Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2024r. w Suwałkach

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie kapitału początkowego, o wysokość świadczenia i o ustalenie kapitału początkowego

w związku z odwołaniami M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 19 czerwca 2024r. znak (...)

z dnia 20 czerwca 2024r. znak (...)

i z dnia 23 września 2024 r. znak (...)

1.  oddala odwołania od wszystkich zaskarżonych decyzji;

2.  odstępuje od obciążania M. S. kosztami zastępstwa procesowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B..

UZASADNIENIE

punktu 2 wyroku z dnia 27 listopada 2024 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzja z dnia 19 czerwca 2024 roku z urzędu ponownie ustalił wartość kapitału początkowego M. S. na dzień 1 stycznia 1999 roku w wysokości (...) Decyzją z dnia 20 czerwca 2024 roku z urzędu obliczył emeryturę M. S. od dnia (...) roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Decyzja z dnia 23 września 2024 roku odmówił M. S. ponownego ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 styczni 1999 roku.

Sąd wyrokiem z dna 27 listopada 2024 roku oddalił odwołania M. S. od tych decyzji.

O kosztach rozstrzygnął w oparciu o art. 102 k.p.c., zgodnie z treścią którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zasada ta jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.12.1973r. sygn. II CZ 210/73).

Podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. należy poszukiwać w konkretnych okolicznościach danej sprawy, przekonujących o tym, że w danym wypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe. Należą do nich zarówno fakty związane z samym procesem jak i leżące poza nim, a dotyczące stanu majątkowego strony, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, w świetle których uzasadniona jest ocena, że chodzi o przypadek szczególnie uzasadniony. Natomiast sam stan majątkowy czy sytuacja finansowa strony nie stanowi okoliczności wyłącznie decydującej o zwolnieniu od kosztów procesu w pełnym zakresie, w tym także od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. O ile bowiem taki stan może uzasadniać zwolnienie strony - całkowicie lub częściowo - od kosztów sądowych, co wiąże się z zagwarantowaniem jej prawa do sądu, to nie uzasadnia to zwolnienia takiej strony od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, który je poniósł (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 13.11.2014r. sygn. I ACa 596/14). Zastosowanie art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego, do którego oceny należy, czy w sprawie występuje szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu tego przepisu. Ocena taka nie może być tylko dowolna i powinna być przeprowadzona w każdej sprawie, której okoliczności wskazują, że wypadek taki może zachodzić. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy wyjątkowe okoliczności sprawy nie uległy zmianie w postępowaniu w drugiej instancji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8.07.2011r., sygn. IV CZ 23/11).

Zdaniem Sądu sytuacja procesowa wnioskodawczyni i argumenty wskazane przez nią w odwołanych dają podstawy do zastawania art. 102 k.p.c. w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd doszedł do wniosku, że zaistniał „wypadek szczególnie uzasadniony”, który w konsekwencji skutkował odstąpieniem od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej. Odstępując od obciążania Sąd miał na uwadze subiektywne przekonanie odwołującej, co do słuszności swoich racji skutkujące złożeniem odwołań od trzech decyzji. Celem odwołującej było uzyskanie wyższego świadczenia, jednak z uwagi na brak podstawowej wiedzy, co do podstaw prawnych regulujących ustalenia wysokości emerytury, zasad ich wyliczania spowodowało, że odwołująca złożyła odwołania. Sekwencja zdarzeń wskazuje, iż po doręczeniu odwołującej odpisu opinii biegłego z zakresu finansów i rachunkowość, która zawierała szczegółowe wyliczenia i wyjaśnienia, co do sposobu ustalania wysokości emerytury, uzyskała ona odpowiedź na wątpliwości, które wyraziła w odwołanych. Podkreślenia wymaga, że decyzje organ rentowego mają charakter ogólny i zawierają często informacje oraz wyliczenia, które dla przeciętnego obywatele są niezrozumiałe. W sprawie niniejszej dopiero opinia biegłego sądowego wyjaśniała odwołującej wątpliwości, które wskazała w odwołaniach. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie okoliczność ta daje postawy do odstąpienia od obciążania odwołującej kosztami zastępstwa procesowego zwłaszcza, że emerytura odwołującej się jest niewielka bo wynosi (...) netto miesięcznie. Oscyluje więc w granicach niewiele większych niż najniższa płaca. Natomiast potrzeby starszych osób, które nie są już w stanie dorobić sobie, są duże, gdyż wiążą się z kosztami leczenia, które nie są małe.

Sąd miał również na uwadze nakład pracy pełnomocnika organu rentowego w niniejszej sprawie. Nie ulega wątpliwości, że zwrot kosztów zastępstwa prawnego przysługuje wyłącznie radcy prawnemu lub adwokatowi reprezentującemu stronę. Natomiast aktywność fachowego pełnomocnika organu rentowego w niniejszej sprawie ograniczyła się wyłącznie tylko do poparcia stanowiska organu rentowego co do oddalenia odwołań i zgłoszenia wniosku o zasądzenie od odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Należy zaś zauważyć, że w odpowiedziach na odwołania taki wniosek nie został zawarty, gdyż zostały sporządzone przez pracowników organu rentowego, mimo że pełnomocnictwa uwzględniały fachowych pełnomocników. Nie ma wątpliwości, że udział fachowego pełnomocnika w niniejszej sprawie był znikomy, co stanowiło dodatkowy argument do odstąpienia od obciążania wnioskodawcy kosztami zastępstwa procesowego (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31.03.2016r. sygn. III AUz 38/16)

W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie 2.

mt