Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

(do postanowienia z dnia 12 września 2025 r. wydanego na skutek zażalenia pozwanej (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. od postanowienia Sądu Rejonowego w Olecku z dnia 16 czerwca 2025 r. sygn. akt I C 137/25 k. 298)

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2025 r. Sąd Rejonowy w Olecku I Wydział Cywilny w sprawie z powództwa P. H. i C. H. przeciwko (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zapłatę, udzielił zabezpieczenia roszczeń powodów P. H. i C. H., w ten sposób, iż na czas trwania postępowania w niniejszej sprawie:

a) zobowiązał powoda do świadczenia na rzecz pozwanego comiesięcznych rat kapitałowo - odsetkowych, przy czym część odsetkowa raty będzie ustalana jako suma wskaźnika WIBOR obowiązującego w dniu zawarcia umowy w wysokości 1,73% oraz marży pozwanego w wysokości 1,10% (zgodnie z § 2 ust. 5 i 6 (...) umowy kredytu kredyt mieszkaniowy WŁASNY KĄT hipoteczny z oprocentowaniem zmiennym nr (...), spłacanego w ratach annuitetowych udzielanego w walucie polskiej, zawartej pomiędzy powodem a pozwanym dnia 7 lica 2017 roku; wysokość marży może ulec zmianie wyłącznie w przypadkach zastrzeżonych w umowie);

b) nakazał pozwanemu przedstawić powodowi harmonogram spłaty rat kredytu uwzględniającego wysokość raty odsetkowej ustalanej jako suma wskaźnika WIBOR obowiązującego w dniu zawarcia umowy oraz marży pozwanego;

c) zakazał pozwanemu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy;

d) zakazał pozwanemu przekazywania informacji do: Rejestru Dłużników (...), Krajowego Rejestru Długów, Rejestru Dłużników (...), Krajowego Biura (...), Biura (...), Krajowego Rejestru Zadłużonych oraz Systemu Bankowy Rejestr.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy przywołując treść art. 730, art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c., art. 755 § 1 k.p.c. wskazał, iż roszczenie powodów zostało co najmniej uprawdopodobnione. Rozwijając powyższe, Sąd I instancji wskazał, iż powodowie wnieśli o zawieszenie obowiązku spłaty części rat kredytu wyłącznie wynikających z kwestionowanych postanowień umownych dotyczących wskaźnika WIBOR, a w dalszym ciągu będą w sposób niezakłócony spłacać raty kapitałowe oraz raty odsetkowe wynikające z marży pozwanego oraz wskaźnika WIBOR z dnia zawarcia umowy. Pozwany w dalszym ciągu będzie systematycznie otrzymywać zwrot środków udostępnionych powodom, a także wynagrodzenie w wysokości ustalonej na dzień zwarcia umowy. W ocenie Sądu Rejonowego, umożliwi to zachowanie pełnego bezpieczeństwa, płynności finansowej i działalności pozwanego.

W świetle okoliczności podniesionych we wniosku w ocenie Sądu Rejonowego uprawdopodobniono również interes prawny, który istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Na podstawie twierdzeń i wniosków dowodowych zawartych w uzasadnieniu pozwu, Sąd Rejonowy, nie decydując na obecnym etapie postępowania o wyniku procesu, uznał, iż brak zabezpieczenia roszczenia wobec podnoszonych argumentów zagraża powodom niepowetowaną szkodą. Ponadto, Sąd I instancji wskazał, iż brak zabezpieczenia roszczenia mógłby doprowadzić do wyegzekwowania nienależnego pozwanemu roszczenia kosztem majątku powodów, co uniemożliwiłoby osiągnięcie celu postępowania w sprawie wytyczonego powództwem. Tym samym cel przedmiotowego postępowania zostałby udaremniony.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Rejonowy uznał, iż celowym i uzasadnionym było uwzględnienie przedmiotowego wniosku.

Zażalenie na powyższe orzeczenie złożył pozwany, zaskarżając powyższe orzeczenie w całości oraz zarzucając przedmiotowemu postanowieniu naruszenie przepisu postępowania, a to art. 730 ¹ § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż powodowie uprawdopodobnili roszczenie i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Mając na uwadze powyższe, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie w całości wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Jednocześnie pozwany wniósł o zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na zażalenie, strona powodowa wniosła o oddalenie zażalenia w całości oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wydania orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jako zasadne, zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie należy poczynić ogólną uwagę, iż zgodnie z regulacją art. 730 ¹ § 1 k.p.c. uwzględnienie wniosku o udzielenie zabezpieczenia zależy od łącznego spełnienia dwóch przesłanek, tj. po pierwsze, uprawdopodobnienia dochodzonego roszczenia i po drugie, uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, który istnieje zasadniczo wtedy, gdy brak zabezpieczenia w przypadku roszczeń niepieniężnych, a z takim mamy do czynienia w niniejszej sprawie, uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Natomiast roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli istnieje znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego, Sąd poczyni odmienną ocenę (por.: postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie: z 27 kwietnia 2006 r. I ACz 468/, LEX nr 516571 i z 28 grudnia 2006 r. I ACz 1129/06, LEX nr 516576). Wymóg uprawdopodobnienia, a nie dowiedzenia istnienia roszczenia, oznacza zwolnienie strony, obciążonej ciężarem takiego uprawdopodobnienia, z obowiązku zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 k.p.c.).

Zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawcy uprawdopodobnili dochodzone roszczenie, z uwagi na fakt, że są związani jednym stosunkiem prawnym z pozwanym, wynikającym z zawartej umowy kredytu hipotecznego. Wnioskodawcy przedłożyli poświadczoną za zgodność z oryginałem przez radcę prawnego S. F. (pełnomocnika wnioskodawców) umowę kredytu mieszkaniowego Własny K., hipotecznego z oprocentowaniem zmiennym nr (...) (k. 34-43), wskazujące na to, że powodowie są kredytobiorcami, a pozwany – kredytobiorcą.

Sąd Okręgowy zauważa, że zapisy umowne dotyczące wskaźnika WIBOR rzeczonej umowy kredytu wydają się niejednoznaczne, a strony odmiennie interpretują charakter ww. postanowień, a to § 10 ust. 2 pkt 2 Części Szczegółowej Umowy, § 1 pkt 28, § 5 ust. 1 (w zakresie: zd. 1 ,, w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej” oraz zd. 2-4), § 5 ust. 2-4, § 45 (w zakresie: ,,z wyjątkiem zmian wysokości stawki referencyjnej”) Części Szczegółowej Umowy.

Żądając udzielenia zabezpieczenia, uprawniony zobligowany jest jednak nadto do wykazania swego interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Przesłanka ta zachodzi w przypadku orzeczeń nadających się do wykonania w drodze egzekucji. Celem zabezpieczenia w tym przypadku jest bowiem zapewnienie wykonalności przyszłego orzeczenia w drodze egzekucji. W odniesieniu do roszczeń o świadczenia pieniężne, obawa co do egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia może wynikać przede wszystkim z zagrożenia wypłacalności obowiązanego, a w szczególności: gdy nie ma on dostatecznego majątku, gdy istnieje poważne realne zagrożenia wybywania się majątku przez obowiązanego, zajęcie już części bądź całego majątku w toku innego postępowania egzekucyjnego prowadzonego prze komornika sądowego, zaprzestanie prowadzenia działalności lub zagrożenie upadłością. Zgodnie z obowiązującymi przepisami i utrwaloną linią orzecznictwa, obawy takie muszą mieć charakter realny, a nie subiektywny lub hipotetyczny.

W sprawach dotyczących roszczeń niepieniężnych, do których również należy przedmiotowe roszczenie o ustalenie, niezbędne jest uprawdopodobnienie, że istnieje realne zagrożenie zaistnienia zmian w stanie faktycznym tego rodzaju, że ich późniejsze odwrócenie nie będzie możliwe, co w konsekwencji uniemożliwi wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Okoliczności wskazane przez wnioskujących o udzielenie zabezpieczenia w odniesieniu do strony pozwanej, nie mieszczą się w kategoriach, które można byłoby w stosunku do tego ewentualnego obowiązanego uznać za uniemożliwiające lub choćby utrudniające wykonanie zapadłego w przyszłości wyroku zawierającego zobowiązanie strony pozwanej do spełnienia świadczenia pieniężnego. Dotyczy to ustalenia w tym okresie oprocentowania kredytu równego sumie wskaźnika WIBOR obowiązującego w dniu zawarcia umowy w wysokości 1.73 % oraz wskazanej w umowie marży Banku w wysokości 1.10%, co w istocie stanowi na tym etapie sprawy żądanie rozstrzygnięcia roszczenia przed merytorycznym zakończeniem sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle zebranego na tym etapie sprawy materiału dowodowego (pozew, załączniki do pozwu, odpowiedź na pozew i wniosek o zabezpieczenie) nie ma podstaw do uznania, iż powodowie uprawdopodobnili interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Powodowie nie uprawdopodobnili, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub co najmniej poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Brak jest bowiem podstaw na tym etapie sprawy do uznania, że ustalenie niektórych wzorców umownych zawartych w przedmiotowej umowie zawartej między stronami za niedozwolone spowoduje, że powodowie nie wyegzekwują od pozwanego ewentualnie zasądzonych należności. Wnioskujący o udzielenie zabezpieczenia nie przedstawili żadnych okoliczności wskazujących na zagrożenie wypłacalności Banku jako ewentualnego obowiązanego, na wyzbywanie się przez Bank majątku, nie regulowania swoich zobowiązań, grążącej upadłości. Powodowie nie uprawdopodobnili też, że bez ustanowionego zabezpieczenia nie będą mogli zostać zaspokojeni w przypadku uwzględnienia powództwa i zasądzenia świadczenia na ich rzecz.

Tym bardziej nie ma podstaw faktycznych i prawnych w obecnych okolicznościach sprawy, do uwzględnienia wniosku w części ustalenia stałego oprocentowania w sposób przez powodów wskazany. Uwzględnienie wniosku w sprecyzowanej treści w tej jego części, w istocie zmierzałoby do przesądzenia na tym etapie sprawy o zasadności roszczenia, zaspokojenia roszczenia od daty udzielenia zabezpieczenia, i byłoby sprzeczne z jednoznaczną treścią art. 731 k.p.c. stanowiącego, że zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Takie żądanie strony powodowej jest zbyt daleko idące i nie mieści się w istocie instytucji zabezpieczenia. Zabezpieczenie roszczenia należy traktować jako wyjątek od tej zasady, a w konsekwencji wprowadzenie do obrotu prawnego takiego orzeczenia może nastąpić tylko przy wystąpieniu pozytywnych przesłanek zabezpieczenia i braku negatywnych przesłanek proceduralnych, stąd winno być podejmowane w sytuacjach wyjątkowych, przewidzianych prawem.

Mając na uwadze powyższe rozważania i odnosząc się do zebranych na tym etapie dowodów z dokumentów, Sąd doszedł do przekonania, że nie została uprawdopodobniona przesłanka w postaci interesu prawnego powodów, a udzielenie przedmiotowego zabezpieczenia zmierzałoby do zaspokojenia roszczenia.

Podkreślić należy, iż postępowanie zabezpieczające jest procesową formą tymczasowej ochrony prawnej i spełnia pomocniczą rolę w stosunku do postępowania rozpoznawczego. Jego celem jest zapewnienie efektywności orzeczenia wydanego w postępowaniu, w którym wierzyciel ma dochodzić swego roszczenia, jednakże bez przesądzania o kształcie przyszłego rozstrzygnięcia w sprawie. Kwestia abuzywności postanowień umownych kwestionowanych przez strony będzie przedmiotem merytorycznego badania przez Sąd w postępowaniu rozpoznawczym, które zmierzać będzie do całościowego i wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności sprawy. W związku z powyższym, przedmiotem niniejszego postępowania nie była wykładnia spornych zapisów umownych, a Sąd Okręgowy nie przesądził o zasadności dochodzonego roszczenia.

W ocenie Sądu Okręgowego nie zachodzi pozytywna przesłanka w postaci zapobieżenia szkodzie lub innym negatywnym następstwom, warunkująca istnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Powoływane natomiast przez powodów ogólne okoliczności, że zawyżenie kwoty marży w kontekście wzrostu wysokości wskaźnika referencyjnego WIBOR uniemożliwi ustalenie kwoty marży w części nienależnej, poziom życia powodów ulegnie obniżeniu a ich interesy ekonomiczne zostaną zagrożone, nie zasługują w ocenie Sądu Okręgowego na uwzględnienie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c.

O kosztach postepowania zażaleniowego, Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Sędzia Cezary Olszewski