Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2025r. w S.

sprawy L. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem L. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 9 stycznia 2025 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje L. S. prawo do wyrównania jej emerytury, stosownie do postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 sierpnia 2024r. w sprawie sygn. akt (...)-Sędzia-upr/ (...), od dnia 1 kwietnia 2024r. do dnia 31 sierpnia 2024r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wskazując na art. 118 i 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz. U. z 2024 r. poz. 1631), odmówił L. S. prawa do wyrównania wysokości świadczenia w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku.

Przytoczył treść powołanych przepisów Zgodnie z art. 129 ust. 1 wskazanej ustawy-dalej jako emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Natomiast zgodnie z art. 118 ust. 5 wypłata świadczenia wynikająca z decyzji ponownie ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokości, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.

Prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 sierpnia 2024 roku wpłynęło do ZUS dnia 28 sierpnia 2024 roku i od września 2024 roku zostało zrealizowane, z zachowaniem ustawowego terminu na załatwienie sprawy tj. w terminie 30 dni. Dlatego nie ma możliwości wypłaty L. S. wyrównania od kwietnia do sierpnia 2024 roku.

W odwołaniu od tej decyzji L. S. domagała się zmiany zaskarżonej decyzji poprzez nakazanie organowi rentowemu wypłaty wyrównania świadczenia emerytalnego za okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku w łącznej kwocie 1.300 złotych. Wnioskiem z dnia 11 grudnia 2024 roku wnioskowała do organu rentowego o wypłatę wyrównania przysługującego jej świadczenia emerytalnego za okres od kwietnia do końca sierpnia 2024 roku to jest za 5 miesięcy w łącznej kwocie 1300 zł.

Podniosła, iż poza sporem jest, że wobec niej na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2023 roku ogłoszono upadłość jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej (sygn. akt BI 1B/ (...)). Nie ulega również wątpliwości, że postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2024 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku VIII Wydział Gospodarczy określił, że do masy upadłości nie wchodzi jej emerytura w kwocie 2.090 zł począwszy od 1 kwietnia 2024 roku.

W jej ocenie powołana podstawa prawna tj. art. 129 ust. 1 i art. 118 ust. 5 ustawy emerytalnej nie dotyczy przedmiotowej sytuacji, ponieważ nie zgłaszała wniosku o ustalenie nowego prawa do świadczeń czy o jego zwaloryzowane, bądź o jego przeliczenie. Wniosła natomiast o wyrównanie jej świadczenia nienależnie pomniejszego w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku. Prawo do tego świadczenia zostało ustalone już dawno na długo przed wnioskiem rozpatrywanym w niniejszej sprawie.

Podniosła również, iż zgodnie z art. 365 §1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Zaskarżona decyzja nie urzeczywistnia zatem postanowienia z dnia 3 sierpnia 2024 roku Sądu Rejonowego w Białymstoku VIII Wydziału Gospodarczego sygn. akt Bt 1 B/GUp-Sędzia-upr/ (...). Skoro w oparciu o wcześniejsze rozstrzygnięcia kwota świadczenia, jaka weszła do masy upadłości przez okres 5 miesięcy była zawyżona, to nadwyżka powinna ulec zwrotowi. W innym bowiem wypadku, organ będzie bezpodstawnie wzbogacony o należność objętą postanowieniem sądu upadłościowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł jego oddalenie, oraz zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na wstępie podniósł, iż w zaskarżonej decyzji błędnie został wskazany art. 129 ustawy emerytalnej, jako podstawa zaprzestania potrąceń dokonywanych na rzecz syndyka masy upadłości. W przedmiotowej sprawie bowiem, stosownie do art. 116 ust. 1 ustawy postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Tym samym zaskarżoną decyzją organ rentowy, na skutek wniosku z dnia 28 sierpnia 2024 roku, na podstawie art. 116 ust. 1, art. 118 ust. 4 i 5 i art. 129 ustawy emerytalnej, odmówił prawa do wyrównania świadczenia emerytalnego za okres od dnia 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku.

Wskazał, iż ze świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni były dokonywane potrącenia na rzecz syndyka masy upadłości. W dniu 12 sierpnia 2024 roku wpłynęło do organu rentowego pismo syndyka masy upadłości z dnia 7 sierpnia 2024 roku, z którego wynikało, iż z dniem 1 kwietnia 2024 roku należy upadłej wypłacać kwotę 2.090zł (netto) jako kwotę wolną od egzekucji, zaś pozostałą część emerytury należy przekazywać tak jak dotychczas na rachunek bankowy zarządzany przez syndyka masy upadłości. Organ rentowy mógł więc przystąpić do wszczęcia postępowania w sprawie zaprzestania potrąceń z chwilą powzięcia powyższej wiadomości od sndyka, co miało miejsce w dniu 12 sierpnia 2024 roku tj. w dacie złożenia przez syndyka masy upadłości pisma z dnia 7 sierpnia 2024 roku wraz postanowieniem Sądu z dnia 3 sierpnia 2024 roku. Jednakże mając na uwadze treść art. 118 ust. 5 ustawy emerytalnej oraz okoliczność, że między wpływem w dniu 12 sierpnia 2024 roku pisma syndyka wraz z postanowieniem Sądu, a najbliższym terminem płatności świadczenia emerytalnego za sierpień 2024 roku tj. 25 sierpnia 2024 roku okres był krótszy niż 30 dni, organ rentowy mógł zaprzestać dokonywania potrąceń w następnym najbliższym terminie płatności t.j. od dnia 1 września 2024 roku, gdzie kwota do wypłaty wyniosła 2.087,75zł i była niższa od kwoty wolnej o egzekucji 2.090zł, wskazanej w piśmie syndyka z dnia 12 sierpnia 2024r

Dodatkowo wskazał, iż pismem z dnia 4 listopada 2024 roku organ rentowy poinformował syndyka masy upadłości o częściach składkowych świadczenia skarżącej wraz z kwotami potrącanymi na rzecz syndyka.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

L. S. (urodzona (...)) jest uprawniona do emerytury oraz do dodatku pielęgnacyjnego oraz świadczenia uzupełniającego w związku z okresową niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Postanowieniem z 3 kwietnia 2023 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku ogłosił upadłość odwołującej L. S. nieprowadzącej działalności gospodarczej. (bezsporne).

Odwołująca się wniosła o zmniejszenie kwoty zajęcia przez syndyka jej emerytury i syndyk masy upadłości B. W. przychyliła się do jej wniosku. Sąd Rejonowy w Białymstoku postanowieniem z dnia 11 października 2023 roku na podstawie art. 63 ust. 1c prawa upadłościowego określił, że do masy upadłości nie wchodzi emerytura upadłej L. S. w kwocie 1.830 zł - począwszy od 1 października 2023 roku. Syndyk masy upadłości pismem z dnia 13 października 2023 roku (data wpływu do organu rentowego 18 października 2023 roku poinformował organ rentowy, że z dniem 1 października należy wypłacać jej kwotę 1.830zł, jako kwotę wolną od egzekucji, zaś pozostałą część emerytury należy przekazywać tak jak dotychczas, czyli na rachunek bankowy zarządzany przez syndyka.

Kolejnym wnioskiem z dnia 2.04.2024r. upadła wniosła o zmniejszenie kwoty zajęcia o rewaloryzację emerytury w wysokości 260 zł. Sąd Rejonowy w Białymstoku uznał, iż wniosek ten stanowi kontynuację sprawy BIlB/GUp-Sędzia-upr/ (...), czyli o zmniejszenie kwoty zajęcia przez syndyka emerytury i po przeanalizowaniu go postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2024 roku sprawie sygn. akt BI1/GUp-Sędzia-upr/ (...) przychylił się do tego wniosku odwołującej się i określił, że do masy upadłości nie wchodzi emerytura upadłej L. S. w kwocie 2.090zł począwszy od dnia 1 kwietnia 2024 roku.

Syndyk masy upadłości poinformował organ rentowy o konieczności wypłaty odwołującej się od miesiąca kwietnia 2024 roku kwoty 2.090zł netto jako kwoty wolnej od egzekucji pismem z dnia 7 sierpnia 2024 roku, które wpłynęło do organu rentowego w dniu 12 sierpnia 2024 roku. Organ rentowy zaprzestał dokonywania potrąceń od miesiąca września 2024 roku ale do kwoty 2087,75zł i nie dokonał wyrównania od miesiąca kwietnia 2024 roku.

W dniu 11 grudnia 2024 roku odwołująca wystąpiła z wnioskiem o wyrównanie jej świadczenia za okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku.

Owszem jak stanowi art.129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Natomiast jak stanowi art. 118 ust. 5 ustawy emerytalnej wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.

Powyższe stanowiło ostatecznie podstawę prawną skarżonej decyzji. Nadmienić też należy, iż art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej wprowadza ogólną zasadę prawa emerytalno-rentowego wypłacania świadczeń na wniosek zainteresowanych od dnia spełnienia ustawowych warunków, lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Reguła powyższa wyklucza więc możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku (poza wypadkiem przewidzianym przez ustawę).

Sytuację odwołującej się należało jednak ocenić inaczej , gdyż wniosek syndyka na temat wysokości kwoty emerytury, jaka winna być wypłacana odwołującej, dotyczy świadczenia, do którego odwołująca już dawno nabyła prawo, a jego wysokość została określona kolejnymi decyzjami organu rentowego. Kwestą zasadniczą jest fakt, że świadczenie emerytalne jest objęte egzekucją, a czynności z nią związane nie mają wpływu na prawo dowołującej do świadczenia emerytalnego ani ustalona wysokośći emerytury (brutto lub netto), czy też pozostałych świadczeń wypłacanych odwołującej z racji na jej stan zdrowia i niepełnosprawność. Czynności podejmowane przez syndyka mają wpływ na samą wysokość wypłacanego już przyznanego świadczenia. Organ rentowy dokonuje tylko potrąceń z emerytury. Zgodzić się więc należy z odwołującą ,że rozpoznając sprawę oprzeć się należy o art.365 §1 k.p.c. , zgodnie z treścią którego orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

W wyroku z dnia 13 stycznia 2000 roku II CKN 655/98 Sąd Najwyższy przyjął, że istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się w tym, że także inne sądy, inne organy państwowe, a w przypadkach przewidzianych w ustawie także inne osoby muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Wynikający z niej stan związania ograniczony jest jednak, co do zasady, tylko do rozstrzygnięcia zawartego w sentencji orzeczenia i nie obejmuje jego motywów. W wyroku z dnia 12 lipca 2002 roku V CKN 1110/00, Sąd Najwyższy wyraził zaś pogląd, że skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że przesądzenie we wcześniejszym wyroku kwestii o charakterze prejudycjalnym oznacza, że w procesie późniejszym kwestia ta nie może być już w ogóle badana. Zachodzi tu zatem ograniczenie dowodzenia faktów, objętych prejudycjalnym orzeczeniem, a nie tylko ograniczenie poszczególnego środka dowodowego.

Odnosząc więc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż mają one zastosowanie co do żądania odwołującej wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku. Prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 sierpnia 2024 roku zawiera jednoznaczną dyspozycję. Określało nie tylko wysokość kwoty wolnej od egzekucji, ale również datę początkową jej obowiązywania. Sąd orzekający w sprawie niniejszej, ale również organ rentowy wiąże orzeczenie Sądu Rejonowego w Białymstoku zarówno co do kwoty, jak i daty.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej prawo do wyrównania jej emerytury, stosownie do postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 sierpnia 2024r. w sprawie sygn. akt (...)-Sędzia-upr/ (...), od dnia 1 kwietnia 2024 roku do dnia 31 sierpnia 2024 roku.

mt