Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2020 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	SSO Aneta Ineza Sztukowska
Protokolant	starszy sekretarz sądowy Katarzyna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2020 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A. z siedzibą w W.

przeciwko L. O. i A. O.

o zapłatę

I.  Zasądza solidarnie od pozwanych: L. O. i A. O. na rzecz powoda (...) Bank S.A. w W. kwotę 171.914.17 zł (słownie: sto siedemdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset czternaście złotych 17/100) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 160.788,45 zł (słownie: sto sześćdziesiąt tysięcy siedemset osiemdziesiąt osiem złotych 45/100) od dnia 25.10.2019 r. do dnia zapłaty i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.125,72 zł (słownie: jedenaście tysięcy sto dwadzieścia pięć złotych 72/100) od dnia 31.10.2019 r. do dnia zapłaty;

II.  Odmawia rozłożenia należności zasądzonej w pkt I niniejszego wyroku na raty;

III.  Zasądza solidarnie od pozwanych: L. O. i A. O. na rzecz powoda (...) Bank S.A. w W., tytułem zwrotu kosztów procesu, kwotę 8.634,92 zł (słownie: osiem tysięcy sześćset trzydzieści cztery złote 92/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

SSO Aneta Ineza Sztukowska

Sygn. akt I. C. 112/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. w W. wystąpił przeciwko A. O. i L. O. z pozwem o zapłatę, solidarnie, kwoty 171.914,17 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 160.788,45 zł od dnia 25.10.2019 r. do dnia zapłaty i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 11.125,72 zł od dnia wniesienia pozwu (31.10.2019 r.) do dnia zapłaty. Jednocześnie powód domagał się zasądzenia od pozwanych, solidarnie, kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż pozwani zawarli z nim umowę kredytu nr (...). Na jej podstawie pozwani zobowiązali się do terminowej spłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz powoda, w formule ratalnej. W związku z nienależytym wykonywaniem przez pozwanych zaciągniętego zobowiązania umownego (brakiem terminowej spłaty rat kredytu), powód wypowiedział im umowę kredytu, stawiając całą należność w stan wymagalności i wzywając pozwanych do jej uregulowania. Wezwanie do zapłaty nie odniosło jednak oczekiwanego skutku.

Nakazem zapłaty z dnia 13 tycznia 2020 r. wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt I. Nc. 168/19 Sąd Okręgowy w Suwałkach żądanie pozwu uwzględnił w całości.

Od orzeczenia powyższego pozwani A. O. i L. O. złożyli sprzeciw, zaskarżając je w całości i domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Jednocześnie, na wypadek uwzględnienia powództwa, pozwani wnosili o rozłożenie dochodzonej pozwem kwoty na raty.

Argumentując swoje stanowisko w sprawie pozwani przyznali, iż zawarli z powodem umowę kredytu szczegółowo przywołaną w pozwie. Podnieśli jednak, iż do zawarcia tej umowy doszło na skutek działania tzw. piramidy finansowej o nazwie (...), która miała zajmować się obrotem nieruchomościami i inwestycjami na giełdzie papierów wartościowych. Właścicielka ww. firmy gwarantowała pozwanym zysk z zainwestowanej sumy na poziomie 30% w ciągu pół roku. I właśnie celem poczynienia inwestycji w ww. firmie pozwani zaciągnęli kredyt w powodowym Banku (i kilku innych), przekazując następnie tak pozyskane środki właścicielce firmy (...) celem ich zainwestowania i zawierając z tą właścicielką umowę, na mocy które zobowiązała się ona do spłaty rat kredytowych na rzecz powodowego Banku (i kilku innych) w miejsce pozwanych. Z biegiem czasu okazało się jednak, że właścicielka firmy (...) rat kredytowych nie spłaca, zaś gwarantowany przez nią zysk okazał się fikcją. Pozwani podkreślali, że zostali oszukani tak przez właścicielkę ww. firmy, jak też instytucje kredytowe, których pracownicy otrzymywali od właścicielki wspomnianej firmy informacje na temat przyszłych kredytobiorców i na ich podstawie przygotowywali umowy kredytowe oraz załatwiali konieczne formalności. Współpraca właścicielki firmy (...) i instytucji kredytowych miała charakter zorganizowany, rozłożony w czasie i prowadzona była na dużą skalę; dotyczyła ona przy tym wielu kredytobiorców. To zaś nakazuje przyjąć, że ze strony pracowników powoda mogło dojść do pomocnictwa w popełnieniu przez właścicielkę (...) przestępstwa na szkodę pozwanych. W takim stanie rzeczy, jak akcentowali pozwani, dochodzone roszczenie ocenić należy jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 23.04.2018 r. (...) Bank S.A. w W. (zwany dalej Bankiem) udzielił A. O. i L. O. (zwanymi dalej Kredytobiorcami) kredytu gotówkowego w kwocie 169.975,72,00 zł na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych Kredytobiorców, prowizji bankowej i składki ubezpieczeniowej na wypadek zgonu, całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji, oprocentowanego wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w Banku i podlegającego spłacie w 120 miesięcznych ratach. W umowie kredytu przewidziano przy tym, że w przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu przez Kredytobiorców zobowiązań pieniężnych wynikających z umowy, Bank będzie pobierał od kwoty niespłaconych w terminie zobowiązań podwyższone odsetki od zadłużenia przeterminowanego w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, określonych w art. 481§2 ¹ kc. Na wypadek niedotrzymania przez Kredytobiorców warunków udzielenia kontraktu oraz na wypadek opóźnienia Kredytobiorców z zapłatą pełnej raty wynikającej z harmonogramu spłat za co najmniej jeden okres płatności pod warunkiem wezwania Kredytobiorców przez Bank do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych i braku spłaty zaległości w odpowiedzi na to wezwanie we wskazanym przez Bank terminie, w umowie tej przewidziano na rzecz Banku prawo jej wypowiedzenia w terminie 30 dni. Jednocześnie w umowie zastrzeżono, że po upływie okresu wypowiedzenia umowy Kredytobiorcy zobowiązani są do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i kosztami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu (dowód: umowa o kredyt zawarta w dniu 23.04.2018 r. r. k. 24-27, w szczególności §1, §2, §3, §7, §9 i §10, wniosek o udzielenie kredytu k. 79, karta informacyjna kredytobiorcy k. 80-81).

Środki z kredytu uruchomionego przez Bank w oparciu umowę z dnia 23.04.2018 r. Kredytobiorcy otrzymali na swój własny rachunek bankowy. Następnie przelali je na rachunek bankowy J. W., z którą uprzednio umówili się, że środki pochodzące z przedmiotowego kredytu w ich imieniu zainwestuje ona w nieruchomości oraz na giełdzie, wypłacając im z tego tytułu wynagrodzenie na poziomie 30% zainwestowanej kwoty. J. W. zobowiązała się też wobec Kredytobiorców do spłacania – w ich imieniu – rat kredytu udzielonego przez Bank w oparciu o umowę z dnia 23.04.2018 r. (bezsporne w świetle twierdzeń pozwanych nie negowanych przez stronę powodową k. 127-128v).

Kredyt udzielony Kredytobiorcom przez Bank nie był jedynym zaciągniętym przez nich celem pozyskania środków na inwestycje prowadzone – z zyskiem dla nich – przez J. W.. Łącznie na ten cel Kredytobiorcy zaciągnęli bowiem 8 kredytów na łączną sumę 570.000,00 zł i tak pozyskane kwoty przekazali J. W. na zasadach określonych w akapicie poprzednim (bezsporne w świetle twierdzeń pozwanych nie negowanych przez stronę powodową k. 127-128v).

W dacie zawierania umowy z dnia 23.04.2018 r. Kredytobiorcy nie byli ubezwłasnowolnieni. Nie cierpieli też na choroby psychiczne ani zaburzenia umysłowe. Pracowali zawodowo, a intencja, jaka przyświecała im przy zaciąganiu zobowiązań kredytowych było pozyskanie środków na intratne inwestycje prowadzone przez J. W. (bezsporne w świetle twierdzeń pozwanych nie negowanych przez stronę powodową k. 127-128v).

Obietnice zysku na poziomie 30% zainwestowanych kwot złożone Kredytobiorcom przez J. W. okazały się bez pokrycia. Z biegiem czasu okazało się też, że J. W., wbrew wcześniejszym zapewnieniom, nie spłaca rat kredytowych za Kredytobiorców. Skutkowało to wystosowaniem do nich przez Bank wezwań do zapłaty zaległości, co też Kredytobiorcy częściowo uczynili. Następnie jednak, z uwagi na brak środków finansowych, rat kredytowych nie spłacali (bezsporne w świetle twierdzeń pozwanych nie negowanych przez stronę powodową k. 127-128v).

Aktualnie Prokuratura Okręgowa w Suwałkach prowadzi pod sygn. akt PO I Ds. 51/2019 śledztwo, w którym podejrzanymi są J. W. i K. B.. J. W. postawiono przy tym dwa zarzuty. Pierwszy, iż w okresie od stycznia 2015 r. do miesiąca marca 2019 r. w E., S., G. i innych miejscowościach, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem A. Ż., E. i A. T., W. Z., K. D. i 119 innych osób (w tym Kredytobiorców), na łączną kwotę co najmniej 63.364.000,00 zł, stanowiącą mienie wielkiej wartości, w ten sposób, że pod pozorem współpracy z firmą (...) Sp. z o.o. (...), która w rzeczywistości nie miała miejsca, wprowadziła w błąd wyżej wymienione osoby co do zamiaru i sposobu zainwestowania środków finansowych pochodzących z wpłat wyżej wymienionych osób oraz wpłat z kredytów bankowych zaciągniętych przez ww. osoby oraz co do możliwości przejęcia spłaty kredytów, wykorzystując ponadto wadliwe i sporządzone dla pozoru czynności cywilnoprawne mające na celu obejście prawa, czym jednocześnie wprowadziła w błąd banki udzielające kredytów co do osoby rzeczywiście zaciągającej zobowiązania oraz co do zamiaru spłaty zaciągniętych kredytów, czym działała na szkodę ww. osób oraz (...), (...) Bank S.A., (...) S.A., (...) Bank S.A. (...) Bank S.A., (...) Bank S.A, (...) Bank S.A. i innych banków, przy czym z popełnienia tego przestępstwa uczyniła sobie stałe źródło dochodu (zarzut z art. 286§1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 12§1 kk w zw. z art. 65§1 kk). Drugi zarzut natomiast dotyczy „prania pieniędzy”, pochodzących z oszustwa opisanego w zarzucie pierwszym (zarzut z art. 299§1 i 5 kk w z. z art. 12§1 kk). Natomiast K. B. postawiono jeden zarzut - „prania pieniędzy”, pochodzących z oszustwa szczegółowo zarzucanego J. W. (zarzut z art. 299§1 i 5 kk w z. z art. 12§1 kk).

W opisanym powyżej śledztwie badany jest także wątek ewentualnej roli pracowników banków i pośredników kredytowych w przestępstwie zarzucanym J. W. i K. B.. Akt oskarżenia nie został jednak jeszcze sporządzony, a przewidywalny termin zakończenia postępowania przygotowawczego nie jest ustalony (dowód: informacja z Prokuratury Okręgowej w (...) k. 108-108v).

Wobec zaległości w spłacie kredytu, pismem z dnia 29.05.2019 r., Bank wezwał Kredytobiorców do spłaty zaległości obejmującej kwoty następujące: 2.889,46 zł – kapitał, 3.479,61 zł – odsetki kapitałowe i 49,28 zł – odsetki od zadłużenia przeterminowanego. W piśmie tym zawarto informację o możliwości wystąpienia o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni od jego doręczenia (dowód: pismo z dnia 29.05.2219 r. k. 28-33, potwierdzenia nadania korespondencji k. 34). Wezwanie to okazało się jednak bezskuteczne (bezsporne).

Pismem z dnia 01.07.2019 r., Bank wypowiedział Kredytobiorcom umowę kredytu z dnia 23.04.2018 r. z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, rozpoczynającego się od dnia następującego po doręczeniu tego pisma. W piśmie tym wskazano, iż wymagalne zadłużenie Kredytobiorców na dzień 01.07.2019 r. wynosi łącznie 8.593,54 zł i zastrzeżono, że w wypadku jego uregulowania w okresie wypowiedzenia rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia w przedmiocie wypowiedzenia umowy. Przedmiotowe pismo doręczono Kredytobiorcom dnia 09.07.2019 r. (dowód: pismo z dnia 01.07.2019 r. wraz z potwierdzeniem odbioru korespondencji k. 35-39).

Następnie, pismem z dnia 30.08.2019 r., Bank wezwał Kredytobiorców do zapłaty zadłużenia wynikającego z umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. w terminie 7 dni od doręczenia wezwania. W wezwaniu tym zadłużenie określono na kwotę 168.537,62 zł, w tym kapitał – 160.788,45 zł, odsetki umowne za korzystanie z kapitału – 7.306,24 zł i odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego – 442,93 zł. Wezwanie to również okazało się bezskuteczne (dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 30.08.2019 r. wraz z potwierdzeniem nadania korespondencji r. k. 40-42).

Dnia 24.10.2019 r. Bank wystawił wyciąg z ksiąg bankowych potwierdzający istnienie po stronie Kredytobiorców zadłużenia z tytułu umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. na kwoty następujące: należność główna – 160.788,45 zł, odsetki umowne za korzystanie z kapitału – 7.306,24 zł i odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego za okres od dnia 15.03.2019 r. do dnia 24.10.2019 r. – 3.819,48 zł (dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 13, historia operacji na kontrakcie kredytowym k. 22).

Sąd zważył, co następuje:

1)  w zakresie oceny materiału dowodowego:

Zgromadzone w sprawie niniejszej i przywołane w ustaleniowej części uzasadnienia dowody z dokumentów ocenił Sąd jako wiarygodne. Żadna ze stron nie negowała ich bowiem.

2)  w zakresie oceny prawnej żądania pozwu

Wstępnie podkreślenia wymaga, że w sprawie niniejszej żądanie pozwu wywodzone było z umowy kredytu zawartej przez strony postępowania w dniu 23.04.2018 r. Pozwani nie negowali przy tym ani faktu zawarcia przedmiotowej umowy, ani skuteczności jej wypowiedzenia przez powoda, ani wreszcie wysokości kwoty dochodzonej pozwem. Argumentacja podniesiona przez pozwanych przeciwko żądaniu pozwu zasadzała się li tylko na twierdzeniu, iż nie zasługuje ono na uwzględnienie albowiem umowa kredytu z dnia 23.04.2018 r. jest nieważna z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (art. 58§2 kc). Jako taka zaś, jak podkreślali pozwani, nie może stanowić podstawy do wywodzenia z niej jakichkolwiek roszczeń.

W kontekście powyższego, w pierwszej kolejności zauważenia wymaga, że oceny czynności z punktu widzenia przesłanek wskazanych w art. 58§2 kc dokonywać można wówczas jedynie, gdy czynność ta pozostaje w zgodzie z przepisami prawa. Sprzeczności takiej pozwani nie wywodzili przy tym w sprawie niniejszej; nie dopatrzył się też jej Sąd z urzędu.

I tak, wskazać trzeba, że zgodnie z treścią z art. 69 ust. 1 i 2 cyt. ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu (ust. 1). Umowa kredytu powinna przy tym być zawarta na piśmie i określać w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy (ust. 2).

Biorąc pod uwagę treść powyższego przepisu stwierdzić należało, że umowa zawarta przez strony postępowania niewątpliwie spełniała wymogi umowy kredytowej. Powyższe pozostawało zresztą między stronami postępowania bezsporne. Stąd też brak było podstaw do stwierdzenia, że umowa ta pozostaje w sprzeczności z ustawą lub by miała na celu obejście ustawy, co czyniłoby ją nieważną na mocy art. 58§1 kc.

Na kanwie wyjaśnień informacyjnych złożonych przez pozwanych przyjąć też należało, że zawierając umowę kredytu w dniu 23.04.2018 r. nie znajdowali się oni w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Na kanwie tych wyjaśnień przyjąć też należało, że oświadczenie woli pozwanych w zakresie zawarcia umowy kredytu pozostawało w zgodzie z ich rzeczywistą wolą. Pozwani, indagowani przez Sąd, wprost podali bowiem, że w dacie zawarcia przedmiotowej umowy kredytu nie cierpieli na żadne zaburzenia czynności psychicznych, zaś samą umowę chcieli zawrzeć celem pozyskania środków na inwestycje prowadzone na ich rzecz przez J. W., zwiedzeni lukratywnym zyskiem, jakie inwestycje te miały przynieść. W świetle powyższego brak było podstaw do stwierdzenia, że umowa kredytu z dnia 23.04.2018 r. jest nieważna z mocy art. 82 kc tudzież art. 83 kc.

W ocenie Sądu w sprawie niniejszej nie zachodziły przy tym podstawy do analizowania nieważności umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. z uwagi na błąd, podstęp tudzież groźbę (art. 84 kc, art. 8 kc i art. 87 kc). Jak zasygnalizowano to wcześniej, pozwani na działanie w takich okolicznościach nie powoływali się bowiem; nie wykazali też, by złożyli względem powoda oświadczenie warunkujące możliwość powołania się na wskazane powyżej wady oświadczenia woli w terminie, o jakim mowa w art. 88§2 kc.

Nie znajdując podstaw do uznania umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. za sprzeczną z przepisami prawa, rozważyć pozostało już tylko czy umowa ta pozostaje w zgodzie z zasadami współżycia społecznego.

W doktrynie przyjmuje się, że pojęcie zasad współżycia społecznego należy odnosić do zrozumiałych i powszechnie akceptowalnych pojęć jak „zasady słuszności”, „zasady dobrych obyczajów”, „zasady uczciwego i bezpiecznego kontraktowania”, „zasady lojalności”. O sprzeczności z zasadami współżycia społecznego można przy tym mówić wtedy, gdy z tymi zasadami nie daje się pogodzić treść czynności prawnej albo jej cel, a także wtedy, gdy czynność jest przedsięwzięta w celu obejścia zasad współżycia społecznego. Nawet dobrowolne czynności prawne zmierzające do ukształtowania położenia prawnego osób, które wyraziły na to zgodę w prawidłowo powziętym i wyrażonym oświadczeniu woli, nie mogą bowiem wywoływać skutków prawnych, które w niedopuszczalny sposób godziłyby w podstawowe wartości określone w porządku prawnym i powszechnie akceptowane w społeczeństwie. Zaakcentowania wymaga przy tym, że na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego nie może powoływać się ten, kto sam zasady takie narusza.

Przenosząc powyższe na grunt sprawy niniejszej zauważyć przede wszystkim należało, że – jak podali sami pozwani – świadomie podjęli oni decyzję o zaciągnięciu kredytu w powodowym Banku. Potrzebowali bowiem pieniędzy, by zainwestować je zgodnie z propozycją złożoną im przez J. W., znęceni oferowanym im przez nią wysokim zyskiem. Co więcej, kredyty na wspomniany cel pozwani zaciągnęli także w innych instytucjach kredytowych, na łączną kwotę 570.000,00 zł. W przypadku owych innych kredytów impulsem do ich zaciągnięcia przez pozwanych także była chęć osiągnięcia zysku. Podkreślenia wymaga przy tym, że kredyt udzielony pozwanym przez powoda był kredytem konsumpcyjnym. Kredyt taki zaciągany jest w celu sfinansowania określonych potrzeb kredytobiorcy (np. zakupu samochodu czy telewizora). Tymczasem pozwani środki z tego kredytu przeznaczyli na inwestycję mającą na celu powiększenie ich majątku (ostatecznie nietrafioną), a zatem wykorzystali go niezgodnie z przeznaczeniem (co więcej, od samego początku /tj. od momentu zawarcia umowy kredytu/ pozwani na taki właśnie cel inwestycyjny kredyt ów wykorzystać). W takiej sytuacji, zdaniem Sądu, uznać należało, że sami pozwani naruszyli co najmniej zasady współżycia społecznego zawierając z powodem umowę kredytu konsumpcyjnego z intencją inwestycyjnego jego wykorzystania. Działania pozwanych godziły bowiem w zasady uczciwego obrotu (powszechnie wiadomym jest, że inne są zasady udzielania kredytu konsumpcyjnego, a inne kredytu inwestycyjnego). Oceny powyższej nie może zmienić okoliczność, iż pozwani ostatecznie nie osiągnęli zysku z inwestycji zaoferowanej im przez J. W.. W przypadku inwestycji zawsze bowiem zachodzi ryzyko niepowodzenia. Obciąża ono jednak inwestora (w tym wypadku pozwanych). Z ryzykiem takim inwestor (w tym wypadku pozwani) musi się liczyć i nie może przerzucać go na inne podmioty. Z uwagi na powyższe, nawet gdyby podzielić argumentację pozwanych, że przy zawieraniu umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. pracownicy powodowego Banku naruszyli zasady współżycia społecznego dokonując bezpodstawnie pozytywnej oceny zdolności kredytowej pozwanych na skutek powiązań z J. W., odmówić należałoby pozwanym prawa powoływania się na art. 5 kc (skoro sami dopuścili się naruszenia zasad współżycia społecznego).

Bez znaczenia dla oceny żądania pozwu pozostaje też okoliczność ewentualnego popełnienia przez J. W. i pracowników powodowego Banku przestępstwa oszustwa na szkodę pozwanych tudzież powodowego Banku, polegającego czy to na doprowadzeniu pozwanych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wykorzystanie środków pochodzących z kredytu udzielonego na podstawie umowy z dnia 23.04.2018 r. na inwestycje prowadzone rzekomo przez J. W. czy to na doprowadzeniu powodowego Banku do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez udzielenie pozwanym kredytu mimo braku przesłanek do jego udzielenia. Odpowiedzialność pozwanych wobec powodowego Banku ma bowiem charakter kontraktowy i wynika z treści cytowanej umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r., którą to umowę – jak zanalizowano wcześniej – ocenić należało jako ważną. Ewentualna odpowiedzialność J. W. (tudzież innych osób, w tym pracowników powodowego Banki) względem pozwanych za doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ma zaś charakter deliktowy (art. 415 kc). Jeśli pozwani rzeczywiście zostali przez J. W. (tudzież inne osoby) oszukani, to zawsze mogą dochodzić od ww. stosownego odszkodowania (czego notabene, jak wynika z ich wyjaśnień informacyjnych, do tej pory nie uczynili). Od otrzymania takiego odszkodowania nie mogą jednak pozwani uzależniać wykonania swego zobowiązania wobec Banku wynikającego z ważnej i skutecznej umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. Deliktowy charakter przypisać należałoby też odpowiedzialności J. W. (tudzież innych osób, w tym pracowników powodowego Banku) względem powodowego Banku za ewentualne doprowadzenie tegoż Banku do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez udzielenie pozwanym kredytu mimo braku przesłanek do jego udzielenia. W przypadku takiej odpowiedzialności powodowy Bank mógłby (choć wcale nie musiał) dochodzić od ww. stosownego odszkodowania, ale powyższe i tak nie wyłączyłoby odpowiedzialności kontraktowej pozwanych. Wynika to wprost z treści art. 433 kc, zgodnie z którym okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego. W kontekście ewentualnej odpowiedzialności deliktowej pracowników powodowego Banku zaakcentowania wymaga przy tym (już poza argumentacją pozwanych), że wprawdzie art. 120 kodeksu pracy stanowi, że w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody, zobowiązany do naprawienia tejże szkody jest wyłącznie pracodawca, ale przepis ten dotyczy wyłącznie szkody wyrządzonej osobie trzeciej a nie pracodawcy (w tym wypadku powodowego Banku). Wobec powyższego, abstrahując nawet od treści art. 433 kc, przerzucenie na powodowy Bank odpowiedzialności za działania jego pracowników polegające na wyrządzeniu temu Bankowi szkody poprzez udzielenie pozwanym kredytu mimo braku przesłanek do jego udzielenia nie byłoby możliwe.

Mając wszystko powyższe na uwadze, jako zbędne i zmierzające jedynie do nieuzasadnionego wydłużenia postępowania, ocenił Sąd wnioski pozwanych o przesłuchanie świadków. Raz jeszcze podkreślić bowiem należy, że ewentualna odpowiedzialność deliktowa J. W. (tudzież innych osób) wobec pozwanych czy powodowego Banku pozostaje bez wpływu na odpowiedzialność kontraktową pozwanych wynikającą z ważnej i skutecznej umowy o kredyt z dnia 23.04.2018 r. zawartej z powodem. Z tych samych przyczyn nie znalazł Sąd podstaw do zawieszania postępowania w sprawie niniejszej do czasu zakończenia śledztwa w sprawie PO (...) prowadzonej przez Prokuraturę Okręgową w (...) (tym bardziej, że w odniesieniu do pracowników powodowego Banku śledztwo to w ogóle – póki co – nie jest prowadzone ad personam, a jedynie badany jest wątek ewentualnej ich roli w przestępstwie zarzucanym J. W.).

Uwzględniając wszystko powyższe, żądanie pozwu – wywodzone z umowy z dnia 23.04.2018 r. – ocenić należało jako co do zasady za usprawiedliwione. Umowa ta, jak wspomniano to wcześniej, niewątpliwie spełniała wymogi umowy kredytowej. W ocenie Sądu, przedmiotową umowę uznać też należało za skutecznie wypowiedzianą przez stronę powodową. Oświadczenie w przedmiocie wypowiedzenia tejże umowy bezspornie doręczone zostało bowiem pozwanym, a poprzedziło je wezwanie do zapłaty spełniające wymogi z art. 75 c cyt. ustawy Prawo bankowe. Wezwanie to zawierało bowiem żądanie uregulowania zapadłego zadłużenia w terminie 14 dni od daty jego doręczenia oraz pouczenie o możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację tegoż zadłużenia w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania. W zaistniałym stanie rzeczy rozważyć już tylko pozostało kwestię zasadności wysokości kwoty dochodzonej przez powoda. Odnośnie tej kwestii wskazać w pierwszej kolejności należy, że pozwani jej nie negowali, przyznając wprost, iż z tytułu umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. istnieje zadłużenie dochodzone pozwem. Dodatkowo zauważenia wymaga, że wysokość zadłużenia z umowy kredytu z dnia 23.04.2018 r. potwierdzają dokumenty przedłożone przez stronę powodową, a to wyciąg z ksiąg bankowych (k. 13) i historia operacji na kontrakcie kredytowym (k. 22). W tym stanie rzeczy żądanie pozwu ocenić należało za usprawiedliwione także co do wysokości. W. dodać trzeba, że z odpowiedzialności pozwanych wobec powoda w oparciu o umowę kredytu z dnia 23.04.2018 r. nie mogła zwolnić okoliczność, iż zawarli oni z J. W. umowę o przejęciu długu (spłaty rat kredytu zaciągniętego w dniu 23.04.2018 r.). Na zawarcie takiej umowy przejęcia długu zgody nie wyraził bowiem powodowy Bank, a to czyni przedmiotową umową wobec tegoż Banku bezskuteczną i rodzi jedynie po stronie J. W. odpowiedzialność kontraktową względem pozwanych (art. 519§2 pkt 2 kc i art. 521§2 kc).

W opisanym powyżej stanie rzeczy orzeczono jak w pkt I wyroku.

Zaakcentowania wymaga w tym miejscu, iż nie znalazł Sąd podstaw do rozłożenia zasądzonego na rzecz powoda świadczenia na raty w oparciu o art. 320 kpc. Przede wszystkim bowiem pozwani nie wykazali, by w sprawie niniejszej zachodziły szczególne okoliczności uzasadniające powyższą decyzję. Fakt, iż Prokuratura Okręgowa w (...) prowadzi postępowanie w sprawie oszustwa popełnionego przez J. W. na szkodę pozwanych za okoliczność taką poczytany być nie może, zwłaszcza że pozwani nie tylko nie zadeklarowali formuły spłaty należności rokującej na realizację, ale de facto nie zadeklarowali żadnej formuły spłaty, podnosząc jednocześnie, że nie dysponują środkami finansowymi na zaspokojenie powoda. Takie stanowisko pozwanych poczytać należało zatem jedynie za taktykę procesową mającą na celu odroczenie wymagalności ich zobowiązania, bez faktycznego zamiaru jego spłaty. Uznanie takiej taktyki za skuteczną godziłoby zaś ewidentnie w interes wierzyciela. Stąd też orzeczono jak w pkt II wyroku.

O kosztach procesu (pkt III wyroku) rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Skoro pozwani proces niniejszy przegrali w całości, to winni oni zwrócić powodowi wszystkie wyłożone przez niego koszty, które objęły pozycje następujące: opłata od pozwu uiszczona przez powoda i opłaty skarbowe od pełnomocnictwa udzielonego przez powoda.

SSO Aneta Ineza Sztukowska