Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

Powód M. Ł. (1) wystąpił przeciwko pozwanym M. Ł. (2) i U. Ł. z pozwem o zasądzenie od pozwanych, solidarnie na jego rzecz, kwoty w wysokości 300.000,00 zł – z tytułu zachowku po zmarłym K. Ł..

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż postanowieniem z dnia 9 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Suwałkach w sprawie z wniosku M. Ł. (2), z udziałem M. Ł. (1), R. Ł., U. Ł. i R. J. o stwierdzenie nabycia spadku po K. Ł., zmarłym dnia 23 stycznia 2012 r. w S., ostatnio stale zamieszkałym w S., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 16 stycznia 2012 r. (rep. (...)), nabyły żona zmarłego – M. Ł. (2) i córka U. Ł. po ½ części każda z nich. Jednocześnie powód wskazał, że był synem zmarłego K. Ł., akcentując tym samym, iż nie otrzymał należnego zachowku w postaci darowizny, powołania do spadku bądź uczynionego na jego rzecz zapisu testamentowego. M. Ł. (1) następnie podkreślił, że złożył do Sądu Rejonowego wniosek w sprawie o zawarcie próby ugodowej. W dniu zaś 13 kwietnia 2017 r. odbyło się posiedzenie sądu, na którym nie doszło do zawarcia ugody. Tym samym powód zarówno wezwał pozwane do spełnienia świadczenia, jak i dążył do polubownego załatwienia sprawy; brak było podstaw do prowadzenia mediacji. Dalej powód wskazał, że z poczynionych przez niego ustaleń wynika, że w skład masy spadkowej weszły m. in. nieruchomości gruntowe, w tym dwie zabudowane budynkami, o znacznej wartości. Stąd też mając na uwadze, że szacunkowa wartość składników masy spadkowej to ok. 3.200.000,00 zł, a udział, który przypadłby wnioskodawcy, gdyby został powołany do spadku to 3/16, szacunkowa wartość przysługującego zachowku określona została na 300.000,00 zł.

Pozwane M. Ł. (2) i U. Ł. wniosły o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa prawnego.

Argumentując swe stanowisko w sprawie pozwane w pierwszej kolejności wskazały, że kwestionują roszczenie, zwłaszcza co do wysokości, a ponadto podnoszą zarzut przedawnienia, albowiem w dniu 23 stycznia 2012 r. zmarł K. Ł., zaś do całości spadku powołał M. Ł. (2) oraz U. Ł.. Swoją wolę wyraził w testamencie notarialnym sporządzonym przed notariuszem W. L. za nr rep. (...). Testament został otwarty i ogłoszony w dniu 09 marca 2012 r. przed Sądem Rejonowym w Suwałkach I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Ns 87/12. Pozwane podały następnie, że w dniu 08 marca 2017 r. do Sądu Rejonowego w Suwałkach I Wydziału Cywilnego wpłynął wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, gdzie wzywającym był m. in. powód. Sprawa toczyła się pod sygn. akt I Co 160/17; została ona zakończona w dniu 13 kwietnia 2017 r. Sąd bowiem stwierdził, że nie doszło do zawarcia ugody. Dalej, powołując się na przepis art. 1007 § 1 k.c., pozwane wskazały, że termin przedawnienia w niniejszej sprawie należy liczyć od dnia ogłoszenia testamentu, a zatem w przedmiotowej sprawie – od dnia 9 marca 2012 r. Strona pozwana podkreśliła przy tym, że wniosek o zawezwanie do próby ugodowej wpłynął do Sądu Rejonowego w Suwałkach przed upływem 5 lat, a mianowicie w dniu 08 marca 2017 r. W ocenie pozwanych wniosek ten miał jedynie na celu przerwanie biegu przedawnienia w zakresie roszczenia powoda o zachowek, stąd też uznać należy, iż postępowanie przed Sądem Rejonowym w Suwałkach I Wydziałem Cywilnym w sprawie sygn. akt I Co 160/17 nie przerwało biegu przedawnienia roszczenia powoda o zachowek po zmarłym K. Ł.. Nawet gdyby jednak Sąd nie przychylił się do powyższego stanowiska, to zdaniem pozwanych, roszczenie dochodzone niniejszym pozwem i tak należy uznać za przedawnione, bowiem w sprawie o sygn. akt I Co 160/17 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Suwałkach I Wydziałem Cywilnym, tenże Sąd w dniu 13 kwietnia 2017 r. stwierdził, że do ugody nie doszło. Pozew zaś w przedmiotowej sprawie wpłynął do tut. Sądu dopiero w dniu 19 kwietnia 2022 r., tak więc po upływie 5 – letniego terminu przedawnienia w sprawach o zachowek. Strona pozwana podkreśliła również, że z daleko idącej ostrożności nie zgadza się z wysokością dochodzonego zachowku; kwestionuje powództwo co do zasady i wysokości. Końcowo pozwane wskazały, iż należy rozliczyć poczynione przez nie nakłady, które miały podstawowy wpływ na stan, utrzymanie, jak również obecną wartość składników masy spadkowej.

W toku postępowania powód uznał, że wartość zachowku należy obniżyć o wartość poczynionych przez pozwane, po śmierci spadkodawcy, nakładów udowodnionych fakturami (k. 365-365v).

Sąd ustalił, co następuje:

K. Ł. zmarł 23 stycznia 2012 r. Ostatnio zamieszkiwał w S., gm. S.. Jako spadkobierców ustawowych pozostawił po sobie żonę M. Ł. (2), córkę U. Ł. oraz troje dzieci z pierwszego małżeństwa – syna M. Ł. (1), syna – R. Ł. i córkę R. J.. M. Ł. (2) była drugą żoną zmarłego; związek małżeński zawarli oni w 1995 r. Z tego związku pochodzi córka U. Ł., zaś pozostałe troje dzieci pochodzi z pierwszego małżeństwa.

(bezsporne, a dodatkowo dowód: odpis skrócony aktu zgonu K. Ł. k. 3 akt sprawy Sądu Rejonowego w Suwałkach sygn. akt I Ns. 87/12, odpis skrócony aktu urodzenia U. Ł. k. 4 akt sprawy Sądu Rejonowego w Suwałkach sygn. akt I Ns. 87/12, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Suwałkach sygn. akt I Ns. 87/12).

K. Ł. pozostawił po sobie testament notarialny z dnia 16 stycznia 2012 r., mocą którego do całości spadku powołał swoją żonę M. Ł. (2) oraz córkę U. Ł. – w udziałach wynoszących po ½ części.

(dowód: kopia testamentu k. 6 akt sprawy Sądu Rejonowego w Suwałkach o sygn. akt I Ns. 87/12).

Postanowieniem z dnia 09 listopada 2012 r. w sprawie sygn. I Ns. 87/12 Sąd Rejonowy w Suwałkach stwierdził, iż spadek po K. Ł., na podstawie testamentu notarialnego z dnia 16 stycznia 2012 r., rep. (...) w całości nabyły żona M. Ł. (2) i córka U. Ł. – po ½ części każda z nich.

(dowód: postanowienie z dnia 09 listopada 2012 r. k. 152 akt sprawy Sądu Rejonowego w Suwałkach o sygn. akt I Ns. 87/12).

Następnie, M. Ł. (1) oraz R. J. (nazwisko rodowe: Ł.) zawezwali M. Ł. (2) i U. Ł. do próby ugodowej w sprawie o zachowek toczącej się przed Sądem Rejonowym w Suwałkach pod sygn. akt I Co 160/17. Ostatecznie, w dniu 13 kwietnia 2017 r. nie doszło do zawarcia ugody pomiędzy stronami.

( dowód: protokół posiedzenia w sprawie Sądu Rejonowego w Suwałkach sygn. akt I Co 160/17).

K. Ł. pozostawiając swoją byłą żonę i opuszczając dotychczasowe miejsce zamieszkania, cały majątek pozostawił ówczesnej małżonce. Sam zaś zabrał ze sobą jedynie rzeczy osobiste i w 1984 r. zamieszkał w S.. Tam podjął pracę wraz z M. Ł. (2) (wówczas (...)). Związek partnerski zmarłego K. Ł. i M. Ł. (2) trwał 10 lat, następnie zaś w 1995 r. wyżej wymienieni postanowili wziąć ślub. Z czasem, za zarobione pieniądze małżonkowie nabywali nieruchomości, na których powstawały nowe inwestycje. W prowadzeniu działalności pomagała również córka zmarłego i M. – U.. Kiedy zaś K. Ł. zachorował, to żona i córką opiekowały się nim, jak również przejęły prowadzenie działalności.

W 2003 r. K. Ł. obdarował swojego syna M. Ł. (1), który był wówczas studentem, kwotą 20.000,00 zł. Ojciec wspierał finansowo syna również w okresie studiów. Relacje pomiędzy nimi nie były zbyt bliskie, ale wyżej wymienieni posiadali ze sobą kontakt.

W dacie śmierci, majątek wspólny K. Ł. i jego żony M. Ł. (2) obejmował:

1. nieruchomość zabudowaną budynkiem usługowo – mieszkalnym i budynkiem gospodarczym położona w S. gmina S., oznaczona numerem geodezyjnym (...); (...) o łącznej powierzchni 0,1541 ha, obręb (...) S., dla której prowadzona jest księga wieczysta (...),

2. nieruchomość zabudowaną budynkiem gospodarczym położona w S. gmina S. oznaczona numerem geodezyjnym (...) o powierzchni 0,1548 ha, obręb (...) S., dla której prowadzona jest księga wieczysta (...).

Ponadto do majątku osobistego zmarłego K. Ł. należała nieruchomość zabudowana budynkiem usługowym położona w S. gmina S., oznaczona numerem geodezyjnym (...) o powierzchni 0,0499 ha, obręb (...) S., dla której prowadzona jest księga wieczysta (...).

Pozwane poniosły również nakłady na nieruchomości stanowiące główne składniki majątku spadkowego po zmarłym K. Ł..

W 2009 r. K. Ł. wraz z żoną darował córce U. Ł. lokal mieszkalny nr (...) w budynku wielolokalowym nr (...) położony w S. nr (...), położony w S. nr (...), dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...) - o wartości 232.400,00 zł.

(dowód: zdjęcia koperta k. 49, faktury k. 50-140, wyjaśnienia informacyjne powoda M. Ł. (1) k. 165v, wyjaśnienia informacyjne pozwanej M. Ł. (2) k. 165v-166, wyjaśnienia informacyjne U. Ł. k. 166, pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. k. 152, informacja z Urzędu Gminy w S. wraz z decyzjami k. 173-178v, 180-183v, wypis z rejestru lokali k. 187, wypisy z rejestru gruntów k. 187v-188, kopia mapy ewidencyjnej k. 188v-189, zdjęcia k. 199-203, opinia biegłej z zakresu szacowania nieruchomości K. T. k. 227-318 ).

Sąd zważył, co następuje:

1)  w zakresie oceny dowodów:

Przeprowadzone w sprawie niniejszej i przywołane w ustaleniowej części uzasadnienia dowody z dokumentów ocenił Sąd jako wiarygodne, a żadna ze stron ich nie podważała. Stąd też za wiążące uznał Sąd w stosunku do nich domniemania płynące z art. 244 § 1 k.p.c. i z art. 245 k.p.c.

Jako w pełni miarodajne i przydatne do rozstrzygnięcia uznał Sąd opinię biegłej z zakresu szacowania nieruchomości K. T. sporządzoną w sprawie niniejszej. Szerzej na ten temat mowa będzie w części zważeniowej uzasadnienia, stąd też wątku tego Sąd tu nie rozwija.

2)  w zakresie oceny prawnej żądania pozwu:

W pierwszej kolejności w sprawie niniejszej należało się odnieść do zarzutu pozwanych tyczącego się przedawnienia roszczenia powoda. Wskazać należy, iż nieusprawiedliwiony jest zarzut pozwanych M. Ł. (2) i U. Ł., jakoby czynności powoda w postępowaniu pojednawczym nie zmierzały do egzekwowania roszczenia o zachowek. Przypomnieć w tym miejscu należy treść art. 1007 § 1 k.c., zgodnie z którym roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Stanowisko judykatury, że zawezwanie do próby ugodowej stanowi czynność przerywającą bieg przedawnienia jest ugruntowane, nie wymaga zatem cytowania orzecznictwa w sprawie niniejszej. Poza sporem było, że pozwane M. Ł. (2) i U. Ł. nabyły spadek na podstawie testamentu, co zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 9 listopada 2012 r. w sprawie sygn. akt I. Ns 87/12. Pozew wprawdzie został wniesiony w dniu 12 kwietnia 2022 r. (k. 7), jednak nastąpiło to po skutecznym zawezwaniu pozwanych do zawarcia próby ugodowej, co zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. – przerwało bieg przedawnienia, który na nowo rozpoczął się dopiero z chwilą zakończenia postępowania ugodowego, a więc w dniu 13 kwietnia 2017 r. (wówczas do ugody pomiędzy stronami nie doszło). Dalej wskazać godzi się, że wniosek M. Ł. (1) o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o zapłatę zachowku w sposób jednoznaczny określał przedmiot żądania i jego wysokość (300.000,00 zł). Na posiedzeniu Sądu w dniu 13 kwietnia 2017 r. nie doszło do zawarcia ugody, co oznacza, iż licząc od tej daty roszczenie o zapłatę zachowku w wysokości 300.000,00 zł przedawniłoby się z dniem 13 kwietnia 2022 r. Skoro zaś pozew w sprawie niniejszej został wniesiony przed tą datą, to zarzut przedawnienia nie mógł zostać uwzględniony.

Zaakcentować jednocześnie należy, iż czynność procesowa, którą było zawezwanie do próby ugodowej nie była czynnością pozorną i nie stanowiła nadużycia prawa ze strony powoda, w związku z tym skutecznie przerwała ona bieg przedawnienia roszczenia.

Zauważenia również wymaga fakt, iż powód, dokonując zawezwania pozwanych do ugody faktycznie oczekiwał zapłaty należnego mu zachowku; liczył na możliwość konsensualnego zakończenia sprawy, a w konsekwencji skoro nie doszło do oczekiwanego przez niego skutku, przed upływem terminu biegu przedawnienia, wystąpił z pozwem o zapłatę należnego mu zachowku. Z uwagi na powyższe, uzasadnione jest przystąpienie do rozważań o zasadności i wysokości roszczenia należnego powodowi.

Skoro roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu, to wskazać następnie należy, że zgodnie z przepisem art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).

Bezspornym w sprawie niniejszej było to, iż powód M. Ł. (1) był synem K. Ł., powołanym do dziedziczenia po nim z mocy ustawy. Ww. nie odrzucił bowiem spadku po K. Ł., nie zrzekł się dziedziczenia po nim ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia przez Sąd. Okoliczności powyższej strona pozwana nie kwestionowała. Jest ona przy tym niewątpliwa przy uwzględnieniu treści aktów stanu cywilnego w sprawie tej się znajdujących oraz postanowienia z dnia 09 listopada 2012 r. wydanego w sprawie I. Ns 87/12 Sądu Rejonowego w Suwałkach, którego treścią Sąd orzekający w sprawie niniejszej był związany z mocy art. 365 § 1 k.p.c. Udział w spadku po K. Ł., jaki przysługiwałby powodowi w wypadku powołania do spadku z ustawy, wynosiłby przy tym 3/16. K. Ł. jako spadkobierców ustawowych pozostawił po sobie żonę M. Ł. (2), córkę U. Ł., córkę R. J. (zd. Ł.), syna R. Ł. oraz syna M. Ł. (1) – powoda w sprawie niniejszej (art. 931 § 1 k.c.).

Bezspornym w sprawie niniejszej było także to, że obie pozwane, zarówno M. Ł. (2), jak i U. Ł. są spadkobierczyniami testamentowymi K. Ł.. Tej okoliczności powód również nie negował. Potwierdza ją przy tym również postanowienie z dnia 09 listopada 2012 r. wydanego w sprawie I. Ns 87/12 Sądu Rejonowego w Suwałkach.

Spór w sprawie niniejszej sprowadzał się natomiast do kwestii związanych z wysokością zachowku po zmarłym K. Ł. przysługującego powodowi M. Ł. (1).

Rozwijając powyższą konstatację wskazać należy, że pierwszą czynnością niezbędną do obliczenia zachowku jest ustalenie wartości czystej spadku (tzw. substrat zachowku). Czysta wartość spadku stanowi różnicę pomiędzy wartością stanu czynnego spadku a wartością stanu biernego spadku. Zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie wartość spadku – na potrzeby orzekania o zachowku – ustala się przy tym według cen z daty orzekania o zachowku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 27 października 2009 r. w sprawie VI ACa 376/09 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr (...), wyrok Sadu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 02 marca 2012 r. w sprawie I. ACa 110/12 opubl. w zbiorze orzecznictwa LEX za nr (...), uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1985 r. w sprawie III CZP 75/84 opubl. OSNC 1985/10/147 oraz w zbiorze orzecznictwa LEX za nr (...)).

W tym kontekście wskazać należy też zgodnie z treścią przepisu art. 993 k.c. przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny uczynione przez spadkodawcę. Przy czym art. 994 § 1 k.c. stanowi, że nie dolicza się do spadku drobnych darowizn zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od chwili otwarcia spadku, na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. W konsekwencji „a contrario” należy przyjąć, iż podlegają zaliczeniu darowizny uczynione na rzecz spadkobierców lub uprawnionych do zachowku bez względu na datę ich dokonania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 czerwca 2004 r. w sprawie o sygn. akt: I. ACa. 285/04, Lex nr 113031). Zgodnie zaś z art. 995 k.c. wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku.

Uwzględniając powyższe i materiał dowodowy zebrany w sprawie niniejszej, wartość czynną spadku pozostawionego przez K. Ł. określić należało – zdaniem Sądu – na kwotę 863.845,00 zł. Kwota ta obejmuje: a) nieruchomość zabudowaną budynkiem usługowym, pozostającą w majątku osobistym K. Ł. (nie zbytą) w dacie jego śmierci (306.540,00 zł), położoną w S. obręb (...) S., działka nr (...), b) ½ wartości nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalno - usługowym objętej wspólnością ustawową M. i K. małż. Ł., pozostających w ich majątku (nie zbytych) w dacie śmierci K. Ł. (229.265,00 zł), położonej w S. obręb (...) S., działki (...); (...), c) ½ wartości nieruchomości zabudowanej budynkiem gospodarczym objętej wspólnością ustawową M. i K. małż. Ł., pozostających w ich majątku (nie zbytych) w dacie śmierci K. Ł. (95,640,00 zł), położonej w S. obręb (...) S., działki (...), d) nieruchomość lokalową nr(...) w budynku nr (...) w S. pozostającą we własności córki U. Ł. (na mocy aktu darowizny) w dacie śmierci K. Ł. (232.400,00 zł). Powyższe daje sumę 863.845,00 zł.

Jak chodzi o aktywa wchodzące skład spadku po K. Ł., to pozostawało to poza sporem w sprawie niniejszej. Powód nie wskazał również innego majątku spadkowego, który byłby podstawą do wyliczenia wartości należnego zachowku, poza nieruchomościami wskazanymi w części ustaleniowej uzasadnienia, zaś twierdzeń powoda w powyższym zakresie strona pozwana nie negowała. Znajdują one przy tym potwierdzenia w odpisach z ksiąg wieczystych znajdujących się w aktach niniejszej sprawy. Jak zaś chodzi o wartości poszczególnych nieruchomości, to Sąd oszacował je opierając się przede wszystkim na treści opinii biegłej sądowej K. T.. Opinia ta była bowiem dokładna, logiczna, szczegółowa i zrozumiała. Nie wzbudziła przy tym wątpliwości Sądu ani obrana przez biegłą metoda szacowania nieruchomości, ani przyjęte przez nią na potrzeby opinii nieruchomości porównawcze. Bezspornym w sprawie niniejszej pozostawało też, że do majątku spadkowego po K. Ł. zaliczyć należało udział w nieruchomości przekazanej darowizną córce U., a szczegółowo omówionej w części ustaleniowej uzasadnienia, opiewającej na kwotę 232.400,00 zł. Powyższej okoliczności strony również nie kwestionowały. Podkreślić końcowo należy, że skoro M. Ł. (2) i K. Ł. pozostawali małżeństwem, a przy tym pozwana nie wykazała (a nawet nie podnosiła), by nie pozostawała z mężem w ustroju wspólności ustawowej lub by wskazane nieruchomości stanowiły jego majątek osobisty, to przyjąć należało, iż stanowią one majątek wspólny wyżej wymienionych (por. art. 31 krio i art. 33 krio). Po śmierci K. Ł. połowa tego majątku (odpowiednio połowa jego wartości) weszła zatem do masy spadkowej pozostałej po nim (art. 43 § 1 krio).

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że od wartości wskazanych nieruchomości zasadne było odliczenie poczynionych przez pozwane nakładów i przyjęcie masy spadkowej o nie pomniejszonej. Nakłady te były czynione między innymi ze względu na utrzymanie dotychczasowego stanu nieruchomości; zostały one również potwierdzone znajdującym się w aktach sprawy materiałem w postaci fotografii oraz kopii faktur.

Uwzględniając oszacowaną przez Sąd wartość czynną spadku pozostawionego przez K. Ł. (łącznie 863.845,00 zł), wartość zachowku należnego zmarłemu w toku procesu powodowi M. Ł. (1) określić należało na kwotę 80.985, 46 zł (863.845 x 3/32 = 80.985,46 zł). Powodowi – jako osobie pełnoletniej i nie uznanej za trwale niezdolną do pracy – przypaść winna bowiem połowa wartości udziału spadkowego (który wynosił 3/16 części), czyli 3/32 wartości czynnej spadku pozostawionego przez K. Ł. (863.845 x 3/32 = 80.985,46 zł). Kwotę tę pomniejszyć należało jednak o wartość darowizny uzyskanej przez powoda K. K. od zmarłego ojca K. Ł. (20.000,00 zł). Okoliczność ta również nie była sporna w sprawie niniejszej, a sam powód potwierdził fakt darowania mu przez ojca kwoty pieniężnej w wysokości 20.000,00 zł. Była to darowizna środków pieniężnych w walucie polskiej, kwotę tą należało więc odliczyć od wartości należnego powodowi zachowku.

Ostatecznie zatem, zachowek należny powodowi M. Ł. (1) ustalić należało: od pozwanej U. Ł. na kwotę 35.128,11 zł (bowiem do należnego od ww. pozwanej zachowek w kwocie 29.598,98 zł (306.450,00 zł + 229.265,00 zł + 95.640,00 zł = 631.445,00 zł; 631.445,00 zł x 3/32 = 59.197,96 zł; 59.197,96 zł / 2 (dwie pozwane) = 29.598,98 zł) należało dodać zachowek od darowizny (232.400,00 zł x 3/32 = 21.787,50 zł), tj. 21.787,50 zł, co dało sumę 51.386,02 zł, stosunek zaś kwoty 29.598,98 zł do kwoty 51.386,02 zł wyniósł 0,5760123084 %. Wynik ten należało pomnożyć przez kwotę zachowku w wysokości 60.985,00 zł, co dało wynik 35.128,11 zł). Jak zaś chodzi o kwotę zachowku należnego od pozwanej M. Ł. (2) na rzecz powoda M. Ł. (1) jako spadkobiercy K. Ł. uprawnionego do zachowku po ojcu, to winna ona wynieść 25.856,98 zł. Końcowo podkreślić należy, iż kwoty te zostały wyliczone proporcjonalnie; różnica wynika z faktu dokonania darowizny mieszkania na rzecz córki U. Ł., która zmieniła wartość zachowku należnego powodowi od poszczególnych pozwanych. Stąd też Sąd orzekł jak w pkt 1. i 2. wyroku.

W. dodać należy, że Sąd nie orzekł o odsetkach od zasądzonych kwot, albowiem powód takiego żądania nie zgłaszał. W tej sytuacji Sąd związany był treścią art. 321 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu rozstrzygnięto z mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.) – stosunkowo rozdzielając je między strony postępowania, stosownie do wyniku sprawy. Powód w większej części przegrał niniejszy proces. Koszty poniesione przez powoda to kwota 15.000,00 zł tytułem opłaty sądowej oraz kwota 3.000,00 zł tytułem uiszczonej zaliczki, natomiast koszty pozwanych to kwota 10.817,00 zł, w tym koszty zastępstwa procesowego w kwocie 10.800,00 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17,00 zł. Po stosunkowym rozdzieleniu kosztów procesu, powód winien zwrócić pozwanym łącznie kwotę wskazaną w pkt 3. wyroku.

Podstawę rozstrzygnięcia o brakujących kosztach sądowych stanowił natomiast art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Zdaniem Sądu, koszty te strony niniejszego postępowania również winny ponieść w stosunku do wyniku sprawy. Wydatki w sprawie niniejszej tymczasowo skredytowane przez Skarb Państwa ukształtowały się na poziomie kwoty 5.038,21 zł i objęły one wynagrodzenie biegłej sądowej K. T. za sporządzenie opinii (8.038,21 zł). Stąd też orzeczono jak w pkt 4. wyroku.

Sędzia Cezary Olszewski