Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Cezary Olszewski (spr.)
Sędziowie:	SO Antoni Czeszkiewicz SO Mirosław Kowalewski
Protokolant:	st. sekr. sąd. Wioletta Mierzejewska

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2015 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. K.

przeciwko Towarzystwo (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda Z. K. i pozwanego Towarzystwa (...) w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Olecku

z dnia 25 lutego 2015r. sygn.akt I C 599/13

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób że:

a)  obniża zasądzoną w punkcie I) kwotę z 5.850 zł (pięć tysięcy osiemset

pięćdziesiąt złotych) do kwoty 4.200 zł (cztery tysiące dwieście złotych) ;

b)  punktowi III) nadaje treść: ”Koszty procesu między stronami wzajemnie znosi”.

II.  Oddala apelację powoda w całości, a apelację pozwanego w pozostałej

części.

III.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 383 zł (trzysta osiemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu przed Sądem II-ej instancji, w tym kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: I. Ca. 179/15

UZASADNIENIE

Powód Z. K. wystąpił z pozwem przeciwko Towarzystwu (...) w W., w którym domagał się zapłaty na swoją rzecz kwoty 7.950,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.100,00 zł od dnia 25 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie domagał się zwrotu koszów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany Towarzystwo (...) w W., w odpowiedzi na pozew, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania.

Na rozprawie w dniu 21 stycznia 2015 roku zmodyfikował powództwo i ograniczył je do zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej opinii w kwocie 950,00 zł i wynajmu samochodu zastępczego w kwocie 4.900,00 zł.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie o sygn. akt: I. C. 599/13 Sąd Rejonowy w Olecku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.850,00 zł, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda

kwotę 1.309,42 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, jak też nakazał zwrócić powodowi kwotę 57,69 zł oraz nakazał zwrócić pozwanemu kwotę 20,71 zł tytułem niewykorzystanych zaliczek na wynagrodzenie biegłego, zapisanych pod pozycjami K./348/13 i K./351/13.

Z ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy wynika, że dnia 27 maja 2013 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód marki M. (...) nr rej. (...), r. prod. 1995, którego właścicielem jest powód Z. K.. Uszkodzona została tylna część pojazdu (zderzak tylny, osłona zderzaka, pokrywa tylna, lampy tylne, błotnik tylny, wytłumienie) i w związku z tym samochód nie nadawał się do użytku.

Powód zgłosił szkodę ubezpieczycielowi odpowiedzialności cywilnej Towarzystwu (...) w W.. Rzeczoznawca pozwanego ustalił, iż koszt naprawy samochodu wynosi 20.107 zł, jego wartość rynkowa w stanie nieuszkodzonym — 8.800 zł, zaś wartość pozostałości — 2.000 zł. Szkoda została ustalona na 6.800 zł i taka też kwota została powodowi w dniu 25 czerwca 2013 roku przez ubezpieczyciela wypłacona.

W związku z uszkodzeniem pojazdu, dnia 28 maja 2013 roku powód zawarł umowę krótkoterminową najmu pojazdu V. (...) nr rej. (...) z D. F., a zwrócił pojazd w dniu 25 czerwca 2013 roku. Za wynajem pojazdu została wystawiona faktura opiewająca na kwotę 4.900,00 zł, przy czym stawka dobowa została określona na kwotę 175 zł. Powód uiścił w/w należność gotówką w dniu 30 czerwca 2013 roku.

D. F. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje do wynajęcia następujące pojazdy: V. (...) - 175 zł/doba, O. (...) - 160 zł/doba, P. (...) - 150 zł/ doba i S. (...) — 120 zł/doba.

Z. K. jest rolnikiem. Mieszka w miejscowości S., 15 km od G.. Zdarza się, że do G. podróżuje codziennie, albowiem opiekuje się 83-letnią matką, którą wozi do lekarzy, przywozi jej leki, robi zakupy. Zdarzało się, że przed uszkodzeniem pojazdu, powód przewoził części rolnicze, które powodowały zabrudzenia tapicerki pojazdu. Z tego względu, w obawie przed możliwością zniszczenia pojazdu najmowanego, zdecydował się na wynajem samochodu z tzw. „paką”. Powód jest właścicielem dwóch samochodów, jednak w czasie, gdy doszło do uszkodzenia M. drugi z pojazdów użytkowała jego córka.

Z. K. zlecił rzeczoznawcy sporządzenie wyceny szkody, jaka nastąpiła w jego pojeździe na skutek zdarzenia z dnia 27 maja 2013 r. W prywatnej opinii wartość rynkowa pojazdu w stanie sprzed kolizji została określona na kwotę 10.800 zł, różnica pomiędzy wartością pojazdu w stanie nieuszkodzonym, a jego wartością w stanie uszkodzonym — na kwotę 8.900 zł, zaś koszt naprawy na kwotę 37.375,17 zł. Za wykonanie oględzin samochodu, oszacowanie kosztów naprawy i ustalenie wartości pojazdu Z. K. wydatkował kwotę 950 zł.

Po upływie około miesiącu czasu od kolizji, powód dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu. Samochód został naprawiony w warsztacie w S., odebrał go w dniu wydania samochodu zastępczego. Koszt naprawy wyniósł około 6.000,00 zł i w całości został pokryty z kwoty świadczenia wypłaconej mu przez ubezpieczyciela.

Wartość rynkowa samochodu M. (...) nr rej. (...) w stanie nieuszkodzonym na dzień 27 maja 2013 roku wynosiła 10.500 zł, zaś wartość pozostałości 1.800 zł. Koszt naprawy uszkodzeń związanych z kolizją w zakresie ustalonych uszkodzeń oraz grup weryfikacyjnych przy wykorzystaniu do naprawy elementów oryginalnych i przyjęciu stawek rbh obowiązujących w rejonie zamieszkania powoda w wysokości 90 zł wynosi ok. 34.573 zł brutto.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie. Sąd ten zważył, że odpowiedzialność pozwanego ubezpieczyciela za szkody powstałe w pojeździe powoda jest bezsporna, a zakres jego odpowiedzialności wyznacza art. 363 § 1 k.c.

Oceniając materiał dowodowy, Sąd I instancji przyjął, że powód nie wykazał, aby wysokość szkody przewyższała wartość wypłaconego odszkodowania. w tym przedmiocie Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że powód przed zakończeniem postępowania sądowego dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu i użytkuje go. W konsekwencji Sąd I instancji uznał, że uwzględnienie powództwa co do kwoty 2.100 zł byłoby nieuzasadnione, a zważywszy na fakt niewykazania, iż pojazd stracił na wartości, przyznanie dodatkowej kwoty odszkodowania prowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia powoda.

Sąd Rejonowy zważył także, że obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela obejmuje wszelkie szkody powstałe w mieniu poszkodowanego, o ile między ich zaistnieniem a zdarzeniem objętym odpowiedzialnością zachodzi normalny związek przyczynowy. W świetle powyższego Sąd ten uznał, że na uwzględnienie zasługiwało żądanie zwrotu wydatku poniesionego na kosztorys sporządzony przez prywatnego rzeczoznawcę w wysokości 950 zł. W ocenie Sądu Rejonowego, poniesienie tego wydatku było konieczne i uzasadnione albowiem jak wykazało postępowanie dowodowe, a w szczególności opinia biegłego pozwany zaniżył pierwotnie ustaloną wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym. Powód nie miał innej możliwości ustalenia rozmiarów poniesionej szkody. Sam nie posiada specjalistycznej wiedzy na temat ustalania kosztów naprawy pojazdów czy wyceny utraty wartości pojazdów w związku z naprawą powypadkową. Konieczna w tym zakresie była wiedza profesjonalisty. Poniesienie tego wydatku było więc obiektywnie uzasadnione i konieczne oraz pozostawało w normalnym związku przyczynowym między zdarzeniem wywołującym uszczerbek a szkoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego, na uwzględnienie zasługiwało również roszczenie powoda dotyczące zwrotu wydatku za wynajem pojazdu zastępczego. Powód wykazał, że samochód był mu potrzebny nie tylko do przewożenia osób, ale również części rolniczych. W konsekwencji Sąd ten uznał, że wynajęty samochód był adekwatny do jego potrzeb. Sąd I instancji zważył również, że koszt wynajęcia V. (...) w porównaniu z kosztami dobowymi użytkowania innych aut, nie był rażąco wysoki. W tych warunkach Sąd uznał, iż ubezpieczyciel obowiązany jest zwrócić kwotę 4.900 zł, albowiem fakturę za wynajem samochodu powód opłacił gotówką, a okres wynajmu pokrywa się z okresem remontu jego samochodu.

Uwzględniając powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie do kwoty 5.850 zł.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelacje od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powód powyższy wyrok zaskarżył w zakresie pkt II i III, zarzucając Sądowi Rejonowemu:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 363 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz błędną wykładnię pojęcia szkody, polegające na przyjęciu przez Sąd, iż powodowi nie należy się dalsze odszkodowanie w sytuacji, gdy co wynika z niekwestionowanego stanu faktycznego sprawy wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie było zaniżone,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 203 k.p.c. poprzez przyjęcie przez Sąd, iż powód faktycznie ze skutkiem prawnym cofnął w części powództwo dotyczące dopłaty odszkodowania za uszkodzenie samochodu, gdy tak naprawdę powód niezadowolony z przedłużającego się postępowania jedynie wyraził swoje negatywne odczucia, powództwo nie zostało cofnięte, opinia biegłego wprost natomiast wskazuje, że roszczenie o dopłatę odszkodowania było uzasadnione,

3.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na wadliwym przyjęciu, że przyznana na rzecz powoda kwota tytułem odszkodowania za szkodę jest kwotą wystarczającą i w pełni pokrywającą szkodę w samochodzie powoda w sytuacji, gdy zgodnie z opinią biegłego sądowego kwota odszkodowania winna wynosić 8.700 zł, co przy kwocie wypłaconej przez ubezpieczyciela (6.800 zł) stanowi, że pozwany ubezpieczyciel nadal zalega z wypłatą dalszej kwoty odszkodowania w kwocie 1.900 zł, co uzasadnia żądanie pozwu.

W konsekwencji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 1.900 zł tytułem odszkodowania uzupełniającego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 czerwca 2013 r. oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji i kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

Natomiast pozwany Towarzystwo (...) w W. zarzucił Sądowi Rejonowemu:

1.  naruszenie art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art.. 363 § 1 k.c. i art. 6 k.c. poprzez:

a.  zasądzenie nadmiernego odszkodowania na rzecz powoda za wynajem pojazdu zastępczego V. (...), podczas gdy powód dostatecznie nie wykazał potrzeby korzystania z tego konkretnego pojazdu zastępczego, miał możliwość najmu innego pojazdu dostawczego o podobnych cechach (P. (...)) za niższą cenę,

b.  zasądzenie odszkodowania na rzecz powoda związanego z kosztem sporządzenia opinii prywatnej w wysokości przewyższającej wysokość szkody pozostającej w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 27 maja 2013 r.,

c.  uznanie, że pozwany nie wykazał, by zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego winien obejmować kwotę niższą niż wskazywał to powód,

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i uznanie, że powód zasadnie najął pojazd zastępczy za cenę 175,00 zł/dobę oraz zasadnie poniósł koszty sporządzenia opinii prywatnej.

Uwzględniając powyższe, apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa ponad kwotę 4.200,00 zł oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Ustosunkowując się do tak zakreślonych zarzutów, każda ze stron domagała się oddalenia apelacji swojego przeciwnika procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej zasługiwała w znacznym zakresie na uwzględnienie, zaś apelacja powoda nie okazała się być zasadna i podlegała oddaleniu. W ocenie Sądu Okręgowego, jedynie częściowo ustalenia faktyczne i ocena prawna dokonana przez Sąd Rejonowy zasługiwała na aprobatę.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału”, a zatem z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

Uwzględniając powyższe kryteria, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji błędnie uznał, że powodowi przysługuje zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Nie ulega wątpliwości, że zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie lub zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11). Tymczasem, w ocenie Sąd Okręgowego, wydatek poczyniony przez powoda za wynajem samochodu zastępczego w okresie naprawy jego pojazdu marki M. nie był ekonomicznie uzasadniony. Zauważyć bowiem należy, że w ustalonym stanie faktycznym powód posiadał inny sprawny samochód, z którego mógł korzystać. Fakt, że powód przekazał go do użytkowania swojej córce na okres naprawy jej samochodu, nie jest okolicznością uzasadniającą obciążenie pozwanego kosztami za wynajem powodowi samochodu. Nie można przy tym zaakceptować stanowiska powoda, iż ubezpieczyciel, w ramach swojej odpowiedzialności za szkodę, winien ponosić wszystkie wydatki wygenerowane przez poszkodowanego. Wydatki te muszą mieć bowiem charakter celowych i ekonomicznie uzasadnionych, a wydatki związane z wynajmem samochodu zastępczego, w przypadku posiadania przez poszkodowanego innego sprawnego samochodu, nie należą do tej kategorii. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do przyjęcia, aby powodowi przysługiwało roszczenie do dochodzenia tego rodzaju świadczenia. Respektując jednak zasadę reformationis in peius wyrażoną w art. 384 k.p.c., Sąd Okręgowy uznał apelację strony pozwanej w zakresie kosztów najmu samochodu za uzasadnioną do kwoty 4.200,00 zł.

Sąd Okręgowy akceptuje również zarzuty pozwanego, iż w przedmiotowej sprawie sporządzenie opinii prywatnej było zbędne, a zatem dochodzenie zwrotu kosztów związanych z jej wydaniem było niezasadne. Podkreślić bowiem należy, że powód składając na rozprawie dnia 21 stycznia 2015 r. oświadczenie, że pojazd został naprawiony i „nic już więcej się nie domaga” prowadzi do wniosku, że uznał on szkodę związaną z naprawą pojazdu za zrekompensowaną w całości. W związku z powyższym uznać należy, że poniesienie przez powoda kosztów sporządzenia opinii były niecelowe, a więc brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 950,00 zł.

Odnosząc się do apelacji powoda, wskazać należy, że brak jest podstaw, aby Sąd Rejonowy błędnie ustalił zakres dochodzonego roszczenia.

W orzecznictwie i doktrynie istnieje ugruntowany już pogląd, że jeżeli w następstwie wypadku samochód doznał uszkodzeń, to naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego; bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 § 1 zd. 1 k.c.). Jeżeli poszkodowany wybrał świadczenie polegające na przywróceniu uszkodzonego samochodu do stanu poprzedniego, to wówczas gdy w wyniku naprawy stan ten przywrócono, szkoda została w pełni naprawiona, i poszkodowany nie może żądać zasądzenia ponadto sumy pieniężnej odpowiadającej obniżeniu „wartości handlowej” samochodu wskutek samego faktu naprawy. O przywróceniu stanu poprzedniego można jednak mówić tylko wówczas, gdy stan samochodu po naprawie pod każdym istotnym względem (stan techniczny, zdolność użytkowa, części składowe, trwałość, wygląd estetyczny itp.) odpowiada stanowi tegoż samochodu sprzed wypadku. Jeżeli natomiast mimo dokonania naprawy nie przywrócono uszkodzonego samochodu w pełni do stanu poprzedniego, to wówczas poszkodowanemu należy się jeszcze świadczenie w pieniądzu, przy czym wysokość tego świadczenia zależy od tego, czy przywrócenie stanu pierwotnego jest w ogóle w Polsce możliwe, czy też jest ono niemożliwe lub pociągałoby za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty (art. 363 § 1 zd. 2 k.c.).

W pierwszym wypadku wysokość świadczenia pieniężnego odpowiadać powinna sumie dalszych kosztów niezbędnych do doprowadzenia samochodu do stanu poprzedniego, gdyż ta suma wystarczy do pełnego pokrycia szkody. W drugim zaś wypadku do ustalenia wysokości świadczenia w pieniądzu konieczne jest ustalenie wysokości szkody. Zgodnie z poglądami orzecznictwa i doktryny szkodę w rozumieniu art. 361 k.c. stanowi różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem, jaki by w jego majątku istniał, gdyby to zdarzenie nie nastąpiło. W myśl art. 363 § 2 k.c. wysokość odszkodowania powinna być w tych wypadkach ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania ((tak: wyrok SN z dnia 3 lutego 1971 r., III CRN 450/70).

W tym kontekście należy ponownie odnieść się do oświadczenia powoda złożonego na rozprawie w dniu 21 stycznia 2015 r. z którego wynika, iż wypłacone dotychczas przez ubezpieczyciela odszkodowanie pozwoliło na naprawę pojazdu i przywrócenie go do stanu poprzedniego. Aktualnie pojazd ten jest sprawny i jest użytkowany przez syna powoda. Należy przy tym zwrócić uwagę, że pojazd powoda posiada 18 lat i należy do kategorii pojazdów raczej wyeksploatowanych. W tych warunkach Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do przyznania powodowi odszkodowania w wysokości 1.900,00 zł, skoro jego pojazd został naprawiony, a aktualna jego wartość handlowa nie uległa obniżeniu oraz, że dotychczas wypłacone odszkodowanie w pełni zrekompensowało jego szkodę. Uwzględnienie w tym zakresie zarzutów apelacyjnych powoda prowadziłoby do bezpodstawnego jego wzbogacenia, co byłoby sprzeczne z zasadami określonymi w art. 363 k.c.

W tych warunkach Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w zakresie kwoty 4.200,00 zł.

Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia była konieczność zmiany zaskarżonego wyroku również w zakresie orzeczenia o kosztach procesu. Wobec tego, iż powództwo zostało uwzględnione na poziomie 50%, o kosztach procesu należało orzec na podstawie art. 100 k.p.c.

Z tych przyczyn, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c., orzekł jak w pkt I i II sentencji wyroku.

Uwzględniając wynik postępowania odwoławczego, o kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490), jak w pkt II sentencji wyroku.