Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Cezary Olszewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 marca 2025r. w S.

sprawy I. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wznowienie postępowania

w związku z odwołaniem I. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 stycznia 2025 r. znak (...)

Oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 stycznia 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił I. P. wznowienia postępowania w sprawie emerytury. Wskazał, iż w dniu 4 czerwca 2024 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie dotyczącej obliczenia emerytury poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury z wieku powszechnego o kwotę pobranych wcześniej emerytur. Trybunał uznał, że przepis ustawy na to pozwalający, w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 roku, jest niezgodny z przepisami Konstytucji.

W przypadku, gdy Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją ustawy, na podstawie której została wydana decyzja, skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału. Orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy.

Natomiast wyrok Trybunału z 4 czerwca 2024 roku nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw zatem organ rentowy nie stwierdził podstaw do wznowienia postępowania zakończonego decyzją z dnia 31 października 2019 roku.

I. P. w odwołaniu od tej decyzji domagał się jej zmiany i wznowienia postępowania. Zarzucił organowi rentowemu pominięcie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku SK 140/20, gdyż jego nieogłoszenie w Dzienniku Ustaw nie stoi na przeszkodzie jego zastosowania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

I. P. (urodzony (...)) w dniu 4 kwietnia 2014 roku wystąpił z wnioskiem o wcześniejszą emeryturę. Decyzja z dnia 16 maja 2014 roku organ rentowy odmówił mu prawa do tego świadczenia, i w wyniku złożonego odwołania Sąd Okręgowy w Suwakach wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2015 roku, sygn. akt III U 730/14 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 4 kwietnia 2014 roku. Decyzją z dnia 8 czerwca 2015 roku organ rentowy wykonując wyrok z dnia 20 kwietnia 2015 roku, przyznał I. P. emeryturę w kwocie zaliczkowej od 4 kwietnia 2014 roku, natomiast decyzją z dnia 9 czerwca 2015 roku ustalił wysokość emerytury i podjął jej wypłatę od dnia 1 grudnia 2014 roku tj. od dnia następnego po ustaniu zatrudnienia. Natomiast w dniu 22 października 2019 roku wystąpił z wnioskiem o emeryturę w wieku powszechnym. Decyzją z dnia 31 października 2019 roku przyznano mu prawo do emerytury w wieku powszechnym od dnia 1 października 2019 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym została odjęta kwota wypłaconych emerytur wcześniejszych. Wypłata emerytury wcześniejszej została zawieszona, ponieważ była świadczeniem mniej korzystnym.

W dniu 10 stycznia 2025 roku I. P. wystąpił w wnioskiem o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku, SK 140/20.

Sąd zważył co następuje :

Zgodnie z art. 180 § 1 k.p.a. „w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy kodeksu, chyba że przepisy dotyczące ubezpieczeń ustalają odmienne zasady postępowania w tych sprawach.”

Jak zaś stanowi art. 145a § 1 k.p.a. „można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

Natomiast zgodnie z § 2 tego przepisu w sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Kodeks postepowania cywilnego w art. 401 ¹ stanowi, iż „Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.”

Wskazane regulacje prawne stanowią podstawę wznowienia postepowania w oparciu o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, jednak w sprawie niniejszej nie zachodzą okoliczności uzasadniające takie wznowienie z przyczyn niżej wskazanych.

W dniu 4 czerwca 2024 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie SK 140/20 w którym stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wskazane orzeczenie zapadło większością głosów, a w składzie orzekającym zsiadał jako jego członek, a także sprawozdawca J. P..

W dniu 6 marca 2024 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego (M.P. z 2024 r. poz. 198).

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził że: uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2017 r. w sprawie wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego (dot. J. P.), opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 19 września 2017 r. (poz. 873), - została podjęta z rażącym naruszeniem prawa, w tym Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a tym samym jest pozbawiona mocy prawnej i nie wywołała skutków prawnych w niej przewidzianych.

W konsekwencji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznał, że m.in. J. P. nie jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego.

Jak wskazano w cytowanej uchwale „Organy władzy publicznej mają obowiązek przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności wynikającej z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady legalizmu, zgodnie z którą organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stoi na stanowisku, że uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy.”

Z kolei Sąd Najwyższy w Postanowieniu wydanym w Składzie Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - z dnia 13 grudnia 2023 r. sygn.. akt I KZP 5/23 stwierdził, iż aspekty sprzecznego z prawem krajowym wyboru osób na sędziów Trybunału Konstytucyjnego, na miejsca już wcześniej zajęte, zostały precyzyjnie wskazane także w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) z dnia 7 maja 2021 r. w sprawie 4907/18, (...) przeciwko Polsce. ETPCz orzekł, że rozstrzygnięcie sprawy przez skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego z udziałem osoby wybranej na miejsce już zajęte narusza art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC), ponieważ taki organ nie spełnia wymogu „sądu ustanowionego ustawą”. W takiej sytuacji Sąd Najwyższy uznał, że wobec naruszenia art. 194 ust. 1 Konstytucji RP jedynym możliwym działaniem zgodnym z Konstytucją RP, jest konieczność uznania, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie z udziałem sędziego wadliwie wybranego nie wywiera skutków z art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji RP(nie posiada mocy powszechnie obowiązującej i nie wchodzi w życie), a zatem, uznać należy, że Trybunał nie rozstrzygnął sprawy objętej wnioskiem.

Sąd Okręgowy podziela przedstawioną wyżej argumentację i dlatego odwołanie uznał za bezzasadne.

Ponadto należy wskazać, iż bezzasadności żądania odwołującego stanowi również fakt, iż przepis art. 25 ust 1b ustawy emerytalnej został dodany ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637), która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołujący prawo do wcześniejszej emerytury nabył od dnia 4 kwietnia 2014 roku na podstawie wyroku Sąd Okręgowego w Suwałkach z dnia 20 kwietnia 2015 roku. Natomiast emeryturę w wieku powszechnym przyznano mu decyzją z dnia 31 października 2019 roku, począwszy od dnia 1 października 2019 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym organ rentowy potrącał kwot wypłaconej emerytury wcześniejszej. Okoliczność ta wynika wprost z treści decyzji z dnia 231 października 2019 roku. Zatem gdyby wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku został wydany bez naruszenia prawa, na które wskazano wyżej, odwołujący nie byłby beneficjentem tego rozstrzygnięcia, gdyż miałby on zastosowanie do tych osób, które przed 6 czerwca 2012 roku zdecydowały się skorzystać z tzw. wcześniejszej emerytury, natomiast odwołujący z wnioskiem takim wystąpił 4 kwietnia 2014 roku, a zatem kilkanaście miesięcy od wejścia w życie przepisu art. 25 ust. 1 b ustawy o FUS. Odwołujący miał zatem świadomość konsekwencji na przyszłość w przypadku uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴
§1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

mt