Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Agnieszka Kluczyńska

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2025 roku w Suwałkach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w S.

przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 23 września 2024 roku w sprawie sygn. akt I C 313/24

I.  Oddala apelację.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1800,00 zł ( jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postepowaniu przed sądem II – giej instancji, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się pkt II do dnia zapłaty.

Sędzia Agnieszka Kluczyńska

Sygn. akt I Ca 500/24

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 września 2024 roku Sąd Rejonowy w Suwałkach zasądził od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w S. kwotę 10. 100,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12.01.2024 r. do dnia zapłaty ( pkt I), zasądził od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w S. kwotę 5. 818,93 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pkt II).

Spór w niniejszej sprawie zasadzał się na kwestii wysokości odszkodowania z tytułu szkody w pojeździe spowodowanej przez osobę ubezpieczoną w zakresie OC pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany zakład ubezpieczeń, podnosząc, że odszkodowanie nie powinno być przyznane w wysokości hipotectycznych kosztów naprawy pojazdu lecz faktycznie poniesionych przez poszkodowanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Na wstępie, Sąd Okręgowy wskazuje, że ww postepowanie przebiegało wg reguł określonych w postępowaniu uproszczonym, zatem uzasadnienie orzeczenia sądu odwoławczego podlega regulacjom z art. 505 ¹³ § 2 kpc.

Apelacja jako pozbawiona podstaw podlegała oddaleniu.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych należy wskazać przede wszystkim, że sąd w składzie orzekającym nie podziela ogólnego poglądu sformułowanego przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 maja 2024 roku ( III CZP 142/22) oraz z dnia 11 września 2024 roku ( III CZP 65/23) – a to na motywach obu orzeczeń apelujący skonstruował zarzuty odwoławcze.

Oba orzeczenia spotkały się z krytycznym odzewem w piśmiennictwie.

Wprawdzie uchwała SN z dnia 8 maja 2024 roku nie zawiera jak dotąd uzasadnienia, lecz tez sformułowanych tamże nie da się pogodzić z ogólnymi zasadami prawa cywilnego dotyczącymi samego pojęcia szkody oraz zasad rządzących jej naprawieniem. Argumentacja zaś przywoływana dla uzasadnienia tez uchwały z dnia 11 września 2024 roku również nie da się pogodzić z dotychczas utrwalonym orzecznictwem SN, jak również europejskim.

Szkoda majątkowa ( a zatem również szkoda w uszkodzonym pojeździe) bowiem wyraża się uszczerbkiem majątkowym w aktywach poszkodowanego.

Jak zaś chodzi o naprawienie szkody, to powinno ono nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 kc).

Zasada wyżej przywoływana doznaje jedynego ograniczenia – gdy chodzi o roszczenie poszkodowanego skierowane do ubezpieczyciela udzielającego ochrony sprawcy zdarzenia z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego ( art. 822 § 1 i § 4 kc) – a mianowicie – roszczenia poszkodowanego wyraża się w pieniądzu – lecz w dalszym ciągu owo roszczenie ma na celu wyrównanie uszczerbku majątkowego stanowiącego niejako emanację ( czy też odpowiednik) żądania przywrócenia do stanu poprzedniego).

Posiłkując się wykładnią celowościową- celem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody jest – co do zasady, osiągnięcie stanu hipotetycznego, jaki istniałby w chwili ustalania obowiązku jej naprawienia, gdyby nie miało miejsca zdarzenie, z którego szkoda wynikła. Reasumując – wartość świadczenia polegającego na naprawieniu szkody jest pochodną rozmiarów szkody wynikłej z normalnych następstwa określonego działania lub zaniechania. Świadczenie odszkodowawcze zatem wpisuje się w podstawową funkcję odpowiedzialności odszkodowawczej, jaką jest funkcja kompensacyjna. Pogląd ten oparty jest na orzecznictwie, zgodnie z którym obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela pojawia się już z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał go naprawić (zob. uchwały SN: z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSN 2002, nr 6, poz. 74; z 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51; z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144). W związku z powyższym przyjmuje się, że szkoda powstaje już z chwilą wystąpienia uszczerbku w majątku poszkodowanego, a ewentualne jej zmniejszenie przez naprawę pojazdu pozostaje bez znaczenia. Wskazuje się również na niesłuszność rozwiązania, zgodnie z którym naprawienie pojazdu ograniczałoby wysokość odszkodowania, stawiając poszkodowanego w gorszej sytuacji niż gdyby nie podjął się naprawy.

Powyższy nurt orzeczniczy wpisuje się również w regulacje dyrektywy PE i R 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 roku w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczenia od takiej odpowiedzialności. Na kanwie ww przepisów w powiazaniu z art. 363 kc i 822 kc (...) w wyroku z dnia 30 marca 2023 roku ( C-618/21) wskazał, że przepisy krajowe regulujące kwestie odszkodowania szkód wynikających z ruchu pojazdów nie mogą pozbawiać przepisów unijnych skuteczności, w szczególności wyłączając z urzędu lub ograniczając w nieproporcjonalny sposób prawo poszkodowanego do uzyskania odszkodowania z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej związanej z ruchem pojazdów mechanicznych. Na ubezpieczycielu ciąży zatem obowiązek zapewnienia poszkodowanemu pokrycia w pełni odszkodowania.

Odnosząc się zaś do pojęcia „dynamicznego charakteru szkody” użytego we wspomnianej uchwale SN, wskazać należy, że jakkolwiek pojęcie to może trafnie opisywać rozmiar doznanej krzywdy przy szkodzie osobowej, to już w odniesieniu do szkody majątkowej polegającej na uszkodzeniu pojazdu mechanicznego nie jest adekwatne. W motywach uchwały zawarto stwierdzenie, że „w sytuacji, gdy poszkodowany dokonał naprawy pojazdu , wysokość szkody jest w zasadzie znana i wyraża się w kosztach, akie poniósł i ewentualnej utracie wartości pojazdu”. Otóż stwierdzić należy, że nie każda naprawa pojazdu ( a co za tym idzie i koszty jej poniesienia) spowoduje przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego – przez co należy rozumieć przywrócenie wymogów technicznych, eksploatacyjnych i estetycznych pojazdu- zgodnie z wymogami i technologią naprawy producenta pojazdu. Pominięcie ww wymogów przy naprawie pojazdu powoduje istnienie w dalszym ciągu uszczerbku majątkowego.

Dalej, czynienie rozróżnienia przy ustalaniu wysokości odszkodowania na poszkodowanych , którzy pojazd naprawili lub zbyli w stanie uszkodzonym i na poszkodowanych którzy nie zamierzają tego czynić prowadziłoby do sytuacji nie dających się pogodzić z zasadą wg której roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą powstania obowiązku naprawienia szkody, a nie po powstaniu kosztów naprawy pojazdu. Skoro prawo do odszkodowania ma poszkodowany, który w ogóle nie naprawił pojazdu, to nie sposób przyjąć, że nie może go uzyskać poszkodowany, który poczynił nakłady ze swego majątku tylko z tego powodu, że nie wykazał rzeczywistych koszów naprawy , skoro nie one decydują o wymiarze należnego odszkodowania ( tak wyrok SN z dnia 30 marca 2022 roku, sygn. akt I NSNc 184/21).

Wyznacznikiem zatem wysokości należnego odszkodowania są hipotetyczne koszty naprawy , które to koszty winne odpowiadać kosztom przywrócenia wartości pojazdu sprzed zdarzenia szkodowego ( tak SN w postanowieniu z dnia 16 grudnia 2021 roku, sygn. akt III CZP 66/20).

Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela wielokrotnie już formułowany pogląd w orzecznictwie, a sprowadzający się do tezy, że odszkodowanie wyraża się w wysokości niezbędnych, ekonomicznie uzasadnionych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego także wtedy, gdy poszkodowany naprawy nie dokonał i zbył pojazd w stanie uszkodzonym. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właścicielskim i skorzystanie z niego nie może ograniczać wysokości należnego odszkodowania, gdyż ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego w pełnej wysokości szkody (zob. uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144; z 12 kwietnia 2012 r., III CZP 80/11, OSNC 2012, nr 10, poz. 112; uchwały Sądu Najwyższego: z 30 maja 1994 r., III CZP 71/94, OSNC 1994, nr 12, poz. 243; z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74; z 13 czerwca (...)., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51; z 26 lutego 2006 r., III CZP 5/06, OSNC 2007, nr 1, poz. 6; z 14 września 2006 r., III CZP 65/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 83; z 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, OSNC 2018, nr 6, poz. 56; wyroki Sądu Najwyższego: z 20 października 1972 r., II CR 425/72; z 20 lutego 1981 r., I CR 17/81; z 11 grudnia 1997 r., I CKN 385/97; z 16 stycznia 2002 r., IV CKN 635/00; z 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00 i V CKN 908/00; z 12 lutego 2004 r., V CK 187/03; z 21 sierpnia 2012 r., II CSK 707/12; z 8 września 2017 r., II CSK 857/16).

Ww stanowisko Sąd Najwyższy również zaprezentował w wyroku z dnia 7 czerwca 2023 roku w sprawie II CNPP 38/22 oraz w wyroku z dnia 23 maja 2024 roku ( sygn. akt II CNPP 36/22).

Uznając zatem, że wyrok sądu rejonowego odpowiada prawu – Sąd Okręgowy oddalił apelację ( art. 385 kpc).

Sędzia Agnieszka Kluczyńska