Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

Wnioskodawca E. B. wystąpił z wnioskiem o dokonanie podziału majątku wspólnego W. B. i S. B., w skład którego wchodzi prawo własności nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi, położonej w obrębie M. gmina E., oznaczonej jako działka o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy w Ełku prowadzi KW nr (...) oraz o przeprowadzenie działu spadku po ww. w ten sposób, aby wyżej opisaną nieruchomość przyznać na własność E. B. ze spłatą na rzecz uczestniczek postępowania I. T. (1) i K. M. (1) w wysokości odpowiadającej ich udziałom.

W uzasadnieniu wniosku wskazane zostało, że małżonkowie W. i S. B. pozostawali na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej właścicielami nieruchomości położonej w miejscowości M.. W dniu 4 marca 2003 r. zmarł W. B., a spadek po nim na podstawie testamentu własnoręcznego nabyły dzieci: E. B. w 14/25 części oraz I. T. (1) w 11/25 części. Następnie, w dniu 25 maja 2021 r. zmarła S. B., a spadek po niej nabyły dzieci: E. B., I. T. (1), K. M. (1) – w 1/3 części każde z nich.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania I. T. (1) oświadczyła, że przyznaje skład majątku spadkowego i udziały uczestników w tymże majątku, a także, że przychyla się do wniosku w zakresie sposobu podziału majątku poprzez przyznanie nieruchomości na rzecz wnioskodawcy. Nadto, zastrzegła, że domaga się spłaty z tego tytułu w kwocie 12.876,00 zł w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Natomiast uczestniczka postępowania K. M. (1) przychyliła się tak do wniosku, jak i do zaproponowanego we wniosku sposobu podziału, domagając się jednocześnie spłaty przysługującego jej udziału w kwocie 100.000,00 zł, jednakże zmodyfikowała swoje stanowisko pismem z dnia 21 marca 2024 roku, w którym wniosła o fizyczny podział nieruchomości i przyznanie jej działki gruntu odpowiadającego posiadanemu udziałowi.

Sąd Rejonowy w Ełku I Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 27 stycznia 2025 roku, sygn. akt I Ns 587/22:

I.  ustalił, że w skład majątku wspólnego W. i S. małżonków B. wchodzi prawo własności:

a)  nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi położonej w miejscowości M. gmina E., oznaczonej jako działka o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w E. prowadzi KW nr (...);

b)  ciągnika C 330 o numerze rej. (...);

II.  ustalił, że w skład spadku po W. B. wchodzi udział w wysokości ½ części w prawie własności składników majątkowych opisanych w punkcie I postanowienia tj. udział w nieruchomości opisanej w punkcie I a o wartości 197.500,00 zł i udział w ruchomości opisanej w punkcie I b o wartości 10.000,00 zł, zaś w skład spadku po S. B. wchodzi udział w wysokości ½ części w prawie własności składników majątkowych opisanych w punkcie I postanowienia tj. udział w nieruchomości opisanej w punkcie I a o wartości 198.500,00 zł i udział w ruchomości opisanej w punkcie I b o wartości 10.000,00 zł;

III.  dokonał podziału majątku wspólnego W. i S. małżonków B. oraz działu spadku po ww. w ten sposób, że składniki opisane w punkcie I a, I b postanowienia przyznał na własność E. B.;

IV.  zasądził od E. B. na rzecz I. T. (1) kwotę 160.800,00 zł tytułem spłaty, płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia w terminie płatności;

V.  zasądził od E. B. na rzecz K. M. (1) kwotę 69.500,00 zł tytułem spłaty, płatną w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek opóźnienia w terminie płatności;

VI.  pobrał od E. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku kwotę 3.061,10 zł tytułem wydatków pokrytych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku;

VII.  pobrał od I. T. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku kwotę 3.061,10 zł tytułem wydatków pokrytych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku;

VIII.  pobrał od K. M. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku kwotę 3.061,10 zł tytułem wydatków pokrytych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ełku.

Sąd Rejonowy ustalił, że W. i S. małżonkowie B. pozostawali w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. W trakcie trwania związku zgromadzili majątek w postaci: prawa własności nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi, położonej w obrębie M. gmina E., oznaczonej jako działka o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy w Ełku prowadzi KW nr (...) oraz ciągnika C 330 o numerze rejestracyjnym (...).

W skład spadku po W. B. zmarłym w dniu 4 marca 2003 r. w E. weszły udziały w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości i rzeczy ruchomej wchodzących w skład majątku wspólnego W. i S. małżonków B.. Spadek po nim, na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 25 lutego 2002 r. nabyły dzieci: E. B. w udziale 14/25 części i I. T. (1) w udziale 11/25 części.

W skład spadku po S. B. zmarłej w dniu 25 maja 2021 r. weszły udziały w wysokości ½ części w prawie własności nieruchomości i rzeczy ruchomej wchodzących w skład majątku wspólnego W. i S. małżonków B.. Spadek po niej na podstawie ustawy nabyły dzieci: E. B., I. T. (1), K. M. (1) – w 1/3 części każde z nich.

Sąd wskazał, że wartość udziału przysługującego W. B. w prawie własności nieruchomości gruntowej wynosi 197.500,00 zł, a wartość udziału S. B. wynosi 198.500,00 zł. Wartość ciągnika wynosi 20.000,00 zł. Ustalenia wartości nieruchomości Sąd dokonał w oparciu o pisemną opinię biegłego. Sąd ustalił skład i wartość majątku wspólnego małżonków zgodnie z domniemaniem, że małżonkowie mieli równe udziały w majątku wspólnym, a wobec czego składnikiem spadku po W. B. i S. B. są udziały w 1/2 części w ustalonych składnikach majątku wspólnego.

Sąd I Instancji zauważył, że nieruchomość gruntowa zabudowana położona w obrębie M. gmina E., oznaczonej jako działka o numerze (...), jest ukształtowana i zabudowana w taki sposób, że wydzielenie z niej trzech nowych działek jest wysoce problematyczne. Bez względu na konfigurację ewentualnego wyodrębnienia działek dwie z nich leżące bliżej drogi gminnej, stanowiącej działkę nr (...) musiałyby być obciążone służebnością gruntową prawa przejścia i przejazdu pasem o szerokości minimum 3m na rzecz działek położonych w głębi dzielonej nieruchomości, co skutkowałoby znacznym obniżeniem wartości tych działek. Nadto, podkreślone zostało, że pas służebności musiałby w dwóch miejscach skręcać pod kątem prostym z uwagi na istniejącą zabudowę, co praktycznie uniemożliwiłoby ruch pojazdów.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek podlegał uwzględnieniu.

Podkreślone zostało przez Sąd, że preferowanym przez ustawodawcę sposobem zniesienia współwłasności jest podział rzeczy wspólnej, chyba że byłoby to sprzeczne z przepisami ustawy, społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, bądź też pociągałoby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 kc). Wnioskodawca i uczestniczki pozostawali początkowo zgodni byli co do sposobu podziału i wnosili o przyznanie nieruchomości E. B. ze spłatą na rzecz jego sióstr, jednakże K. M. (1) zmodyfikowała swoje stanowisko, domagając się przeprowadzenia fizycznego podziału nieruchomości.

Przeprowadzenie podziału w sposób wnioskowany przez ww. uczestniczkę postępowania, zdaniem Sądu, generowałoby konflikty, a dodatkowo wymagałoby wyburzenia części zabudowy gospodarskiej, na co wnioskodawca nie wyraża zgody. Nadto, niemożność przeprowadzenia fizycznego podziału nieruchomości wynikała z opinii biegłego, w której zostało wskazane, że wydzielenie z przedmiotowej nieruchomości nowych działek byłoby wysoce problematyczne.

Stąd, Sąd Rejonowy przyjął, iż fizyczny podział nieruchomości nie jest możliwy i za celowe i racjonalne uznał przyznanie nieruchomości objętych wnioskiem na rzecz E. B., jako większościowemu właścicielowi i osobie, która faktycznie opiekuje się nieruchomością. Nadto, zgodnie z art. 212 § 2 kc Sąd I Instancji na rzecz uczestniczek I. T. (1) i K. M. (1) zasądził stosowne spłaty tytułem wyrównania ich udziałów w majątku spadkowym.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 kpc.

W złożonej apelacji uczestniczka postępowania K. M. (1) zaskarżyła postanowienie Sądu Rejonowego w Ełku I Wydziału Cywilnego z dnia 27 stycznia 2025 roku sygn. akt I Ns 587/22 w całości.

Apelująca zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu:

1.  mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej i wybiórczej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, co doprowadziło do niezasadnego przyjęcia, że:

a)  podział fizyczny nieruchomości pomiędzy wnioskodawcę oraz uczestniczkę postępowania K. M. (2) jest niecelowy, a wręcz niemożliwy, a co za tym idzie sprzeczny z przeznaczeniem nieruchomości stanowiącej siedlisko zabudowane budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi oraz że podział pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy i zmniejszenie jej wartości;

b)  zasadnym jest przyznanie całej nieruchomości E. B. ze spłatą na rzecz K. M. (2);

c)  konieczne będzie ustanowienie służebności gruntowej z prawem przejścia i przejazdu pasem o szerokości minimum 3 metrów na rzecz działek położonych w głębi dzielonej nieruchomości, w sytuacji, gdy I. T. (2) żądała spłaty swojego udziału w nieruchomości, a dwie wydzielone działki mogłyby mieć oddzielny, niezależny dostęp do drogi publicznej;

2.  pominięcie okoliczności, że:

a)  podział nieruchomości i wydzielenie z nich działek w sposób wskazany przez uczestniczkę postępowania jest możliwy, o czym świadczą wnioski i warianty przestawione w opinii biegłego z zakresu geodezji, nadto możliwy jest dostęp powstałych działek do drogi publicznej bez konieczności ustanawiania służebności drogowej;

b)  droga, którą jak wskazuje sąd miałyby poruszać się i skręcać pod kątem prostym strony jest na tyle szeroka, że umożliwia swobodny przejazd i dojazd do części nieruchomości położnej w głębi działki, nadto zły stan techniczny obiektów oznaczonych na mapie jako szopa i 51g1 uzasadnia ich rozbiórkę, co dodatkowo zwiększyłoby swobodę poruszania się; na gruncie znajduje się również stodoła, która posiada „przelotowe" duże drzwi z obu stron i którymi w razie konieczności większymi gabarytowo pojazdami można także dodatkowo przejechać;

c)  ewentualny podział nieruchomości zostałby dokonany jedynie na dwie wydzielone na rzecz E. B. i K. M. (2) części, albowiem I. T. (1) od początku postępowania konsekwentnie podnosi, że nie jest zainteresowana podziałem i żąda jedynie spłaty swojego udziału, a co znacznie ułatwia podział fizyczny;

3.  mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 227 kpc, art. 232 kpc oraz art. 286 kpc poprzez pominięcie wniosku K. M. (1) o sporządzenie opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu geodezji, podczas gdy dowód ten miał na celu ustalenie przez Sąd istotnych okoliczności sprawy, w szczególności w zakresie możliwości dokonania podziału fizycznego nieruchomości.

Uczestniczka postępowania w apelacji wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez dokonanie podziału fizycznego nieruchomości zgodnie z wnioskiem uczestniczki postępowania K. M. (1). Ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Ełku do ponownego prowadzenia w przypadku uznania, że nie rozpoznał on istoty sprawy. Nadto, apelująca wniosła o zasądzenie od wnioskodawcy i uczestniczki postępowania na rzecz uczestniczki postępowania K. M. (1) zwrotu kosztów sądowych za obie instancje, w tym zastępstwa prawnego według norm przepisanych, o ile nie zostanie przedłożony spis kosztów, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację, uczestniczka postępowania I. T. (1) wniosła o oddalenie apelacji K. M. (1) oraz obciążenie apelującej kosztami postępowania za obie instancje. Natomiast wnioskodawca E. B. w odpowiedzi na apelację, wniósł o oddalenie apelacji uczestniczki postępowania K. M. (1) oraz o zasądzenie od uczestniczki postępowania K. M. (1) na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była niezasadna w całości.

Podniesione przez stronę apelującą zarzuty okazały się nietrafne.

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny apelacji wskazać godzi się, że postępowanie apelacyjne jest kontynuacją postępowania merytorycznego. Zawarty w art. 378 § 1 kpc zwrot „sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji” oznacza, iż sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, w tym dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadzi lub ponawia dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji, będąc ewentualnie związanym oceną prawną lub uchwałą Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2017 r. w sprawie II CSK 554/16).

W kontekście powyższego zauważenia wymaga, że Sąd I Instancji trafnie ocenił żądanie wniosku, czyniąc prawidłowe i znajdujące należyte odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym ustalenia, które Sąd Okręgowy w pełni aprobuje i przyjmuje za własne, co – z mocy art. 387 § 2 ¹ pkt 2 kpc – zbędnym czyniło ich powielanie i uprawniało Sąd II Instancji do ograniczenia pisemnych motywów rozstrzygnięcia, tylko do oceny poszczególnych zarzutów apelacyjnych.

Wskazać w tym miejscu godzi się, że ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem Sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia błędu w ustaleniach faktycznych wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawiane uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena Sądu. Nadto jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Sąd Okręgowy pozytywnie ocenia przeprowadzone przez Sąd I Instancji dowody z zebranego materiału dowodowego. Sąd I Instancji prawidłowo uznał opinie sporządzone przez biegłego sądowego z zakresu szacowania wartości nieruchomości P. M. i biegłego sądowego z zakresu geodezji B. K. za wiarygodne i wystarczające w niniejszej sprawie. Sporządzone opinie stanowiła miarodajny dowód wskazania oszacowanej wartości nieruchomości podlegającej podziałowi oraz możliwości fizycznego podziału tejże nieruchomości. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I Instancji i za słuszne uznaje danie wiary ww. opiniom biegłego.

Sąd I Instancji należycie ustalił stan faktyczny przedmiotowej sprawy oraz trafnie wyjaśnił podstawę prawną orzeczenia z przytoczeniem prawidłowych przepisów prawa. Ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd I Instancji nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Z tych przyczyn Sąd odwoławczy podzielił i przyjął za własne ustalenia faktyczne i wnioski podjęte przez Sąd Rejonowy.

W ocenie Sądu Okręgowego majątek spadkowy podlegający działowi spadku był jednoznacznie ustalony w toku postępowania przed Sądem Rejonowym. Sąd dostrzega, że zainteresowani na wstępnym etapie postępowania zgadzali się na przyznanie całej nieruchomości na rzecz jednego z nich, nie wnosząc zastrzeżeń do tego, iż nieruchomość dalej będzie stanowić jedną całość. Tym samym należy przyjąć, że wnioskodawca i uczestniczki postępowania zgodnie sprzeciwiały się fizycznemu podziałowi przedmiotowej nieruchomości.

Podkreślenia wymaga, że uczestniczka K. M. (1) w odpowiedzi na wniosek o dział spadku (pismo z dnia 9 listopada 2022 roku) wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego W. B. i S. B. oraz dokonanie działu spadku poprzez przyznanie przedmiotowej nieruchomości na wyłączną własność E. B. ( k. 26v). Uczestniczka wskazała, że co do zasady przychyla się do zaproponowanego przez wnioskodawcę sposobu dokonania działu spadku, kwestionując wskazaną we wniosku wartość nieruchomości stanowiącej majątek wspólny małżonków B., a w konsekwencji majątek spadkodawcy każdego z nich. K. M. (1) podkreśliła, że w przypadku ustalenia wyższej niż wskazywana przez wnioskodawcę wartości nieruchomości nie byłby on w stanie dokonać spłaty na jej rzecz, uczestniczka ewentualnie byłaby gotowa wyrazić zgodę na podział fizyczny nieruchomości. Uczestniczka wprost wyrażała zatem zgodę na przyznanie całej nieruchomości na rzecz wnioskodawcy.

Jak wynikało z przebiegu rozprawy przed Sądem I Instancji, apelująca nie była zainteresowana podziałem fizycznym nieruchomości i przyznania zainteresowanym nowopowstałych działek. Dopiero po około dwóch latach postępowania w piśmie z dnia 21 marca 2024 roku ( k. 219v) uczestniczka wskazała, że w jej ocenie wartość nieruchomości spadkowej jest dużo wyższa niż dotychczasowa wycena, dlatego chciałaby ona otrzymać w ramach działu spadku część działki odpowiadającą wielkością i wartością jej udziałowi w spadku.

Wskazać godzi się, iż w świetle art. 211 kc każdy z współwłaścicieli może domagać się ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Zauważyć zatem należy, iż w sytuacji gdy wnioskodawca wnioskował o przyznanie na własność jego osobie ze spłatą na rzecz uczestniczek postępowania nieruchomości, która stanowi jedną integralną całość, uczestniczka postępowania nie sprzeciwiała się temu – przyjąć wobec tego należy, iż taki fakt przyznała.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy podkreśla, iż zachodzi niekonsekwencja w stanowisku uczestniczki wyrażonym w trakcie postępowania. W pierwszej kolejności bowiem wnosi ona o przyznanie całej nieruchomości na rzecz wnioskodawcy, co oznaczałoby, iż akceptuje w dalszym ciągu, iż nieruchomość powinna stanowić jedną całość, a następnie modyfikuje swoje stanowisko po niemal dwóch latach, wobec faktu, że w jej ocenie wartość nieruchomości jest wyższa nic wskazana w dotychczasowej wycenie. W świetle powyższego za spóźnione należało uznać żądanie uczestniczki dotyczycące przydzielenie jej części nieruchomości. Wbrew stanowisku apelującej, Sąd nie jest władny dokonywać zmiany zaskarżonego postanowienia w tym zakresie.

Niezależnie od powyższego, w okolicznościach niniejszej sprawy, zdaniem Sądu Okręgowego, brak było uzasadnionych podstaw do podzielenia przedmiotowej nieruchomości i przyznania poszczególnych działek wnioskodawcy oraz uczestniczkom. Zauważenia wymaga, że w opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji ( k. 230) wskazane zostało, iż przy istniejącej na działce zabudowie nie powinna być ona dzielona. Bez względu na sposób konfiguracji działek, nowopowstałe działki musiałyby być bowiem obciążane służebnością gruntową prawa przejścia i przejazdu pasem o szerokości minimum 3,00 m na rzecz działek położonych w głębi dzielonej nieruchomości, co uniemożliwiałoby przejazd, nawet samochodem osobowym. Wytyczony pas służebności musiałby w dwóch miejscach skręcać pod kątem prostym z uwagi na istniejącą zabudowę, co praktycznie uniemożliwiłoby ruch pojazdów i właściwe korzystanie z nieruchomości. Skutkowałoby to natomiast obniżeniem wartości tych działek, a jak Sąd zauważył wcześniej, apelująca zmodyfikowała swoje stanowisko co do podziału nieruchomości w momencie, gdy w jej ocenie wartość nieruchomości była wyższa niż dotychczas wskazana. Wartość działek po podzieleniu natomiast znacząca obniżyłaby się.

Sąd Okręgowy zauważa również, iż w opinii biegłego zostały przedstawione przykładowe możliwe sposoby podziału przedmiotowej nieruchomości w trzech wariantach. Na każdym z wariantów oznaczone zostało miejsce usytuowania pasa służebności. Jednym z wariantów podziału nieruchomości był podział na dwie nowopowstałe działki – zabudowaną działkę przeznaczoną na wyłączną własność E. B. obciążoną służebnością gruntową, prawem przejścia i przejazdu na rzecz nowopowstałej działki przeznaczonej na wyłączną własność K. M. (1). Mimo okoliczności, iż nieruchomość zostałaby podzielona na dwie nowopowstałe działki, a nie trzy, podkreślone zostało, iż wobec ukształtowania i sposobu zabudowania działki, działka również nie powinna być dzielona. Przedstawiony wariant podziału na dwie nowopowstałe działki – tak samo jak w przypadku podziału na trzy nowopowstałe działki – doprowadziłby do znacznego obniżenia wartości działek, a ewentualne problemy związane z korzystaniem i poruszaniem się na podzielonej nieruchomości mogłyby stwarzać kolejne konflikty między zainteresowanymi.

Jak wynika z akt sprawy, konflikt między zainteresowanymi jest natomiast duży. W związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego, zniesienie współwłasności powinno nastąpić w taki sposób, aby w przyszłości zainteresowani nie mieli ze sobą zbyt częstej styczności, a taki cel wykluczałoby przydzielenie poszczególnych działek wnioskodawcy i uczestniczce postępowania. Korzystanie przez osoby skonfliktowane ze sobą (za czym przemawia chociażby brak porozumienia w przedmiocie sposobu zniesienie współwłasności) z dwóch sąsiadujących ze sobą działek, byłoby w świetle zasad współżycia społecznego nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy dostrzega zatem, iż fizyczny podział wymagałby wykonania szeregu prac i doprowadziłby do uniemożliwienia korzystania w sposób właściwy i niepowodujący konfliktów z powstałych nieruchomości. Podział ten zaniżyłby również znacząco ich wartość.

Podkreślenia wymaga ponownie, że zgodnie z art. 211 kc mimo zgłoszenia żądania fizycznego podziału rzeczy wspólnej, sąd nie może dokonać takiego podziału, jeżeli podział taki byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. W orzecznictwie wskazywane jest, że podział nieruchomości może być sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tej nieruchomości, jeżeli mają powstać działki o małej powierzchni, pozbawione znaczenia funkcjonalnego, wydzielenie gruntu zajętego bezpośrednio przez sam budynek, bez odpowiedniego placu i obejścia, co ma miejsce w niniejszej sprawie. (post. SN z 20.6.1997 r., III CKN 45/96, niepubl., W. Borysiak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 33, 2024) Jak zostało zatem podkreślone wyżej, fizyczny podział doprowadziłby do znaczącego obniżenia wartości nieruchomości, a co więcej utrudniłby korzystanie z powstałych działek wobec faktu ukształtowania i zabudowania nieruchomości, co jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości.

Nadto, podkreślenia wymaga okoliczność, że Sąd dokonując zniesienia współwłasności, nie jest związany wnioskami uczestników postępowania co do sposobu zniesienia współwłasności, a korzystając z opinii biegłego w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych ocenia ją swobodnie i sam powinien wybrać sposób najwłaściwszy w okolicznościach sprawy. Decyzja w tym przedmiocie należy do swobodnej oceny sądu, po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. (postanowienie Sądu Najwyższego Izby Cywilnej z dnia 21 listopada 2022 roku, I CSK 2902/22, Legalis nr 2926392)

Reasumując, Sąd Rejonowy dokonał poprawnej oceny dowodów, które stały się podstawą dokonania właściwych rozważań prawnych. Zauważenia wymaga, że uczestniczka w apelacji nie zdołała podważyć trafności oceny prawnej dokonanej przez Sąd I Instancji. Zarzuty apelującej sprowadzają się do forsowania własnej, alternatywnej wersji stanu faktycznego, opartego na odmiennej i korzystnej dla apelującej ocenie mocy i wiarygodności poszczególnych dowodów. Sąd Okręgowy wskazuje, że zarzuty uczestniczki postępowania nie podważyły skutecznie dokonanych przez biegłego wywodów, a opinia spełnia wymogi konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy.

Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że środek zaskarżenia był niezasadny, dlatego został oddalony na podstawie przepisu art. 385 w zw. z art. 13 § 2 kpc. (punkt 1 postanowienia)

O kosztach postępowania (punkt 2 postanowienia) orzeczono na mocy art. 520 § 2 kpc w zw. z § 5 pkt 6 w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964).

sędzia Beata Sieczkowska