Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Cezary Olszewski

Protokolant : st. sekr. sądowy Marta Majewska Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2024r. w Suwałkach

sprawy M. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę socjalną

w związku z odwołaniem M. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 19 lutego 2024 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. K. (1) prawo do renty socjalnej na okres od 1 grudnia 2023r do dnia 31 lipca 2027r.

Sygn. akt III U 133/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 lutego 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił M. K. (1) prawa do renty socjalnej, ponieważ komisja lekarska nie stwierdziła u niej całkowitej niezdolności do pracy.

Odwołanie od tej decyzji złożyła M. K. (1), domagając się jej zmiany i przyznania prawa do renty socjalnej. Wskazała, iż komisja lekarska oceniła jej stan zdrowia zaocznie, bez bezpośredniego badania. Jej stan zdrowia czyni ją całkowicie niezdolną do pracy z powodu niepełnosprawności związanej z narządem słuchu. Ukończyła szkołę średnią dla osób głuchych, jednak ze względu na trudności w komunikacji z otoczeniem nie zdała egzaminów końcowych. Również wszczepienie implantu nie polepszyło jej stanu zdrowia. Jest osobą głuchoniemą od urodzenia i dodatkowo cierpi na zaburzenia rozwojowe. Cierpi na depresje oraz stany lekowe, które intensyfikują nie tylko zły stan zdrowia, ale również trudna sytuacja materialna i osobista.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

M. K. (1) (urodzona (...)) po raz pierwszy z wnioskiem o rentę socjalną wystąpiła w dniu 7 maja 2010 roku. Lekarz rzecznik nie stwierdził u niej całkowitej niezdolności do pracy. Komisja lekarska, rozpoznająca sprzeciw odwołującej, również nie stwierdziła u niej całkowitej niezdolności do pracy. Decyzja z dnia 4 sierpnia 2010 roku odmówiono M. K. (2) prawa do renty socjalnej. Wnioskodawczyni nie odwoływała się od tej decyzji.

Kolejny wniosek o rentę socjalną odwołująca złożyła w dniu 25 maja 2017 roku. Lekarz orzecznik nie stwierdził u niej całkowitej niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 roku organ rentowy odmówił skarżącej prawa do renty socjalnej.

W dniu 20 grudnia 2023 roku M. K. (1) ponownie wystąpiła z wnioskiem o przyznanie prawa do renty socjalnej. Lekarz orzecznik, na podstawie dokumentacji medycznej, nie stwierdził u wnioskodawczyni całkowitej niezdolności do pracy Komisja lekarska, rozpoznająca sprzeciw odwołującej, również jedynie na podstawie analizy dokumentacji medycznej, nie stwierdziła u wnioskodawczyni całkowitej niezdolności do pracy. Na tej podstawie wydana została skarżona decyzja.

Orzeczeniem(...)Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 27 stycznia 2010 roku wnioskodawczyni została uznana za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowany. Orzeczono, iż niepełnosprawność istnieje u niej od urodzenia, natomiast umiarkowany stopień niepełnosprawności od dnia 26 stycznia 2008 roku. Orzeczenie wydano do dnia 31 stycznia 2013 roku (k. 7 akt zus 630997). Orzeczeniem (...) Zespołu Do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 13 marca 2024 roku uchylono orzeczenie (...) Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 19 stycznia 2024 roku i ustano, że odwołująca jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym do dnia 31 styczni 2026 roku (k. 19-19v a.s.).

Odwołująca uczęszczała do Ośrodka (...) dla Dzieci G. im. Św. F. S. w O., ucząc się:

- od 1 września 2006 roku do 19 czerwca 2009 roku (klasy I-III) w Gimnazjum,

- od 1 września 2009 roku do 28 czerwca 2013 roku (klasy I-IV) w Technikum,

- od 2013 roku do 2015 roku w dwuletniej Szkole Policealnej (k. 5-11 akt zus 001142062).

Z oświadczenia skarżącej, złożonego przed organem rentowy (k. 23-24v akt zus 001142062) wynikał, że od dnia 10 czerwca 2017 roku podjęła naukę w (...) S. na kierunku „opiekunka środowiskowa”. Nie ukończyła nauki, ponieważ nauka była dla niej za trudna, nie rozumiała materiału i miała trudności z komunikacją .

W celu ustalenia, czy odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy, jeżeli tak, czy niezdolność ta powstała w trakcie nauki, dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu otolaryngologii – E. L., psychiatrii – R. E. i psychologii – A. C.. Przed wydaniem opinii biegli zbadali odwołującą i przeanalizowali dokumentację medyczną zgromadzoną w sprawie. Rozpoznali u odwołującej: głuchoniemotę od urodzenia, niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim, zaburzenia adaptacyjne – epizod depresyjny umiarkowany, krótkowzroczność w wywiadzie oraz zwyrodnienie plamki i bieguna tylnego w wywiadzie. Zaopiniowali, iż rozpoznane schorzenia, ich przebieg i stopień zaawansowania czynią odwołującą całkowicie niedolną do pracy na okres 3 lat tj. do 31 lipca 2027 roku. Niezdolność ma związek ze schorzeniami powstałymi w trakcie nauki szkolnej. Opiniujący wskazali, iż całkowita niezdolność do pracy ma związek ze stanem zdrowia wnioskodawczyni istniejącym w trakcie nauki szkolnej. M. K. (1) jest głuchoniema od urodzenia, a zaburzenia adaptacyjne (obecnie w postaci epizodu depresyjnego umiarkowanego) są ściśle związane z istniejącą od urodzenia głuchoniemotą. Obecnie, jak i w 2017r., stwierdzono u odwołującej niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim. Podkreślili, że już w 2010r. stwierdzono poziom inteligencji wykonawczej na poziomie dolnej granicy normy, natomiast testy słowne wskazywały na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim. Odwołująca jest niepełnosprawna intelektualnie w stopniu, lekkim od czasu nauki szkolnej. Biegli wskazali, iż M. K. (1) jest osobą ze sprzężoną niepełnosprawnością - głuchoniemota i niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim oraz zaburzenia adaptacyjne. Wnioskodawczyni nigdy nie pracowała zawodowo. Kontakt werbalny i niewerbalny z odwołującą jest znacznie utrudniony z uwagi na zaburzenia słuchu, jak i niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim. Biegli wskazali na trudności z rozumieniem wypowiedzi pisemnych (np. nierozumienie pojęć abstrakcyjnych, w tym podstawowych). Jej mowa jest bardzo ograniczona, zasadniczo niezrozumiała dla otoczenia. Odwołująca odczuwa nasilony poziom lęku, ujawnia trudności w zakresie efektywnej kontroli emocji. Z uwagi na niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim ma obniżoną zdolność planowania, przewidywania, myślenia logicznego, przyczynowo-skutkowego. Z uwagi na głuchoniemotę wymaga stałej rehabilitacji i pomocy psychiatryczno-psychologicznej w związku z trudnościami w kontakcie z otoczeniem.

Sąd zważył, co następuje:

Warunki przyznania prawa do renty socjalnej zostały określone w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 2194 z późn.zm.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu, osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1 przysługuje renta socjalna stała, jeżeli całkowita niezdolność do pracy ma charakter trwały lub renta socjalna okresowa, jeżeli niezdolność do pracy ma charakter okresowy.

Przepis art. 15 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej zawiera odesłanie do niektórych przepisów ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 1251 ze zm.) dalej jako ustawa emerytalna, z zaznaczeniem, że przepisy te stosuje się odpowiednio. Odesłanie to obejmuje między innymi art. 12 ustawy emerytalnej, który zawiera definicję niezdolności do pracy. Zgodnie z treścią tego przepisu niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03). Wskazać również należy, że przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79).

Ubezpieczona w dniu 25 września 2018 r. złożyła wniosek o rentę socjalną, której przyznania odmówił jej organ rentowy z uwagi na okoliczność, że niezdolność ubezpieczonej do pracy nie powstała przed 18 rokiem życia bądź w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Sąd rozstrzygając o żądaniu M. K. (1) przeprowadził postępowanie dowodowe, w trakcie którego dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu schorzeń, na które cierpi odwołująca tj. otolaryngologii, psychiatrii i psychologii. Biegli wydanie opinii poprzedzili badaniem odwołującej, czego zaniechał organ rentowy na poziomie orzekania przez lekarza orzecznika, jak i komisji lekarskiej. Strony nie zgłaszały zastrzeżeń do opinii. Odwołująca wyraziła jedynie zaskoczenie, że nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy na stałe, ale nie przedstawiła w tym zakresie żądania uzupełnienia materiału dowodowego. Natomiast Sąd uwzględnił w całości konkluzje opinii. Została ona sporządzona w sposób fachowy, zawierała opis stanu zdrowia odwołującej w oparciu o aktualną dokumentację medyczną, a także logicznie umotywowane i jednoznaczne wnioski co do istnienia okresowej całkowitej niezdolności do pracy oraz tego, że niezdolność M. K. (1) do pracy powstała w trakcie nauki w szkole.

Sąd Okręgowy zmienił zatem zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał M. K. (1) prawo do renty socjalnej. Ustalenie terminu, od którego Sąd przyznał odwołującej prawo do renty socjalnej wynika z dyspozycji art. 15 ustawy o rencie socjalnej w związku z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, w myśl których świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania do nich prawa, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Odwołująca złożyła przedmiotowy wniosek w dniu 20 grudnia 2023 roku, zatem Sąd przyznał jej prawo do renty socjalnej od 1 grudnia 2023 roku, czyli miesiąca, w którym złożyła wniosek, na okres do 31 lipca 2027 roku, zgodnie z treścią opinii biegłych lekarzy sądowych.

Zgodnie z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

mt