Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Cezary Olszewski
Protokolant:	Marta Majewska Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lutego 2025r. w S.

sprawy M. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia postojowego

w związku z odwołaniem M. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 listopada 2024 r. znak (...)-A

1.Oddala odwołanie.

2.Zasądza od powódki M. Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 listopada 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., wskazując na przepis art. 15zx ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 340, z późn. zm.) oraz art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 497, z późn. zm.), zobowiązał M. Z. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego w kwocie 2.080 zł w terminie miesiąca od otrzymania decyzji wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, naliczonymi od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczenia postojowego do dnia zwrotu. Wysokość odsetek ustawowych na dzień wydania decyzji została wyliczona na kwotę 856,78zł. Odsetki ustawowe za opóźnienie od 5 października 2023 roku wyniosły 11,25% w stosunku rocznym.

Argumentował, iż w wyniku przeprowadzonej kontroli w zakresie m.in. prawidłowości danych przekazanych do Zakładu we wnioskach o świadczenie postojowe, stwierdził nieprawidłowości w zakresie przyznanych jej świadczeń postojowych. W związku z powyższym w dniu 3 października 2024 roku wszczął postępowanie w sprawie określenia wysokości nienależnie pobranego świadczenia postojowego wypłaconego na podstawie wniosku (...) z 29 czerwca 2020 roku. Na podstawie dokumentów zebranych w trakcie kontroli ustalił, że w maju 2020 roku (tj. w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe za kolejny okres) uzyskała przychód wyższy od przychodu osiągniętego w marcu 2020 roku (tj. w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o pierwszorazowe świadczenie postojowe). Oznacza to, że nie było prawdziwe oświadczenie zawarte we wniosku o świadczenie postojowe za kolejny okres (...) z 29 czerwca 2020 roku w zakresie jej sytuacji materialnej. Zatem wprowadziła w błąd organ rentowy poprzez złożenie nieprawdziwego oświadczenia, że jej sytuacja materialna wykazana we wniosku o świadczenie postojowe, nie uległa poprawie.

Odwołanie od tej decyzji złożyła M. Z., domagając się jej zmiany i ustalenia, że nie jest zobowiązana do zwrotu wypłaconego świadczenia postojowego w kwocie 2.080zł. Podniosła, iż świadczenie postojowe wprowadzone ustawą covidową, miało na celu wsparcie m. in. przedsiębiorców dotkniętych przestojem spowodowanym obostrzeniami i ograniczeniami w swobodnym prowadzeniu działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 15 zua ustawy covidowej, świadczenie postojowe mogło zostać wypłacone ponownie dwukrotnie pod warunkiem oświadczenia osoby uprawnionej, że jej sytuacja materialna nie uległa poprawie. W ustawie nie zostało wskazane, jak należy oceniać, czy sytuacja materialna przedsiębiorcy nie uległa poprawie, zatem ocena ta została pozostawiona dla osoby uprawnionej, która składała wniosek o przyznanie kolejnego świadczenia postojowego. Oceny tej nie można sprowadzić do procentowego (jak przy pierwszym wniosku), czy kwotowego wykazania, że nastąpił wzrost lub spadek przychodów, a należy wziąć pod uwagę całokształt okoliczności dotyczących danego przedsiębiorcy, z uwzględnieniem rodzaju działalności.

Skarżąca prowadzi lokal gastronomiczny (bar), który skupia się na serwowaniu napojów alkoholowych oraz przystawek. W okresie pandemii ustawodawca nałożył rygorystyczne obostrzenia na tego typu działalność gospodarczą, wskutek których jej przychód uległ znacznemu obniżeniu. Równocześnie profil firmy uniemożliwiał przestawienie się na dowożenie napojów i wyżywienia. W miesiącach marzec, kwiecień, maj 2019 roku (rok przed pandemią) jej przychód wynosił: 41.236 zł, 48.391zł i 50.241 zł. Natomiast w tych samych miesiącach w 2020 roku przychód opiewał na następujące kwoty: 14.896 zł, 794 zł i 22.707 zł. Zatem jej sytuacja, spowodowana przez (...)19, skutkowała spadkiem przychodu o około 71% w stosunku do 2019r.

Natomiast pomimo wzrostu przychodu w maju 2020 roku w stosunku do marca 2020 roku, jej działalność nadal przynosiła stratę, ponieważ wydatki przewyższyły osiągnięty przychód. Kwestia ta została pominięta przez organ rentowy, a stanowi dodatkową okoliczność potwierdzającą, że jej sytuacja wcale nie uległa poprawie w spornym okresie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

W dniu 20 kwietnia 2020 roku K. P. prowadząca biuro rachunkowe, wystąpiła w imieniu M. W., prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) W., z wnioskiem o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym (...)19 dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Wskazała w nim, iż przychód w dwóch ostatnich miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia wniosku wyniósł: w lutym 2020 roku 35.405zł i w marcu 2020 roku 16.397zł. We wniosku oświadczyła, że przychód uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Wypłata świadczenia w wysokości 2.080zł nastąpiła w dniu 15 maja 2020 roku. Z wnioskami o świadczenie postojowe za kolejne okresy odwołująca wystąpiła samodzielnienie w dniach:

- 27 maja 2020 roku, wypłata świadczenia w kwocie 2.080zł nastąpiła w dniu 1 czerwca 2020 roku;

- 29 czerwca 2020 roku, wypłata świadczenia w kwocie 2.080zł nastąpiła w dniu 1 lipca 2020 roku.

W każdym z tych dwóch wniosków składała oświadczenie, że jej sytuacja materialna wskazana we wniosku o świadczenie postojowe nie uległa zmianie.

Przychód odwołującej w styczniu 2020 roku wyniósł 40.909 zł, w lutym 2020 roku 35.404zł, w marcu 2020 roku 16.396 zł, w kwietniu 2020 roku 794zł, a w maju 2020 roku 22.707zł.

(dowód: wnioski o świadczenie postojowe wraz z odręcznymi adnotacjami nt. dat wypłaty świadczeń k. 1-5 akt zus, protokół kontroli zus z załącznikami k. 45-88 akt zus, rozliczenie za 2020 rok k. 89 akt zus, podsumowanie księgi przychodów i rozchodów za okres styczeń-maj 2020 roku k. 9 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia, czy organ rentowy słusznie zobowiązał odwołującą, prowadzącą działalność gospodarczą, do zwrotu pobranego świadczenia postojowego wypłaconego na podstawie wniosku z 29 czerwca 2020 roku.

Zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.), świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia (...) 19 doszło do przestoju w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 zq ust. 4 pkt 1 tejże ustawy osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą świadczenie postojowe przysługuje, jeżeli rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 roku i: 1) nie zawiesiła prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz jeżeli przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc.

Stosownie natomiast do art. 15zua ustawy covidowej świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe, o którym mowa w art. 15zu ust. 1 (ust. 1). Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego, o którym mowa w art. 15zu ust. 1 (ust. 2). Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku, o którym mowa w art. 15zs albo 15zsa, nie uległa poprawie (ust. 3).

Kwestie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych reguluje natomiast art. 15zx powołanej ustawy, który w ustępie 1 stanowi, że osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się, zgodnie z ust. 2 tegoż uregulowania, świadczenie:

1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego;

2) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona,;

3) wypłacone w kwocie wyższej niż należna.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że słusznie przyjął organ rentowy, iż odwołująca nie spełniła przesłanek prawa do świadczenia postojowego za kolejny okres w oparciu o wniosek złożony w dniu 29 czerwca 2020 roku. Dla skutecznego ubiegania się o świadczenie postojowe musiałaby wykazać, zgodnie z cytowanymi powyżej uregulowaniami prawnymi - art. 15 zq ust. 4 i art. 15 zua ustawy covidowej - że przychód z działalności gospodarczej z miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku, czyli z maja 2020 roku jest niższy o co najmniej 15% od przychodu z miesiąca poprzedzającego ten miesiąc, czyli od przychodu z kwietnia 2020 r. Przesłanka ta nie została spełniona bowiem przychód z maja 2020 r. wyniósł 22.707 zł i był wyższy od przychodu z kwietnia 2020 r., który wyniósł 794 zł. Organ rentowy ponownie analizując wniosek odwołującej z dnia 29 czerwca 2020 roku porównał jej przychód z marca 2020 roku, który wynosił 14.896,65zł z przychodem z maja 2020 roku. Nie uległ jednak wątpliwości, iż w obu zestawieniach przychód za maj 2020 roku nie uległ spadkowi, a wręcz przeciwnie, uległ wzrostowi.

Tym samym złożone przez skarżącą we wniosku z 29 czerwca 2020 roku oświadczenie, że jej sytuacja materialna wykazana we wniosku o świadczenie postojowe nie uległa poprawie nie odpowiadało prawdzie. W konsekwencji jest zobowiązana do zwrotu tego świadczenia jako nienależnie pobranego, jak w decyzji skarżonej wraz z odsetkami. W tym zakresie za chybione należało uznać argumenty przedstawione w odwołaniu. Przepisy ustawy covidowej jasno określają przede wszystkim krąg osób i podmiotów gospodarczych objętych tą regulacją. Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie w oświadczeniu, że sytuacja materialna przedstawiona w pierwszym wniosku (z dnia 20 kwietnia 2020 roku) nie uległa poprawie. Przepisy nie przewidują analizowania sytuacji materialnej wnioskodawcy za rok wcześniejszy, jak próbowała to przeforsować odwołująca. M. Z. korzysta z pomocy fachowego biura rachunkowego, zatem miała możliwość przeanalizowania warunków, jakie winna spełnić przy składaniu w dniu 29 czerwca 2020 roku kolejnego wniosku o świadczenie postojowe. Ustalenia organu rentowego zostały potwierdzone w niniejszym postepowaniu sadowym i potwierdzają, że sytuacja materialna wnioskodawczyni uległa ewidentnej poprawie, gdyż jej przychody z maja 2020 roku były znacznie wyższe od tych osiągniętych w marcu i kwietniu 2020 roku.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie (pkt 1).

O kosztach Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 roku, poz. 1935 ze zm.). Odwołujący się przegrał sprawę i stąd obowiązany jest uiścić koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego organu rentowego we wskazanej przepisami wysokości 360 zł (pkt. 2).

mt