Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2019r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Kluczyńska

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2019 roku w Suwałkach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. S.

przeciwko D. C. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda P. S. od wyroku Sądu Rejonowego w Ełku z dnia 10 kwietnia 2019, sygn. akt I C 1717/18

I.  Oddala apelację.

II.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 185,00 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Agnieszka Kluczyńska

Sygn. akt I Ca 253/19

UZASADNIENIE

Powód P. S. w pozwie skierowanym przeciwko D. C. (1) domagał się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 1.200,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 01 listopada 2018 roku (tj. od dnia następnego po tym, w którym upływał siedmiodniowy termin do uregulowania należności od doręczenia pozwanej ostatecznego wezwania do zapłaty) i kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że strony zawarły w dniu 12 września 2017 roku ustną umowę, na mocy której pozwana zobowiązała się, iż nie będzie utrudniała jego kontaktów z małoletnią córką, zaś powód będzie płacił jej za to kwotę 200,00 zł miesięcznie. Zgodnie z powyższym ustaleniem, od dnia 12 września 2017 roku do lutego 2018 roku powód zapłacił pozwanej łącznie kwotę 1.200,00 zł. Wobec tego, iż pozwana od lutego 2018 roku przestała wywiązywać się z umowy i nastawiała córkę przeciwko powodowi – zaprzestał on dalszych wpłat. Powód podkreślił jednocześnie, iż strona pozwana w odpowiedzi na jego wezwanie, niezasadnie odmówiła zapłaty kwoty 1.200,00 zł wskazując, że wszelkie wpłacane przez powoda sumy były przeznaczane na bieżące i usprawiedliwione wydatki małoletniej córki. Powód P. S. nie zgodził się z tym i zaznaczył, iż środki przeznaczane tytułem alimentów na rzecz małoletniego dziecka stron były przelewane systematycznie w innych terminach w uzgodnionej wysokości, zaś kwota po 200,00 zł miesięcznie była przekazywana pozwanej wyłącznie na jej potrzeby jako zapłata za nieutrudnianie powodowi kontaktów z córką.

W odpowiedzi na pozew, pozwana D. C. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana zaprzeczyła, aby zawierała jakąkolwiek umowę z powodem. Wskazała, iż w dniu 27 września 2017 roku małoletnia córka stron skończyła 10 lat, wówczas powód zadeklarował, że będzie dokładał do jej bieżącego utrzymania dodatkową kwotę po 200,00 zł miesięcznie. Pomimo zapewnień, czynił to nieregularnie, a ostatecznie zaprzestał wpłat, gdy pozwana wystąpiła do Sądu o prawne uregulowanie jego obowiązku alimentacyjnego. Pozwana podkreśliła, iż otrzymane przez powoda środki pieniężne przeznaczyła na bieżące potrzeby ich wspólnego dziecka. Nadmieniła, że kwestia rozliczenia kwoty 1.200,00 zł była już przedmiotem rozpoznania sprawy o alimenty przed Sądem Rejonowym w Ełku (sygn. akt: III RC 84/18 i III Nsm 309/18).

Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2019 roku Sąd Rejonowy w Ełku w sprawie o sygn. akt I C 1717/18 upr. oddalił powództwo w całości oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 287,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w sprawie.

Podstawą orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne i zważenia:

Powód P. S. i pozwana D. C. (1) pozostawali przez kilka lat w nieformalnym związku partnerskim. Z tego związku w dniu (...) urodziła się córka A. S.. W 2015 roku strony się rozstały. Początkowo powód dobrowolnie płacił kwotę 500,00 zł miesięcznie tytułem uzgodnionych między stronami alimentów na rzecz córki, a od września 2017 roku zaczął dopłacać kwotę po 200,00 zł miesięcznie. W toku trwania postępowania P. S. podnosił, iż strony zawarły umowę nienazwaną, w myśl której wpłacanie kwoty po 200,00 zł miesięcznie na rzecz D. C. (2) uwarunkowane było tym, iż miała ona nie utrudniać mu kontaktów z małoletnią córką. Od września 2017 roku do lutego 2018 roku powód zapłacił pozwanej łącznie kwotę 1.200,00 zł. Powód uznał, iż kwota ta została wpłacona nie na rzecz małoletniej, ale na rzecz pozwanej i wezwał ją bezskutecznie do ich zwrotu. Toczyła się też w Sądzie Rejonowym w E. sprawa o alimenty z powództwa małoletniej A. S. przeciwko P. S. pod sygn. akt III RC 84/18 zakończona ustaleniem alimentów w wysokości po 800,00 zł miesięcznie.

Zdaniem Sądu I instancji na gruncie obowiązującego w Polsce prawa trudno przyjąć istnienie przedmiotowego roszczenia tym bardziej, że stosunek córki do ojca uwarunkowany był też osobistymi emocjami dziecka, które są niezależne od obu stron postępowania i całkowicie subiektywne. Ponadto, powód w żaden sposób nie przedstawił dowodów na uzasadnienie roszczenia, mimo pouczenia przez Sąd. Brak jest też podstaw do przyjęcia konstrukcji nienależnego świadczenia czy bezpodstawnego wzbogacenia w myśl art. 405 k.c. i art. 410 k.c. Pozwana otrzymane pieniądze przeznaczała na potrzeby dziecka, dlatego też roszczenie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Rozstrzygnięcie dotyczące kosztów postępowania opierało się z kolei o art. 98 k.p.c., na mocy którego zasądzono na rzecz pozwanej zwrot opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz nieobiektywną ocenę wiarygodności i mocy dowodów;

2)  art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie za wiarygodne oświadczeń pozwanej, podczas gdy dowody wynikające z akt sprawy o alimenty i kontakty z dzieckiem wskazują na brak jej wiarygodności.

Wobec powyższych zarzutów, powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kwoty 1.200,00 zł wraz z należnymi odsetkami oraz kosztami postępowania za obie instancje według norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Ełku do ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jako dowód na istnienie przedmiotowego roszczenia przedstawił przelewy bankowe na łączną kwotę 1.200,00 zł, dlatego też niezrozumiałym jest twierdzenie Sądu I instancji, iż nie udowodnił on swojego żądania. Natomiast wpłata kwot po 200,00 zł miesięcznie była dokonywana w innym terminie niż alimenty i nie miała dopisku, że jest to dopłata do świadczenia alimentacyjnego, dlatego według powoda wnioski Sądu Rejonowego są daleko idące. Niezrozumiałą jest także okoliczność, iż Sąd I instancji uznał pozwaną za wiarygodną, a nie dał wiary twierdzeniom powoda, które były poparte przedstawionymi do akt dowodami. Ze sprawy alimentacyjnej można wywieść, że pozwana była niewiarygodna, gdyż koszty utrzymania dziecka przez nią podane, Sąd uznał ostatecznie za zawyżone.

W odpowiedzi strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Okręgowym według norm przepisanych. Pozwana podtrzymała w całości swoje stanowisko zaprezentowane przed Sądem Rejonowym w Ełku. Zaprzeczyła, aby kiedykolwiek zawierała z powodem umowę o treści przez niego wskazanej, zaś powód nie przedstawił żadnego dowodu na potwierdzenie tejże okoliczności. Nie można zgodzić się z twierdzeniami przedstawionymi w apelacji, że potwierdzeniem jej zawarcia są przelewy kwot po 200,00 zł, gdyż wszelkie sumy wpłacane na rachunek bankowy pozwanej były przeznaczane na bieżące potrzeby małoletniej córki stron. Ponadto, kwestia kwoty 1.200,00 zł była już analizowana przez Sąd Rejonowy w Ełku w dwóch sprawach (tj. III RC 84/18 i III Nsm 309/18). Na marginesie zaznaczyła, że powód w apelacji wyraził jedynie swoją subiektywną ocenę wyroku, natomiast nie przedstawił żadnych dowodów na poparcie powództwa. Zgodnie zaś z art. 6 k.c. to na nim spoczywał ciężar udowodnienia zgłoszonego żądania, czego nie udało mu się uczynić. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. również nie znajduje uzasadnienia, albowiem powód nie przedstawił argumentów świadczących o niezachowaniu reguł wynikających z powyższego przepisu, lecz jedynie zaprezentował stan faktyczny ustalony na podstawie własnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda P. S. nie zasługiwała na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty były nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy, jak też ich ocenę prawną oraz stanowiącą podstawę ustaleń faktycznych ocenę przeprowadzonych w toku postępowania dowodów i przyjmuje je za własne, co czyni zbędnym ponowne ich przytaczanie. Sąd Okręgowy zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż powód nie przedstawił dowodów na zasadność swojego roszczenia.

W systemie prawa cywilnego ustawodawca wprowadził do prawa pozytywnego jednoznaczne regulacje odnoszące się do ciężaru dowodu oraz ciężaru (obowiązku) dowodzenia. Stosowne rozwiązania zamieszczone zostały zarówno w kodeksie cywilnym, jak i kodeksie postępowania cywilnego. Artykuł 6 k.c. bowiem stanowi, iż „ciężar dowodu faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne”; przepisy zaś art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c. nakładają na strony procesu obowiązek wskazania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Kontradyktoryjność procesu cywilnego, z niewielkimi ograniczeniami na rzecz zasady oficjalności, i obowiązująca zasada prawdy formalnej decydują zatem o tym, że w zakresie dowodzenia nie sposób wyróżnić obowiązku strony, którego wykonanie podlega wymuszeniu, lecz jedynie ciężar procesowy, który strona podejmuje we własnym interesie. Jeżeli bowiem strona ta pozostanie bierna, to spotka się z określonymi w art. 6 k.c. ujemnymi konsekwencjami, przede wszystkim z przegraniem procesu. Dominujący w cywilistyce interes prywatny powoduje, że – co do zasady – nie istnieje interes publicznoprawny, który wymuszałby określoną aktywność strażnika tego interesu. W procesie cywilnym to strony pełnią rolę wyłącznego strażnika własnych interesów i na nich spoczywa obowiązek baczenia, by przebieg procesu nie naruszał realizowanych w jego ramach interesów prawnych stron (Komentarz. Art. 6 KC T. I red. Gutowski 2018, wyd. 2/Gutowski).

W niniejszej sprawie powód P. S. do pozwu dołączył co prawda potwierdzenia przelewów na łączną kwotę 1.200,00 zł, jednakże z dokumentów tych nie wynika, aby były one dowodem zawarcia przez strony ustnej umowy, na mocy której powód zobowiązał się przelewać pozwanej kwoty po 200,00 zł miesięcznie za nieutrudnianie jego kontaktów z małoletnią córką. Pozwana nie zaprzeczyła, iż takie kwoty otrzymała, ale zanegowała fakt zawarcia z powodem przedmiotowej umowy. Twierdziła, że kwoty te były dopłatą do alimentów na rzecz dziecka stron. Przedstawione do akt potwierdzenia przelewów były zatytułowane (...), a zatem – zdaniem Sądu – nie wiadomym jest z jakiego tytułu zostały przelane na rzecz strony pozwanej. Okoliczność, że wpłata 200,00 zł była dokonywana w innym terminie niż zapłata alimentów i nie miała dopisku, że jest to dopłata do alimentów – nie może być wbrew twierdzeniom powoda uznana za wystarczający dowód zawarcia przez strony umowy nienazwanej o treści wskazanej przez P. S.. Z kolei z dokumentów zawartych w aktach sprawy alimentacyjnej P. S. w odpowiedzi na pozew nie zaprzeczył twierdzeniom D. C. (1) zawartych w pozwie, że dopłaca on na utrzymanie córki dodatkowo kwotę po 200,00 zł miesięcznie. Dopiero w apelacji w sprawie alimentacyjnej wskazał, że kwoty po 200,00 zł nie były związane z zapłatą na zwiększone potrzeby córki, lecz były przelewane w innym terminie niż alimenty i dotyczyły umowy zawartej pomiędzy nim a matką małoletniej i były przekazywane wyłącznie na potrzeby pozwanej. W odpowiedzi na pozew w sprawie alimentacyjnej P. S. natomiast wskazał, że oprócz umownych alimentów w kwocie 500,00 zł ponosi też osobiste wydatki na córkę w kwocie 200,00 zł (tj. lody, prezenty, przybory szkolne, odzież i obuwie, wyjście na pizzę, kebab i obiad). Powód zatem twierdząc w niniejszej sprawie, że zawarł z pozwaną umowę nienazwaną o treści przez niego wskazanej, powinien był udowodnić swoje twierdzenia, z których wywodził korzystne dla siebie skutki prawne. Skoro tego nie zrobił, Sąd zobligowany był w myśl art. 6 k.c. wniesione przez niego powództwo oddalić.

Przechodząc do następnej kwestii, podkreślić trzeba, iż zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wskazania, które zasady oceny dowodów zostały naruszone i w jaki sposób oraz jaki miało to wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Jedynie wykazanie istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności z doświadczeniem życiowym lub pominięcia dowodów prowadzących do odmiennych wniosków może doprowadzić do oceny, że nastąpiło naruszenie przez Sąd art. 233 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2005 r., sygn. akt IV CK 86/05, opubl. Lex nr 187100). Za niewystarczające dla odniesienia oczekiwanego skutku uznać przy tym należy oparcie zarzutów apelacji na własnym przekonaniu strony o innej, niż przyjął Sąd wadze, doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., sygn. akt II CKN 4/98, niepubl.). Ocena mocy i wiarygodności dowodów może być bowiem skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdy wykaże się, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności, jest niepełna itp. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 31 sierpnia 2005 r., sygn. akt I ACa 456/05, opubl. Lex nr 177026).

Zdaniem Sądu Okręgowego, mając na uwadze przytoczony stan prawny, powód we wniesionej apelacji nie wykazał, aby Sąd Rejonowy uchybił zasadzie swobodnej oceny dowodów. W przekonaniu Sądu Okręgowego, Sąd I instancji racjonalnie i w sposób bezstronny rozważył materiał dowodowy przedstawiony przez strony jako całość, określił moc dowodową poszczególnych dokumentów i odniósł ją do pozostałego materiału dowodowego. Jednocześnie miał przy tym w polu widzenia całość zebranego w sprawie materiału dowodowego (w tym dokumenty z akt sprawy o sygn. III RC 84/18). W tym stanie rzeczy twierdzenia skarżącego o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. uznać należało tylko za subiektywną polemikę ze słusznymi argumentami Sądu Rejonowego. Sąd ten poprawnie bowiem ocenił treść dokumentów przedstawionych przez strony i na ich podstawie wyciągnął logiczne wnioski, które wobec nieudowodnienia przez powoda swojego roszczenia zmierzały do oddalenia powództwa.

Nie należy nadto zgodzić się z twierdzeniami powoda, że wywody Sądu Rejonowego są niekonsekwentne i nielogiczne, albowiem jak wskazał powód – „z jednej strony Sąd wywodzi, że umowa ustna między stronami na kwotę 200,00 zł nie została zawarta, jednocześnie nie kwestionując ustnej umowy o alimenty na kwotę 500,00 zł faktycznie ją podważa włączając kwotę 200,00 zł do umowy o alimenty na kwotę 500,00 zł jako dopłatę do alimentów”. Należy jednakże zauważyć, że Sąd Rejonowy słusznie uznał, że umowa na kwotę 200,00 zł nie została zawarta o treści wskazanej przez powoda (gdyż okoliczność ta nie została przez powoda udowodniona), lecz umowa ta dotyczy kwestii dopłaty kwot 200,00 zł miesięcznie do uiszczanych przez powoda alimentów, dlatego wywody Sądu trudno jest nie uznać za logiczne. W szczególności, iż nie było podstaw do kwestionowania przez Sąd umowy ustnej zawartej przez strony na kwotę 500,00 zł w zakresie łożenia przez powoda alimentów na rzecz małoletniej córki, gdyż nie była ona przedmiotem niniejszego postępowania. Na marginesie dodać jedynie należy, że powód również tego nie kwestionował, a wręcz potwierdził, że wpłacał na rzecz małoletniej alimenty ustalone pomiędzy stronami.

Powód P. S. wskazał też na naruszenie przez Sąd I instancji art. 231 k.p.c. poprzez przyjęcie za wiarygodne oświadczeń strony pozwanej, kiedy to dowody wynikające z akt sprawy o alimenty i kontakty z dzieckiem wskazują na brak jej wiarygodności. Zgodnie z tym przepisem, Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne). Treścią domniemania faktycznego jest uznanie za istniejący określonego faktu wynikającego z wzajemnego, logicznego związku pomiędzy innymi, ustalonymi faktami i Sądami o tych faktach. Nie można dokonać prawidłowego domniemania faktycznego bez ustalenia faktów stanowiących jego logiczne przesłanki. Orzeczenie Sądu może być oparte na domniemaniu faktycznym, o którym mowa w przepisie art. 231 k.p.c., tylko wówczas, gdy stanowi ono wniosek wynikający z logicznie ustalonych faktów stanowiących przesłanki domniemania, najbardziej zbliżony do zasad doświadczenia życiowego (zob. wyr. SN z 22.1.1998 r., II UKN 465/97, Legalis). Przepis ten jednoznacznie wskazuje, że odnosi się on do ustalania faktów, nie zaś do oceny – jak w przypadku wskazywanym przez powoda – wiarygodności oświadczeń pozwanej. Sąd bowiem ocenia wiarygodność poszczególnych dowodów na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. nie zaś na podstawie art. 231 k.p.c. Należy w tym miejscu dodać, że Sąd Rejonowy uznał twierdzenia pozwanej za wiarygodne z uwagi na to, iż pozostały materiał dowodowy (w tym przelewy bankowe, na które powoływał się powód i dokumenty z akt sprawy alimentacyjnej) nie są z nimi sprzeczne. Ponadto, oświadczenia pozwanej złożone w postępowaniu toczącym się o alimenty czy też w postępowaniu o ustalenie kontaktów z dzieckiem nie mają znaczenia w tejże sprawie, gdyż Sąd przy ocenie wiarygodności poszczególnych dowodów brał pod uwagę całokształt zgromadzonego materiału w tej konkretnej, a nie innej sprawie i na tej właśnie podstawie poczynił odpowiednie ustalenia faktyczne.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalono apelację pozwanego jako bezzasadną, o czym Sąd Okręgowy orzekł w pkt I. sentencji wyroku.

Pozwanej D. C. (1) jako wygrywającej sprawę w całości przysługuje na podstawie art. 98 k.p.c. zwrot kosztów procesu obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) (pkt II. sentencji wyroku).

SSO Agnieszka Kluczyńska