Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2024r. w S.

sprawy D. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

przy udziale T. P.

o ustalenie

w związku z odwołaniem D. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 1 grudnia 2022 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że D. P. nie jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dzień 1 grudnia 2022r. w łącznej kwocie (...) ((...)) złotych;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz D. P. 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1.12.2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022r., poz. 1009 ze zm.), stwierdził, że D. P. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji.

Decyzją tą wykazał też szczegółowo kwoty zadłużenia na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, na FP, FS i FGŚP.

Argumentował, że na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek jest obowiązany, według zasad wynikających z przepisów ustawy, obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Płatnik składek D. P. nie dopełniła obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i nie opłaciła składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, co spowodowało wskazane zadłużenie na jej koncie.

Zakład również wskazał, że zgodnie z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy, które dotyczą składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli natomiast określone w drodze niniejszej decyzji zobowiązanie nie zostanie uregulowane wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji, zgodnie z art. 24 ust. 2 w zw. z art. 32 w/w ustawy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany będzie do przymusowego ściągnięcia należności w trybie przepisów ustawy z 17.06.1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022r., poz. 479) lub egzekucji sądowej w trybie przepisów ustawy z 17.11.1964r. kpc (Dz. U. z 2019r., poz. 1460 ze zm.). Jednocześnie niniejsza decyzja, z godnie z §2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 30.10.2014r. w sprawie określenia należności pieniężnych, których egzekucja może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia (Dz. U. z 2017r., poz. 131), stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego bez uprzedniego doręczenia upomnienia.

W odwołaniu od tej decyzji D. P. wniosła o jej zmianę przez stwierdzenie, że nie jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Wywodziła w odwołaniu, że zaskarżona decyzja nie posiada prawidłowego uzasadnienia faktycznego, ponieważ organ lakonicznie stwierdził, że odwołująca nie dopełniła obowiązku wynikającego z art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uniemożliwiając przy tym odniesienie się do przesłanek, które legły u podstaw stwierdzenia, że jest dłużnikiem ZUS. Niemniej zarzuciła niezasadne i bezprawne przypisanie na jej konto płatnika za okres od 17.09.2020r. do 8.03.2022r. składek na ubezpieczenie T. P., albowiem dokonała jego wyrejestrowania jako małżonka z ubezpieczeń z dniem 17.09.2020r., tj. z chwilą zaprzestania współpracy z mężem przy prowadzeniu jej działalności gospodarczej. Brak jest więc podstawy prawnej i faktycznej, na podstawie której organ dowolnie dokonał takiego zgłoszenia za wskazany okres.

Wskazała, że Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 9.03.2022r. w sprawie III AUa 1238/21 zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 17.06.2021r. w sprawie III U 823/20 i oddalił odwołanie od decyzji ZUS z dnia 16.09.2020r. stwierdzającej, że T. P. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu współpracy z D. P. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 16.03.2020r.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem, dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń T. P. z dniem 16.03.2020r. oraz zgodnie ze stanem faktycznym dokonała jego wyrejestrowania z ubezpieczeń z dniem 17.09.2020r., opłacając w dniu 8.06.2022r. stosowne składki za okres od marca 2020r. do września 2020r. w kwocie (...) zł wraz z należnymi odsetkami.

W dniu 30.09.2022r. po tym, jak organ rentowy z urzędu sporządził dokumenty rozliczeniowe od września 2020r. do marca 2022r. za T. P., z przypisaniem składek z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej na nią, wnieśli do organu rentowego wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w przedmiocie zgłoszenia z urzędu T. P. do obowiązkowym ubezpieczeń społecznych z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r., a w konsekwencji o wydanie decyzji stwierdzającej, że T. P. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r. i skorygowanie z urzędu składek przypisanych bezprawnie na jej konto.

Decyzją z dnia 9.11.2022r. nr (...) organ odmówił wszczęcia postępowania wyjaśniającego, od którego odwołujący wywiedli odwołanie w dniu 13.12.2022r. Kategorycznie bowiem nie zgadzają się z przyjętym przez organ rentowy zgłoszeniem T. P. w okresie od 17.09.2020r. do 8.03.2022r. do ubezpieczeń, gdyż pozostaje to w sprzeczności ze stanem faktycznym i prawnym. Nie współpracują bowiem przy prowadzeniu przez nią działalności gospodarczej od 17.09.2020r. Treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8.03.2022r. w sprawie III AUa 1238/21 zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach w sprawie III U 823/20 i oddalającego odwołanie od decyzji ZUS, nie uprawnia organu do przyjęcia daty wydania wyroku jako daty zakończenia współpracy T. P.. Jest to rażącym naruszeniem obowiązujących przepisów, skutkującym bezprawną próbą uzyskania przez organ rentowy bezpodstawnego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że podtrzymuje stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji wraz z zawartym w niej uzasadnieniem.

Stwierdził też, że bezsporny jest fakt, że decyzja z 16.09.2020r., stwierdzająca podleganie przez T. P. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, zdrowotnemu, FP, FS i FGŚP z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej przez D. P. od dnia 6.03.2020r. była decyzją otwartą, a odwołanie wniesione od niej zostało prawomocnie oddalone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 8.03.2022r. w sprawie III AUa 1238/21. W toku całego postępowania w tej sprawie odwołujący byli reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika i stali na stanowisku, że między płatnikiem składek i jej mężem nie było współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Kwestia ewentualnej daty zakończenia współpracy przez T. P., poza cytowaną w odwołaniu jedną wypowiedzią płatnika składek, nie była akcentowana, nie został też sformułowany alternatywny wniosek ani w odwołaniu, ani w odpowiedzi na apelację o ewentualnej zmianie zaskarżonej decyzji co do daty końcowej podlegania ubezpieczeniom społecznym przez T. P.. Gdyby Sąd Apelacyjny w Białymstoku ustalił i uznał za wiarygodne twierdzenia o ustaniu współpracy między odwołującymi we wrześniu 2020r., dałby temu wyraz w sentencji wyroku oraz w jego uzasadnieniu. Oddalając odwołanie państwa P. uznał, że wydana decyzja była prawidłowa i że współpraca ta istnieje od 16.03.2020r. do daty wydania wyroku.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione.

W sprawie co do zaistniałego sporu co do współpracy T. P. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z odwołującą się za okres od 17.09.2020r. do 8.03.2022r. wypowiedział się wyrokiem z dnia 21.11.2023r. za sygn. akt III AUa 460/23 Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Wyrokiem tym Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 16.05.2023r. w sprawie III U 24/23 i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z 9.11.2022r. w ten sposób, że zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do wszczęcia postępowania wyjaśniającego w przedmiocie zgłoszenia z urzędu T. P. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z D. P. od 17.09.2020r. do 8.03.2022r.

Wskutek tego wyroku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wszczął postępowanie w sprawie ustalenia okresu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i podstaw wymiaru składek T. P. z tytułu współpracy z D. P. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r.

Niniejsze więc postępowanie zostało postanowieniem z dnia 29.03.2024r. zawieszone na mocy art. 177 § 1 pkt. 3 kpc do czasu prawomocnego zakończenia wszczętego przez organ rentowy postępowania w sprawie ustalenia okresu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i podstaw wymiaru składek T. P. z tytułu współpracy z D. P. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r.

Niniejsze postępowanie zostało podjęte na skutek pisma organu rentowego, wnoszącego o podjęcie postępowania w tej sprawie. Pismo to też wskazywało, że organ rentowy wydał prawomocną już z dniem 7.06.2024r. decyzję i 30.04.2024r. nr (...), mocą której zostały dokonane korekty na koncie odwołującego płatnika składek i na dzień dzisiejszy na tym koncie nie figuruje żadne zadłużenie.

Pismem tym organ rentowy wniósł również o umorzenie niniejszego postępowania na podstawie art. 355 kpc z uwagi na fakt, iż wydanie wyroku w tej sprawie stało się zbędne oraz o wzajemne zniesienie kosztów zastępstwa procesowego między stronami, ewentualnie o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Wniósł o dopuszczenie dowodu z akt sprawy Sądu Okręgowego w Suwałkach w sprawie III U 55/23 oraz znajdujących się tam dokumentów, w szczególności decyzji ZUS Oddział w B. ustalającej wysokość zadłużenia odwołującej się z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, wydanej w toku postępowania sądowego decyzji ZUS ustalającej, że odwołująca nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w spornym okresie czasu, oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Suwałkach z 26.06.2023r. w sprawie III U 55/23 umarzającego postępowanie w trybie art. 355 kpc oraz akt za sygn. akt III U 31/23 i znajdujących się tam dokumentów, w szczególności decyzji ZUS Oddział w B. ustalającej wysokość zadłużenia odwołującej z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, decyzji NFZ ustalającej okresy podlegania przez nią ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu różnych form prowadzenia działalności gospodarczej wydanej w toku postępowania sądowego, a także postanowienia z 3.10.2023r. w sprawie III U 31/23 umarzającego postępowanie w tej sprawie.

Odwołująca się natomiast wniosła o wydanie orzeczenia zmieniającego zaskarżoną decyzję przez stwierdzenie, że nie jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zasądzeniem zwrotu kosztów.

Wskazała mianowicie, że skoro organ rentowy ostateczną decyzją nr (...) z 30.04.2024r. stwierdził, że T. P. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r., to nie mogło powstać zadłużenie objęte skarżoną decyzją. Uważała też, że nic nie stało na przeszkodzie, by organ zmienił swoją decyzję przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd, co zgodnie z art. 477 ¹³ kpc mogłoby doprowadzić do umorzenia postępowania sądowego, jednakże w okolicznościach sprawy niniejszej, skoro na koncie odwołującej nie ma zaległości w opłacaniu składek, co organ rentowy potwierdził, to zaskarżoną decyzję należy zmienić na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

W sprawie nie ulega wątpliwości, że wskutek podjętych przez odwołującą się działań organ rentowy ostateczną decyzją nr (...) z 30.04.2024r. stwierdził, że T. P. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej od 17.09.2020r. do 8.03.2022r. W związku z tym naliczone składki na koncie odwołującej się z tytułu współpracy z T. P. nie istnieją i stąd nie jest już dłużnikiem organu rentowego. Słuszne więc jest stanowisko odwołującej się, że skoro organ rentowy nie uchylił zaskarżonej decyzji, to winna ona być zmieniona, bo przecież stwierdza zadłużenie. Fakt, że decyzją z dnia 30.04.2024r. za nr. (...) organ rentowy umorzył również postępowanie w sprawie ustalenia podstaw wymiaru składek dla T. P. z tytułu współpracy z osobą (...), nie powoduje umorzenia postępowania w sprawie ustalenia zadłużenia, a w każdym bądź razie nie może powodować do umorzenia postępowania sądowego z odwołania od decyzji stwierdzającej zadłużenie odwołującej się. Wszakże gdyby prawomocnie umorzono postępowanie w niniejszej sprawie, to zaskarżona decyzja stwierdzającą zadłużenie odwołującej się stałaby się prawomocna i podlegała wykonaniu. Tak należy uważać tym bardziej, że w zaskarżonej decyzji nie ma żadnego odniesienia do składek z tytułu współpracy z T. P.. To, że są to składki z tytułu współpracy z T. P. wynika dopiero z odwołania i odpowiedzi na odwołanie. W związku ze sformułowaniem zaskarżonej decyzji może więc wynikać, że są to składki tylko ją obciążające z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Takiego stanu niepewności nie może natomiast być. Stąd tym bardziej winna ona być zmieniona przez stwierdzenie braku zasłużenia, niezależnie od orzeczeń Sądu podjętych w sprawach III U 55/23 i III U 31/23. Stanowisko organu rentowego za umorzeniem postępowania w niniejszej sprawie zostało chyba wykreowane po to, aby uzasadnić brak obciążenia go kosztami zastępstwa procesowego odwołującej się. Jak jednak ona wskazała, koszty postępowania powstały wyłącznie w wyniku jej obrony i jej wniosków oraz konsekwentnego stanowiska o niezasadności działania ZUS.

Mając zatem to wszystko na uwadze, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł jak w pkt. 1 wyroku, zaś na mocy art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc i § 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 ze zm.) jak w pkt. 2 wyroku.

PW/mmw