Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 marca 2024r. w Suwałkach

sprawy H. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury pomostowej

w związku z odwołaniem H. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 14 grudnia 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje H. W. prawo do emerytury pomostowej od 19 października 2023r.

UZASADNIENIE

Decyzją z 14.12.2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., wskazując na przepisy ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) oraz ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t. jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 164 ze zm.), odmówił H. W. prawa do emerytury pomostowej.

Argumentował, iż wnioskodawca nie wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych i przed 1.01.1999 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że do pracy w warunkach szczególnych zostały uznane okresy zatrudnienia wnioskodawcy po 31.12.2008 r. w wymiarze 6 lat 3 miesiące i 16 dni (po wyłączeniu okresów przebywania na zasiłkach chorobowych).

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił zatrudnienia wnioskodawcy w następujących okresach:

⚫

od 5.08.1985 r. do 30.09.1993 r.;

⚫

od 1.08.1993 r. do 1.01.2003 r.;

⚫

od 3.01.2003 r. do 31.12.2008 r.

Wystawione przez pracodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych z tych okresów zatrudnienia zawierały, według organu rentowego, błędy formalne, dotyczące przywołanych przepisów.

Odwołanie od tej decyzji złożył H. W.. Domagał się jej zmiany i ustalenia prawa do emerytury pomostowej. Podniósł, że jego praca w spornych okresach była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, tak jak to wykazywali pracodawcy w sporządzonych świadectwach pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie i podtrzymał argumenty wskazane w uzasadnieniu decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

H. W. (ur. (...)) w dniu 19.10.2023 r. złożył wniosek o emeryturę pomostową. Do wniosku dołączył świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wystawione przez pracodawców.

Sąd pozyskał akta osobowe z okresu zatrudnienia H. W. w spornych okresach: w Nadleśnictwie E. od 5.08.1985 r. do 30.09.1993 r. i w Przedsiębiorstwie (...) w W. od 1.08.1993 r. do 1.01.2003 r. Na rozprawie odwołujący się złożył świadectwa pracy za sporne okresy zatrudnienia: z Nadleśnictwa E. i Przedsiębiorstwa (...)Te świadectwa były kwestionowane przez organ rentowy i na jego wniosek pracodawcy uzupełnili braki.

Ze świadectwa pracy sporządzonego przez Nadleśnictwo (...).01.2024 r. (stanowiącego sprostowanie świadectwa pracy wystawionego 24.05.2001 r.) wynika, że H. W. był zatrudniony w tym zakładzie pracy od 5.08.1985 r. do 30.09.1993 r. W tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace drwali wymienione w wykazie A dział VI poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) na stanowisku drwal (5.08.1985 r. do 31.01.1987 r.), pilarz (1.02.1987 r. do 30.09.1993 r., tj. po ukończeniu kursu pilarza II stopnia z zakresu jednoosobowej ścinki drzew pilarkami mechanicznymi), wymienionym w wykazie, część Leśnictwo i przemysł drzewny, Dział VI poz. 1 pkt 1 i 3 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Potwierdzony okres zatrudnienia na stanowisku drwal, pilarz wynika również z dołączonych akt osobowych prowadzonych przez Nadleśnictwo E. i nie budzi wątpliwości Sądu.

Kolejne sprostowane świadectwo pracy wystawione zostało 10.01.2024 r. przez Przedsiębiorstwo (...) w W. za okres od 1.08.1993 r. do 1.01.2003 r. Pracodawca ten zaświadcza, że H. W. był zatrudniony w tym przedsiębiorstwie od 1.08.1993 r. do 1.01.2003 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach na stanowisku drwal-pilarz wymienione w wykazie A dział VI poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).W okresie zatrudnienia pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego – 81 dni oraz 45 dni zasiłku chorobowego według sporządzonego wcześniej wykazu. Potwierdzony okres zatrudnienia na stanowisku drwal, pilarz wynika również z dołączonych akt osobowych prowadzonych przez Spółkę (...)i nie budzi wątpliwości Sądu.

Wnioskodawca przesłuchany w charakterze strony zeznał, że w 1985 r. zatrudnił się w Nadleśnictwie E. jako drwal i siekierkowy (w umowie o pracę – drwal). Po upływie roku pracy na tym stanowisku (listopad-grudzień 1986 r.), Nadleśnictwo skierowało go na kurs pilarza i H. W. uzyskał uprawnienia do jednoosobowej ścinki drzew pilarką łańcuchową. Od tamtej pory zatrudnia się w lesie jako pilarz. Pracodawcy zmieniali się, bo Lasy Państwowe pozbyły etatowych pilarzy, którzy przeszli z Nadleśnictwa do firm prywatnych, tzw. Zakładów Usług Leśnych. Usługi wykonywały firmy, które wygrywały przetarg na dane prace, np. (...), (...)Wnioskodawca pracował na terenie Nadleśnictwa E. lub w sąsiednich Nadleśnictwach. Najczęściej pracował w jednym leśnictwie, bo miał tam blisko do pracy i tym samym obniżał koszty dojazdu. Praca polegała na tym samym – ścince drzew piłą łańcuchową – w każdej zatrudniającej go firmie, cały czas pracował na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Generalnie jego praca polegała na ścince drzewa, jego okrzesaniu, manipulacji, przygotowaniu do zrywki. Innych czynności nie wykonywał. Nie podejmował się innych prac niż pilarz w trakcie zatrudnienia. Wszystkie obowiązki związane były z czynnościami pilarza. Pracodawcy zatrudniali pilarzy do wykonania konkretnej pracy, po wygranym przetargu na usługę. Między przetargami, gdy praca była wykonana a następna jeszcze nie zlecona, była przerwa w zatrudnieniu, bądź urlop bezpłatny. Wynika to ze świadectw pracy.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że H. W. wykonywał prace wymienione w Wykazie A Dziale VI - W Leśnictwie, przemyśle drzewnym i papierniczym, poz. 1 prace drwali, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Błędy i nieścisłości w przedłożonych świadectwach pracy zostały poprawione, poza tym nie mają, w ocenie Sądu, znaczenia, łączny staż pracy przed 1.01.2009 r. przekracza 15 lat.

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy zaliczył okres po 31.12.2008 r. w łącznym wymiarze 6 lat 3 miesiące i 16 dni (po wyłączeniu okresów przebywania na zasiłkach chorobowych), nie kwestionując, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymieniona w załączniku 1. Wykaz prac w szczególnych warunkach, poz. 34. Prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową - do ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t. jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 164 ze zm.).

W ocenie Sądu, H. W. spełnia wszystkie warunki niezbędne do przyznania prawa do emerytury pomostowej.

Sąd zważył, co następuje:

Ustawa z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (t. jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 164 ze zm. - w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania skarżonej decyzji) zastąpiła nowymi regulacjami, określającymi zasady nabywania wcześniejszych emerytur z tytułu pracy w warunkach szczególnych, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, określające zasady przyznawania emerytur z tytułu tego rodzaju pracy. Celem tej ustawy jest ograniczenie kręgu uprawnionych do emerytury z powodu pracy w szczególnych warunkach pracy lub w szczególnym charakterze do mniejszej liczby sytuacji uzasadnionych rzeczywistą koniecznością przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w których oczekiwania osób, które rozpoczęły wykonywanie takiej pracy na starych zasadach, na wcześniejsze przejście na emeryturę powinny zostać zaspokojone. Ustawa ma charakter przejściowy, ograniczając prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31.12.1948 r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 01.01.1999 r. (art. 4 pkt 5 ustawy).

Wskazany cel ustawy o emeryturach pomostowych realizują przepisy określające warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia, w tym art. 4 i art. 49. W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31.12.1948 r.;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący, co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1.01.1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6. po dniu 31.12.2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z unormowania tego wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy uwzględnieniu podlegają przypadające przed dniem 1.01.2009 r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 i art. 33 ustawy emerytalnej, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich pozostałych przesłanek określonych w art. 4, gdyż muszą one być spełnione łącznie.

Na podstawie art. 49 ustawy pomostowej prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z powyższego wynika, że warunkiem nabycia emerytury pomostowej w świetle wykładni językowej art. 4 i 49 ustawy o emeryturach pomostowych jest legitymowanie się określonym stażem w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, tj. po 31 grudnia 2008 r. Natomiast jeżeli osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze i z tego względu posiada jedynie staż pracy w warunkach szczególnych według poprzednio obowiązujących przepisów, to może nabyć prawo do „nowego” świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu obecnie obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 tej ustawy). Innymi słowy, brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej takiemu ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze nie może być traktowany w ten sposób. Takie stanowisko wynika z przytoczonych przepisów, wyraził je również Sąd Najwyższy m.in. w wyrokach z 13 marca 2012 r., sygn. akt II UK 164/11 oraz z 15.01.2013 r., I UK 448/12.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach, to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1, a w szczególnym charakterze załącznik nr 2 do ustawy.

W niniejszym postępowaniu odwołujący się H. W. wykazał, iż zarówno przed, jak i po 31.12.2008 r. pracował w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze znacznie przekraczającym wymagane 15 lat.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji wyroku.