Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w pozwie skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o:

1. zwolnienie od egzekucji następujących ruchomości:

a. ciągnika siodłowego marki (...) model (...) nr rej (...): (...),

b. ciągnika siodłowego marki (...) model (...) nr rej (...): (...),

c. samochodu ciężarowego marki M. model 18.313 nr rej. (...): (...),

d. samochodu ciężarowego marki M. model (...) 35.400 nr rej. (...): (...),

zajętych 06.03.2024 r. przez Komornika Sądowego P. W. działającego przy Sądzie Rejonowym w Suwałkach wtoku postępowania egzekucyjnego prowadzonego - z wniosku pozwanego - w sprawie (...) przeciwko Przedsiębiorstwu Handlowo - Usługowemu (...). j.;

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

Uzasadniając powództwo podał, iż strony niniejszego postępowania są przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Z dniem 9 kwietnia 2021 roku nastąpiło połączenie spółki (...) S.A. z siedzibą w Ł. (Spółki przejmowanej) ze spółką: (...) S.A. z siedzibą w W.. Z dniem połączenia Spółka przejmowana przestała istnieć, a jej następcą prawnym jest Spółka przejmująca, która to na podstawie art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych wstąpiła we wszelkie prawa i obowiązki Spółki przejmowanej (sukcesja uniwersalna).

Spółka przejmująca zmieniła nazwę i z dniem połączenia działa pod firmą: (...) S.A. z siedzibą w W..

W dniu 29.08.2017 r. powód zawarł z Przedsiębiorstwem Handlowo Usługowym (...) sp. j. umowę generalną o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...) na podstawie której zobowiązał się do udzielania temu przedsiębiorstwu gwarancji ubezpieczeniowych różnego rodzaju. Umowa została zawarta na podstawie OWU z 28.12.2015 r., zgodnie z którymi (§ 9): Z chwilą wykonania zobowiązania wynikającego z (...) S.A. przysługuje w stosunku do Zobowiązanego roszczenie o zwrot kwoty wypłaconej Beneficjentowi, powiększonej o poniesione koszty w tym: koszty postępowania, opłaty skarbowe od weksli oraz odsetki w wysokości jak dla spłaty zobowiązań podatkowych, naliczane od dnia wypłaty kwoty należnej Beneficjentowi. (...) S.A. po wykonaniu zobowiązania wynikającego z Gwarancji wzywa Zobowiązanego do zapłaty ww. kwot w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty. W przypadku braku zwrotu należności w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty, o którym mowa w ust. 1, (...) S.A. ma prawo dochodzenia roszczeń z przyjętych zabezpieczeń.

Jako zabezpieczenie roszczeń zwrotnych powoda strony ustanowiły zastaw rejestrowy na 4 pojazdach ciężarowych należących do dłużnika. W oparciu o ww. umowę generalną powód udzielił dłużnikowi gwarancji ubezpieczeniowych. Z uwagi na brak roszczeń beneficjentów gwarancji, na dzień złożenia pozwu żadne z roszczeń zwrotnych przysługujących powodowi wobec dłużnika nie jest wymagalne.

Pismem z dnia 21.03.2024 Komornik sądowy przy SR w Suwałkach P. W. zawiadomił powoda o zajęciu w dniu 06.03.2024 r. ww. ruchomości w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku pozwanego przeciwko dłużnikowi na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla SR w Suwałkach z dnia 30.11.2023 sygn. akt (...). Pismo te powód odebrał 26.03.2024 r. Udzielił też komornikowi wyjaśnień co do rodzaju ruchomości objętych zastawem rejestrowym oraz przesłał kopie dokumentacji.

Powód wystąpił do pozwanego z wnioskiem o zwolnienie z egzekucji ruchomości objętych pozwem. Pozwany w odpowiedzi przekazał wykaz dokumentacji celem weryfikacji, lecz do dnia wysłania pozwu nie podjął czynności mających na celu zwolnienie ruchomości z egzekucji.

Powód podał, iż zgodnie z art. 841 §1 k.p.c. osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa.

Zgodnie z jednolitą linią orzecznictwa SN, w razie skierowania egzekucji do rzeczy obciążonej zastawem, zastawnik jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1 KPC (wyr. SN z 29.11.2001 r., V CKN 616/00). Z powyższych względów zastawnik może skorzystać z powództwa o zwolnienie od zajęcia egzekucyjnego na podstawie art. 841 KPC, o ile zabezpieczona zastawem wierzytelność nie jest w całości wymagalna (wyr. SN z 18.2.2004 r., V CK 241/03) (tak: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. prof. dr hab. E. K., rok 2018, wyd. 22, Legalis).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 lutego 2004 r. (V CK 241/03), wyraził stanowisko, iż podstawą powództwa ekscydencyjnego przewidzianego w art. 841 KPC jest naruszenie prawa osoby trzeciej przez zajęcie określonego przedmiotu w toku egzekucji. W judykaturze utrwalony jest pogląd, że osobą trzecią w rozumieniu tego przepisu, jest każda osoba (poza dłużnikiem egzekwowanym), której prawa zostały naruszone w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego.

Sąd Najwyższy cytowanym powyżej w wyroku z 29.11.2001 r., V CKN 616/00 wskazał, że w razie skierowania egzekucji do rzeczy obciążonej zastawem, zastawnik jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 KPC. Zastaw polega na obciążeniu rzeczy prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy, bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy.

Skierowanie egzekucji do przedmiotu obciążonego zastawem ma ten skutek, że w razie sprzedaży zajętego przedmiotu, nabywca stanie się właścicielem bez żadnych obciążeń (art. 879 KPC). Oznacza to, że prawo zastawu wygaśnie. Naruszenie prawa zastawnika przez skierowanie egzekucji do przedmiotu zastawu wydaje się oczywiste (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2004 r., V CK 241/03).

Ponadto powód wskazał, iż w myśl art. 1034 KPC przepisy art. 1030 i art. 1032 stosuje się także w postępowaniu dotyczącym podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z ruchomości.

W podziale sumy uzyskanej z egzekucji umieszcza się także wierzytelności zabezpieczone zastawem rejestrowym, jeżeli zastawnikowi przysługuje prawo zaspokojenia się z przedmiotu egzekucji oraz jeżeli prawa swe udowodnił dokumentem urzędowym najpóźniej w dniu złożenia na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi.

Z kolei art. 1030 KPC wskazuje, że w podziale sum uzyskanych w sposób przewidziany w art. 1029 oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą: wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty, wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, oraz wierzyciele, którym przysługuje umowne prawo zastawu i którzy udowodnili je dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym, jak również wierzyciele, którym przysługuje ustawowe prawo zastawu i którzy udowodnili je dokumentem, jeżeli zgłosili swe wierzytelności najpóźniej w dniu złożenia na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi.

W sytuacji natomiast, gdy zabezpieczona zastawem wierzytelność nie jest w całości wymagalna (jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie), udział zastawnika w podziale sumy uzyskanej z egzekucji przedmiotu zastawu nie ochrania w pełni jego prawa.

Wcześniejsze skierowanie egzekucji do przedmiotu zastawu narusza więc prawo zastawnika mimo, że może on zgłosić swój udział w podziale sumy uzyskanej z egzekucji.

Prowadzi to do wniosku, że w razie skierowania egzekucji do przedmiotu obciążonego zastawem, zastawnik może w drodze powództwa żądać wyłączenia tego przedmiotu od egzekucji, jeśli zabezpieczona zastawem wierzytelność nie jest jeszcze w całości wymagalna.

W takim przypadku do zastawnika należy wybór czy wytoczyć powództwo ekscydencyjne, czy zadowolić się uprawnieniem wynikającym z art. 1034 KPC w zw. z art. 1030 KPC, co także słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w powołanym wyżej wyroku z dnia 18 lutego 2004 r.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o:

1. oddalenie powództwa w całości;

2. zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego zwrotu kosztów sądowych.

W ocenie Pozwanego powództwo nie zasługuje na uwzględnienie i powinno zostać oddalone.

W pierwszej kolejności pozwany podniósł przekroczenie przez powoda terminu do wniesienia powództwa o zwolnienie spod egzekucji. Zgodnie z przepisem art. 841 § 3 kpc powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że miesięczny termin, w którym osoba trzecia może skorzystać z uprawnienia zmierzającego do ochrony prawa naruszonego w wyniku skierowania do niego egzekucji, ma charakter materialny, a nie procesowy i nie podlega przywróceniu. Termin do wniesienia powództwa rozpoczyna bieg od dnia, w którym osoba trzecia dowiedziała się o zajęciu w wyniku skierowania do danego przedmiotu egzekucji z naruszeniem jej prawa, przy czym chodzi tu o faktyczne powzięcie wiadomości o zajęciu (postanowienie SN z dnia 29 grudnia 2021 r. II CSK 368/21).

W niniejszej sprawie, jak wynika z dokumentów dołączonych do pozwu tj. z pisma powoda z dnia 26 marca 2024 r., skierowanego do Komornika Sądowego P. W., w odpowiedzi na zawiadomienie zastawnika zastawu rejestrowego o zajęciu z dnia 07 marca 2024 r., zawiadomienie o zajęciu zostało odebrane przez powoda w dniu 12 marca 2024 r. - wobec tego termin na wniesienie pozwu upłynął powodowi w dniu 12 kwietnia 2024 r.

Powód w piśmie z dnia 26 marca 2024 r. napisał cyt. „W odpowiedzi na Państwa zawiadomienie o zajęciu ruchomości z dnia 07.03.2024 r. (wpływ do (...) 12.03.2024 r.)"

W ocenie pozwanego, na bieg terminu do wniesienia pozwu nie mają wpływu doręczenia kolejnych zawiadomień kierowanych przez Komornika do Powoda (m.in. kolejne pismo Komornika z dnia 21 marca 2023 r., wpływ do Powoda w dniu 26 marca 2024 r.), gdyż wyżej wskazane pisma tj. zawiadomienie zastawnika zastawu rejestrowego o zajęciu z dnia 07.03.2024 r. oraz pismo Powoda z dnia 26 marca 2024 r., dowodzą tego, że Powód powziął faktycznie wiedzę o zajęciu pojazdów już w dniu 12 marca 2024 r. Natomiast z akt sprawy wynika, że powództwo zostało nadane w dniu 26 kwietnia 2024 r., czyli z przekroczeniem miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 841 § 3 kpc.

Z tego względu powództwo powinno zostać oddalone z przyczyn formalnych.

W razie nieuwzględnienia przez Sąd ww. zarzutu Pozwanego i uznania, że termin na wniesienie powództwa należy liczyć od dnia 26 marca 2024 r., (tj. od daty odebrania przez Powoda kolejnego pisma Komornika Sądowego P. W. z dnia 21 marca 2024 r. - jak wynika z pozwu data odbioru 26 marca 2024 r.), Pozwany w dalszym ciągu podnosił zarzut naruszenia terminu do wniesienia pozwu, gdyż Powód skierował pozew do niewłaściwego sądu tj. na adres siedziby V Wydziału Gospodarczego Sądu Rejonowego w Suwałkach ul. (...), (...)-(...) S.. Sąd Rejonowy w Suwałkach postanowieniem z dnia 16 maja 2024 r. stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu I Wydziałowi Cywilnemu.

W orzecznictwie przyjmuje się, że oddanie pisma w urzędzie pocztowym zgodnie z art. 165 § 2 kpc jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu jedynie wówczas, gdy przesyłka skierowana jest pod adresem właściwego sądu. Jeżeli natomiast pismo skierowane zostało do sądu niewłaściwego, to dla zachowania terminu do jego wniesienia decydująca jest data nadania pisma przez sąd niewłaściwy do sądu właściwego, czy też złożenie tego pisma przez pracownika sądowego we właściwym sądzie, (m.in. postanowienie SN z dnia 3.10.2000 r. sygn. akt I CKN 967/00, postanowienie SN z dnia 07.10.2011 r. II CZ 58/11).

W ocenie Pozwanego powództwo nie zasługuje na uwzględnienie również z tego powodu, że Powód nie udowodnił, żeby przysługiwały mu ewentualne roszczenia wobec Dłużnika z tytułu udzielonych gwarancji.

Ponadto Pozwany podnosił, że nie doszło do naruszenia praw Powoda. Powód wystąpił z roszczeniem opartym o treść art. 841 § 1 kpc, który stanowi, że osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. W orzecznictwie został wyrażony pogląd, że egzekucja wierzycieli zastawcy skierowana wobec przedmiotu zastawu nie prowadzi do naruszenia praw zastawnika w rozumieniu art. 841 kpc. Wierzyciel, któremu przysługuje umowne prawo zastawu i który udowodni je dokumentem publicznym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym, może wziąć udział w podziale sumy uzyskanej przez egzekucję z ruchomości. W przypadku zastawu rejestrowego dokumentem publicznym jest odpis z rejestru zastawów. Udział w podziale sumy uzyskanej z egzekucji daje zaś zastawnikowi prawo pierwszeństwa w zaspokojeniu zgodnie z art. 1025 § 1 pkt 5 kpc .(wyrok SA w Gdańsku z dnia 22.0.2014 r. sygn. akt I ACa 318/13).

Pozwany zwrócił uwagę również na stanowisko przedstawione w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 stycznia 2017 r., gdzie Sąd wskazywał na brak podstaw do przyjęcia, aby przedmiot zastawu rejestrowego był niejako "wyłączony z obrotu" i nie mógł stanowić przedmiotu egzekucji prowadzonej przez wierzycieli osobistych zastawcy. „Trudno zaakceptować stanowisko, zgodnie z którym zastawnik miałby prawo do zachowania zastawu do czasu wymagalności zabezpieczonej tym zastawem wierzytelności. Przyznanie takiego uprawnienia zastawnikowi rejestrowemu upodabniałoby zastaw rejestrowy do przewłaszczenia na zabezpieczenie i istocie zacierało granicę pomiędzy obiema formami zabezpieczenia wierzytelności. " (wyrok SA w Katowicach z dnia 13.01.2017 r. sygn. akt I ACa 713/16, Komentarz do art. 21a ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Komentarz red. prof. dr hab. Konrad Osajda, red. tomu dr Witold Borysiak, rok: 2023, Legalis)

Odnosząc się do zarzutu uchybienia terminowi na wytoczenie powództwa ekscydencyjnego przewidzianego w art. 841 KPC powód zaprzeczył by naruszył termin do wniesienia powództwa. Podał, iż bezsprzecznie otrzymał on w dniu 26.03.2024 r. zawiadomienie od komornika o zajęciu ruchomości zawierające listę tych ruchomości. Składając zaś pozew w dniu 26.04.2024 r. dochował terminu z art. 841 § 3 k.p.c.

Zdaniem powodafFakt skierowania pozwu do niewłaściwego sądu nie skutkował niezachowaniem terminu jw. Za taki stanowiskiem przemawia literalna treść przepisu art. 200 § 3 k.p.c., zgodnie z którym czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy oraz ugruntowane orzecznictwo SN. W orzeczeniu z dnia 4 lipca 1961 r. sygn. 2 CR 233/61 Sąd Najwyższy stwierdził, iż przekazanie sprawy przez sąd niewłaściwy sądowi właściwemu jest (...) jedynie fragmentem postępowania, które zostało wszczęte przez wniesienie pozwu przed sąd niewłaściwy. Mimo przekazania sprawy postępowanie zachowuje ciągłość, której wyrazem jest m. in. zasada, że pozew wniesiony do sądu niewłaściwego przerywa także bieg przedawnienia i prekluzji. W podobnym tonie Sąd Najwyższy wypowiedział się w wyroku z dnia 27 lipca 1973 r. sygn. akt. II CR 345/73, gdzie orzekł, iż „wniesienie pozwu do sądu rzeczowo łub miejscowo niewłaściwego jest skuteczne dla przerwania biegu przedawnienia”.

Pozwany odnosząc się do powyższego stanowiska wskazał, iż jest ono niezasadne. Powód naruszył termin do wniesienia powództwa, wskazać należy, że sam Powód w piśmie z dnia 26 marca 2024 r. potwierdził, że w dniu 12 marca 2024 r. otrzymał zawiadomienie o zajęciu z dnia 07 marca 2024 r., zatem termin do wniesienia powództwa należało liczyć od dnia 12 marca 2024 r., zgodnie z przepisem art. 112 kc, a wobec tego termin miesięczny na wniesienie powództwa upłynął w dniu 12 kwietnia 2024 r.;

Przywołane przez pełnomocnika Powoda historyczne orzecznictwo nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, zgodnie zaś z aktualnym orzecznictwem, jeżeli pismo skierowane zostało do sądu niewłaściwego, to dla zachowania terminu do jego wniesienia decydująca jest data nadania pisma przez sąd niewłaściwy do sądu właściwego, czy też złożenie tego pisma przez pracownika sądowego we właściwym sądzie, (m.in. postanowienie SN z dnia 3.10.2000 r. sygn. akt I CKN 967/00, postanowienie SN z dnia 07.10.2011 r. II CZ 58/11).

Sąd ustalił, co następuje:

Strony niniejszego postępowania są przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Dowody: aktualne wydruki z Centralnej Informacji KRS – k. 10-13, 65-70,

Z dniem 9 kwietnia 2021 roku nastąpiło połączenie spółki (...) S.A. z siedzibą w Ł. (Spółki przejmowanej) ze spółką: (...) S.A. z siedzibą w W.. Z dniem połączenia Spółka przejmowana przestała istnieć, a jej następcą prawnym jest Spółka przejmująca, która to na podstawie art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych wstąpiła we wszelkie prawa i obowiązki Spółki przejmowanej (sukcesja uniwersalna).

Spółka przejmująca zmieniła nazwę i z dniem połączenia działa pod firmą: (...) S.A. z siedzibą w W..

W dniu 29.08.2017 r. powód zawarł z Przedsiębiorstwem Handlowo Usługowym (...) sp. j. umowę generalną o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...) na podstawie której zobowiązał się do udzielania temu przedsiębiorstwu gwarancji ubezpieczeniowych różnego rodzaju.

Umowa została zawarta na podstawie OWU z 28.12.2015 r., zgodnie z którymi (§ 9): Z chwilą wykonania zobowiązania wynikającego z (...) S.A. przysługuje w stosunku do Zobowiązanego roszczenie o zwrot kwoty wypłaconej Beneficjentowi, powiększonej o poniesione koszty w tym: koszty postępowania, opłaty skarbowe od weksli oraz odsetki w wysokości jak dla spłaty zobowiązań podatkowych, naliczane od dnia wypłaty kwoty należnej Beneficjentowi. (...) S.A. po wykonaniu zobowiązania wynikającego z Gwarancji wzywa Zobowiązanego do zapłaty ww. kwot w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty. W przypadku braku zwrotu należności w terminie określonym w wezwaniu do zapłaty, o którym mowa w ust. 1, (...) S.A. ma prawo dochodzenia roszczeń z przyjętych zabezpieczeń.

Dowody: umowa generalna o gwarancje ubezpieczeniowe nr (...), OWU k. 37- -41,

Umowa następnie została aneksowana w zakresie maksymalnego limitu kwotowego, zabezpieczenia wekslowego i zastawu rejestrowego – aneksy – k. 42-55,

Jako zabezpieczenie roszczeń zwrotnych powoda strony ustanowiły zastaw rejestrowy na 4 pojazdach ciężarowych należących do dłużnika. W oparciu o ww. umowę generalną powód udzielił dłużnikowi gwarancji ubezpieczeniowych. Z uwagi na brak roszczeń beneficjentów gwarancji, na dzień złożenia pozwu żadne z roszczeń zwrotnych przysługujących powodowi wobec dłużnika nie jest wymagalne.

Dowody: 4 umowy o ustanowienie zastawu rejestrowego wraz z kopiami postanowień o wpisaniu do rejestru zastawów ruchomości, wykaz czynnych gwarancji udzielonych dłużnikowi przez powoda k. 18-36,

Pismem z dnia 21.03.2024 Komornik sądowy przy SR w Suwałkach P. W. zawiadomił powoda o zajęciu w dniu 06.03.2024 r. ww. ruchomości w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego z wniosku pozwanego przeciwko dłużnikowi na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla SR w Suwałkach z dnia 30.11.2023 sygn. akt (...).

Pismo te powód odebrał 26.03.2024 r. Udzielił też komornikowi wyjaśnień co do rodzaju ruchomości objętych zastawem rejestrowym oraz przesłał kopie dokumentacji.

Dowody: zawiadomienie zastawnika zastawu rejestrowego o zajęciu z dnia 21.03.2024 wraz z protokołem zajęcia ruchomości z dnia 06.03.2024 r. wraz z kopią koperty, pismo po-woda z 26.03.2024 r.- k. 14 - 17,

Powód wystąpił do pozwanego z wnioskiem o zwolnienie z egzekucji ruchomości objętych pozwem. Pozwany w odpowiedzi przekazał wykaz dokumentacji celem weryfikacji, lecz do dnia wysłania pozwu nie podjął czynności mających na celu zwolnienie ruchomości z egzekucji.

Dowody: pismo powoda z 08.04.2024 r., odpowiedź pozwanego z 12.04.2024 r. – k. 62-63,

Wcześniej jednak powód w piśmie do komornika potwierdził, że otrzymał zawiadomienie o zajęciu z 7.03.2024 r., które wpłynęło do powoda w dniu 12.03.2024 r. – k. 17,

Sąd zważył, co następuje:

Fakty podawane przez strony były bezsporne i wynikają z przedłożonych dokumentów.

Sporne pozostawały jedynie skutki dokonanych czynności, w zakresie wystąpienia z powództwem do niewłaściwego Sądu i konsekwencje skierowania egzekucji do przedmiotu objętego zastawem rejestrowym.

W pierwszej kolejności należało przeanalizować czy doszło do uchybienia terminowi na wytoczenie powództwa ekscydencyjnego przewidzianego w art. 841 KPC.

Powód bezsprzecznie otrzymał w dniu 26.03.2024 zawiadomienie od komornika o zajęciu ruchomości zawierające listę tych ruchomości. Składając zaś pozew w dniu 26.04.2024 do niewłaściwego Sądu nie dochował terminu z art. 841 § 3 k.p.c.

Powództwo ekscydencyjne osoba trzecia powinna wytoczyć w ciągu miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o naruszeniu jej praw. Wskazuje się (A. Marciniak, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2005, s. 190), iż termin ten ma charakter materialnoprawny, a więc nie podlega przywróceniu. W przypadku niedochowania miesięcznego terminu do wytoczenia powództwa, jak też zakończenia postępowania egzekucyjnego, osobie trzeciej pozostanie jedynie możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych- Art. 841 KPC red. M.-K./G. (...) I. G..

Powód niewątpliwie wiedział wcześniej o zajęciu ruchomości przez komornika, skoro w piśmie z dnia 26.03.2024 r. kierowanym do Komornika ( k. 17) wskazał, że otrzymał zawiadomienie o zajęciu ruchomości z dnia 7.03.2024 r. w dniu 12.03.2024 r.

W zakresie rozpoczęcia biegu terminu miesięcznego należy wskazać, że dniem, w którym strona dowiedziała się o naruszeniu prawa, jest – w świetle art. 841 § 3 KPC – dzień, w którym strona faktycznie dowiedziała się o zajęciu przedmiotu, a nie dzień, w którym mogła się o nim dowiedzieć przy dołożeniu należytej staranności (zob. wyr. SN z 12.12.2007 r., V CSK 275/07, Legalis).

Powód został zawiadomiony o zajęciu, jednak w zawiadomieniu z 7.03.2024 r. brak jest pouczenia o możliwości wytoczenia powództwa (tylko skargi na czynności komornika) - k. 180.

Komornik jednak dokonał ponownego zawiadomienia, tym razem tytułując je zawiadomieniem zastawnika zastawu rejestrowego o zajęciu (k. 14) pouczając o prawie do wniesienia powództwa i to zawiadomienie powód otrzymał rzeczywiście w dniu 26.03.2024 r.

Przepisy nie przewidują aby pismo zawierało dokładne wskazanie w tytule, że chodzi o zawiadomienie zastawnika zastawu rejestrowego i zawierało pouczenie.

Rozpoczęcie biegu terminu z art. 841 § 3 KPC nie jest uzależnione od udzielenia stosownego pouczenia (wyr. SA w Katowicach z 12.3.2015 r., I ACa 921/14, Legalis).

Nawet jednak przyjęcie, że termin należy liczyć od 26.03.2024 r. (a więc od drugiego zawiadomienia powoda) trzeba przyjąć, że termin nie został dochowany.

Powód nadał bowiem pismo w ostatnim dniu terminu do niewłaściwego Sądu. Sąd Rejonowy w Suwałkach przekazał akta sprawy SO w Suwałkach dopiero w dniu 6.06.2024 r. – k. 78.

Oddanie pisma w urzędzie pocztowym po myśli art. 165 § 2 KPC jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu jedynie wówczas, gdy przesyłka skierowana jest pod adresem właściwego sądu. Jeżeli natomiast pismo skierowane zostało do sądu niewłaściwego (w przypadku apelacji innego niż ten, który wydał zaskarżony wyrok), to dla zachowania terminu do jego wniesienia decydująca jest data nadania pisma przez sąd niewłaściwy do sądu właściwego w urzędzie pocztowym, a nie data jego nadania do sądu niewłaściwego- postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 3 października 2000 r. I CKN 967/00.

Sąd Okręgowy w Suwałkach podziela ten pogląd, stąd tez powództwo należało uznać za złożone po upływie terminu, a konsekwencją tego jest jego oddalenie.

Nawet jednak przyjęcie odmiennego stanowiska i uznanie, że powód dochował terminu to i tak powództwo było niezasadne.

Kwestia uprawnień zastawnika do wytoczenia powództwa o zwolnienie od egzekucji przedmiotu obciążonego zastawem wywołuje szereg wątpliwości. Zgodnie z wyr. SN z 29.11.2001 r. (V CKN 616/00, OSNC 2002, Nr 7–8, poz. 105) w razie skierowania egzekucji do rzeczy obciążonej zastawem, zastawnik jest uprawnioną osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1.

Stanowisko wyrażone przez SN w przywołanym wyżej orzeczeniu, mimo krytyki ze strony doktryny, znalazło następnie potwierdzenie w wyr. SN z 18.2.2004 r. (V CK 241/03, OSNC 2005, Nr 3, poz. 46), w którym stwierdzono, że w razie skierowania egzekucji do przedmiotu obciążonego zastawem, zastawnik może w drodze powództwa żądać zwolnienia tego przedmiotu od egzekucji, jeżeli zabezpieczona zastawem wierzytelność nie jest jeszcze w całości wymagalna. Pogląd ten został poddany krytyce w piśmiennictwie (por. krytyczne glosy: M. K., Gl. 2006, Nr 3, s. 39 i Z. W., P.. 2006, Nr 7–8, s. 312).

W aktualnym stanie prawnym, stosownie do treści dodanego przez ZmKPC z 2.7.2004 r. przepisu art. 805 ¹ § 2, nałożono na komornika obowiązek ustalenia w centralnej informacji o zastawach rejestrowych, czy dłużnik jest zastawcą zastawu rejestrowego oraz kto jest zastawnikiem, i powiadomienia niezwłocznie tego ostatniego o wszczęciu egzekucji. Zdaniem K. B. (O ewolucji historycznoprawnej, s. 63) wprowadzone wskutek powyższej nowelizacji uregulowanie oznacza wzmocnienie ochrony praw zastawnika, który po zawiadomieniu przez komornika może zgłosić swą wierzytelność w odpowiednim czasie i uczestniczyć w podziale sumy uzyskanej z egzekucji.

W konsekwencji powołany wyr. SN z 29.11.2001 r. stracił aktualność, choć nie ma podstaw by, co do zasady, kwestionować legitymację czynną zastawnika jako osoby trzeciej do wytoczenia powództwa ekscydencyjnego.

W przedmiotowej sprawie (jak to podał powód) wierzytelność objęta zastawem nie jest w całości wymagalna, co jednak nie oznacza że zastawnik nie uzyska zaspokojenia wierzytelności w podziale sumy uzyskanej z egzekucji. Być może część wierzytelności będzie zaspakajana w innej kolejności. Powód jednak nie przedstawił szerszego wywodu w tym zakresie zatem trudno go oceniać.

W ocenie Sądu powód nie udowodnił zasadności roszczenia i wskazał jedynie na potencjalne zagrożenia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 kpc w zw. z § 8 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

sędzia Mirosław Krzysztof Derda