Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 listopada 2024r. w S.

sprawy M. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem M. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 8 lutego 2023 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od M. R. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III U 158/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 8 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił M. R. prawa do ponownego obliczenia renty rodzinnej.

Wskazując na art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.) uznał, iż przedłożone przez wnioskodawczynię dokumenty nie wpływają na zmianę wysokości renty rodzinnej. Jej wysokość pozostaje na poziomie ustalanym decyzją z 12 stycznia 2022 roku.

W odwołaniu od tej decyzji M. R. domagała się jej zmiany i ponownego przeliczenia wysokości renty rodzinnej w oparciu o dowody zgłoszone w odwołaniu oraz zasądzenia od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Wobec braku możliwości uzyskania dokumentacji osobowo-płacowej zmarłego męża – J. R. (1), znaczenie będzie miała dokumentacja osobowo-płacowa osoby zatrudnionej na analogicznym stanowisku pracy w zbliżonym czasie - A. R. (1), który pracował w (...) i zarobki, które osiągał w tym zakładzie pracy organ rentowy uwzględnił do podstawy wymiaru emerytury. Podniosła, iż dowody przez nią zgłoszone oraz fakty powszechnie znane, dają podstawę do ustalenia, że wynagrodzenie jej zmarłego męża - J. R. (2) - znacznie przewyższało wynagrodzenie minimalne i nie mogło być niższe, niż przeciętne wynagrodzenie w danym okresie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

M. R. (urodzona (...)) w dniu 3 stycznia 2022 roku wystąpiła z wnioskiem o rentę rodzinną po zmarłym (...) mężu – J. R. (2) (urodzony (...)).

Zmarły J. R. (2) uzyskał prawo do emerytury na podstawie decyzji ZUS z 18 grudnia 2002 roku. Do ustalenia jej podstawy organ rentowy przyjął wynagrodzenie za lata 1982-1991. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (wwpw) wyniósł 115,99% (k. 16-16v akt emerytalnych J. R. (2)).

Decyzją z 12 stycznia 2022 roku organ rentowy przyznał odwołującej prawo do renty rodzinnej od (...) roku, tj. od daty śmierci męża na stałe. Wskazał, iż emerytura zmarłego wynosiła (...) zł brutto, natomiast renta rodzinna wynosi 85% świadczenia osoby zmarłej, co daje kwotę (...) zł. Do tego świadczenia przysługiwał ryczałt energetyczny dla wdowy po żołnierzu – górniku w kwocie (...) zł miesięcznie. Odwołująca była jedyną osobą uprawnioną do renty rodzinnej.

W dniu 28 grudnia 2022 roku odwołująca wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie wysokości renty rodzinnej na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, domagając się uwzględnienia wynagrodzenia jej męża za okres pracy w (...) w latach 1959-1966.

J. R. (2) w okresie od 6 kwietnia 1959 roku do 30 lipca 1966 roku był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Kopalni (...) na stanowiskach: ładowacza dół (czyli pod ziemią) - od 6 kwietnia 1959 roku do 31 października 1961 roku, młodszego górnika dół - od 1 listopada 1961 roku do 31 października 1962 roku i górnika dół - od 1 lutego 1962 roku do 30 lipca 1966 roku. Za ten okres J. R. (2) dysponował świadectwem pracy z 21 lutego 1986 roku oraz 6 lipca 1999 roku (k. 8 i 74-74v akt rentowo-emerytalnych J. R. (2)). W dniu 6 lipca 1999 roku otrzymał zaświadczenie za cały okres zatrudnienia, w którym wykazane zostały dniówki zaliczane w wymiarze półtorakrotnym w (1.435 dniówek) (k. 73 akt emerytalno rentowych J. R. (2)).

Spółka (...) S.A. Oddział w D. w odpowiedzi na wniosek odwołującej o wystawienie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu J. R. (2) za lata 1959-1966, odmówiła wydania zaświadczenia z uwagi na brak dokumentacji płacowej za te lata. Zgodnie z rozporządzeniem nr 33 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 24 grudnia 1985 roku w sprawie postępowania z materiałami archiwalnymi i dokumentacją niearchiwalną, (...) do końca 1990 roku nie była zobowiązana do przechowywania dokumentacji płacowej sprzed 1980 roku dłużej niż przez okres 12 lat. Natomiast akta osobowe J. R. (2) nie zawierają angaży ani też umów o pracę za lata 1959-1966 (k. 11-12v a.s.).

Dowód z zeznań świadka A. R. (2) oraz jego akt rentowych nie został przeprowadzony, gdyż świadek skorzystał z prawa odmowy zeznań – brat zmarłego J. R. (3), szwagier odwołującej (protokół k. 73 a.s.).

W celu ustalenia wysokości wynagrodzeń uzyskanych przez zmarłego J. R. (2) w okresie pracy w (...) od 6 kwietnia 1959 roku do 30 lipca 1966 roku Sąd dopuścił dowodów z opinii biegłego sądowego z zakresu finansów i rachunkowości (...). Biegły dokonał symulacyjnego wyliczenia podstawy wymiaru za sporny okres w trzech wariantach.

Wariant I. przewidywał obliczenie wysokości podstawy wymiaru wynagrodzenia w oparciu o dołączone do akt dokumenty w postaci świadectw pracy, akt osobowych J. R. (3), w tym kart personalnych z kategoriami zaszeregowania i załączników do kart ewidencyjnych pracownika z podanymi liczbami dniówek obrachunkowych (koperta k. 24 a.s.) oraz dokumentację znajdującą się w aktach rentowych ZUS. Opiniujący wskazał, iż w aktach osobowych brak jest dokumentów potwierdzających liczbę przepracowanych dniówek, poza załącznikiem do karty ewidencyjnej pracownika z podanymi liczbami dniówek pracy w wymiarze półtorakrotnym. Brak jest również pism i nagan potwierdzających, aby w spornym okresie J. R. (2) miał nieobecności nieusprawiedliwione tzw. bumelki. Z tego względu biegły przyjął do wyliczeń liczby dniówek ustalone na podstawie normatywnego czasu pracy (od poniedziałku do soboty). Na podstawie dziennych stawek zaszeregowania oraz ilości dniówek według normatywnego czasu pracy odtworzył wynagrodzenie zasadnicze, jakie mógł otrzymywać J. R. (2). Do wynagrodzeń podstawowych doliczył obligatoryjne składniki, które J. R. (2) bez wątpienia otrzymywał, a które stanowiły podstawę naliczania składek ZUS tj. dodatek specjalny z Karty Górnika, deputat węglowy oraz dodatek za pracę w niedziele i święta jedynie za 1962 rok (liczba dni pracy w niedziele i święta stanowiła różnicę pomiędzy liczbą dniówek wg. załącznika a normatywną liczbą dniówek) jak również dodatek za pracę w porze nocnej w latach 1950-1980 (praca w kopalni odbywała się w systemie zmianowym na 3 zmiany - ranna, popołudniowa i nocna). Dodatkowy składniki wynagrodzenia został doliczony przez biegłego w związku z założeniem, że J. R. (2) pracował w systemie zmianowym na 3 zmiany (w badanych latach na kopalni powszechna była praca w systemie 3-zmianowym oraz praca w niedziele planowe i apelowe) tj.: dodatek za pracę w porze nocnej, przy założeniu, że 1/3 dniówek pracował na tej zmianie. Biegły ustalił miesięczne i roczne kwoty wynagrodzeń zmarłego męża odwołującej za okresy pracy w (...), a następnie obliczył wwpw emerytury w najkorzystniejszym wariancie, uwzględniając odtworzone wynagrodzenia z (...).

Wyliczony najkorzystniejszy wwpw emerytury wyniósł 115,99% z lat 1982-1991. Wskaźnik był identyczny z tym, który przyjął organ rentowy przy ustalaniu wysokości emerytury J. R. (2).

Biegły ustalił również poprawność naliczenia wysokości emerytury oraz wartość zwaloryzowanej emerytury J. R. (4) na dzień przyznania odwołującej renty rodzinnej tj. na dzień (...) roku i był ona identyczna z ustaloną przez organ rentowy (opinia k. 99-129 a.s.).

Wariant II. przewidywał ustalenie wysokości wynagrodzenia J. R. (2) w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracowników w gospodarce uspołecznionej w okresie zatrudnienia J. R. (2) w latach 1959-1966 w (...) tj. zgodnie z Obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników w gospodarce uspołecznionej w latach 1950-1989 oraz w kolejnych kwartałach 1989 roku z dnia 25 maja 1990 r. (M.P. Nr 21, poz. 171) wydanego na podstawie art. 27 ustawy z dnia 24 maja 1990 roku o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. Nr 36, poz. 206). Biegły przyjął wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników w gospodarce uspołecznionej i pomnożył je o liczbę miesięcy zatrudnienia J. R. (2) w latach 1959-1966. W wyniku tego wyliczenia wysokość kapitału początkowego i emerytury J. R. (2) oraz renty rodzinnej odwołującej pozostawały niezmienne (jak w przypadku wariantu I.) (opinia k. 197-212 a.s.).

Wariant III. przewidywał ustalenie wysokości wynagrodzenia J. R. (2) w oparciu o przeciętne wynagrodzenie robotnika przemysłu wydobywczego, ustalone na podstawie danych statystycznych z k. 150-168 a.s. (wynagrodzenia ustalone na stanowisku najbardziej zbliżonym do stanowiska zajmowanego przez J. R. (2) w spornym okresie). Przy uwzględnieniu stanowisk zajmowanych przez J. R. (2) w trakcie zatrudnienia w (...) oraz danych statystycznych dotyczących wynagrodzeń górników w latach (1959-1966) w postaci: Statystyk Przemysłu Węglowego w Polsce za lata 1961-1962 (k. 150-152 a.s.) Statystyk Przemysłu Węglowego w Polsce za lata 1961-1962 (k. 153-154 a.s.), Statystyk Przemysłu Wydobywczego za lata 1955-1960 (k. 157-158 a.s.), Statystyk Przemysłu Węglowego w Polsce za lata 1961-1962 (k. 159-160v), Rocznika Statystycznego Przemysłu za lata 1945-1965 (k. 161-162 a.s.), Rocznika Statystycznego Przemysłu za 1966 rok (k. 163-164 a.s.), Rocznika Statystycznego Przemysłu za 1967 rok (k. 165-166 a.s.) i Rocznika Statystycznego Przemysłu za lata 1945-1965 (k. 167-168 a.s.), biegły ustalił średniomiesięczną wysokość wynagrodzeń brutto w poszczególnych latach. W tym wariancie wwpw emerytury liczony z kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury albo o ponowne ustalenie wysokości emerytury od przeliczonej podstawy wymiaru, był identyczny jak wyliczony przez ZUS oraz w wariantach I. i II. Natomiast wwpw obliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. 1959- 1966, 1978-1979 i 1982-1991 okazał się wyższy - 131,28 % i był zarazem najkorzystniejszy. Z tym założeniem biegły ustalił wysokości emerytury zmarłego J. R. (4) oraz ustalił wartość zwaloryzowanej emerytury na dzień przyznania odwołującej renty rodzinnej tj. na dzień (...) r. Ustalona wartość brutto emerytury osoby zmarłej wyniosłaby (...)zł, a renta rodzinna odwołującej – (...) zł (opinia k. 197-212 a.s.).

Istota sporu sprowadzała się do ustalenia wysokości wynagrodzeń uzyskiwanych przez J. R. (2) w okresie od 6 kwietnia 1959 roku do 30 lipca 1966 roku. Był on wówczas zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Kopalni (...) na stanowiskach: ładowacza dół (czyli pod ziemią) - od 6 kwietnia 1959 roku do 31 października 1961 roku, młodszego górnika dół - od 1 listopada 1961 roku do 31 października 1962 roku i górnika dół - od 1 lutego 1962 roku do 30 lipca 1966 roku. Za ten okres J. R. (2) dysponował świadectwem pracy z 21 lutego 1986 roku i 6 lipca 1999 roku oraz zaświadczeniem za cały okres zatrudnienia, w którym wykazane zostały dniówki zaliczane w wymiarze półtorakrotnym w (1.435 dniówek). Nie jest możliwe ustalenie spornych zarobków na podstawie zarobków A. R. (3) – młodszego brata - zatrudnionego w innym okresie. Wysokość zarobków, stanowiących podstawę do wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne, nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, oparty jedynie na domniemaniu. W tym postępowaniu niemożliwe jest przeliczenie świadczenia w oparciu o zarobki tzw. zastępcze.

Należy jednak zwrócić uwagę, że wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem udowadniany może być wszelkimi środkami wynikającymi z przepisów Działu III rozdziału 2 Kodeksu postępowania cywilnego. W postępowaniu sądowym nie obowiązują zatem ograniczenia dowodowe wynikające z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412). Powyższy pogląd jest ugruntowany w orzecznictwie; por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06 (OSNP 2007/17-18/257) oraz z dnia 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97 (OSNP 1998/11/342). W rozporządzeniu tym dopuszczono możliwości wykazywania zarobków „innym dokumentem, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia” o czym stanowi § 21 ust. 1.

Sąd stwierdził, na podstawie analizy wszystkich okoliczności faktycznych, że w przypadku J. R. (2), bezsprzecznie świadczącego nieprzerwanie we wskazanym okresie pracę górniczą, przyjęcie wynagrodzenia minimalnego byłoby w stosunku do niego krzywdzące. Z wyliczenia biegłego na podstawie akt osobowych (I. wariant) wynika bowiem, że uzyskiwał on dochody zbliżone do poziomu średnich zarobków krajowych w tamtych latach, a wyliczenia te nie dają rzeczywistego obrazu uzyskiwanych zarobków. Przyjęcie wynagrodzeń tak jak w I. i II. wariancie opinii nie spowodowało jednak wzrostu wwpw, a tym samym możliwości przeliczenia emerytury.

W ocenie Sądu, brak podstaw, by przyjąć wynagrodzenie ustalone w wariancie III. opinii, to jest na podstawie średnich wynagrodzeń robotnika przemysłu wydobywczego. Przede wszystkim należy mieć na uwadze dość krótki okres zatrudnienia J. R. (2) (od 6.04.1959 r. do 30.07.1966 r.) w Kopalni (...). Sąd miał na uwadze to, że ze stażem i doświadczeniem w pracy łączą się zwykle wyższe zarobki. Poza tym brak informacji o rzeczywistym wynagrodzeniu za choćby rok czy kilka miesięcy zatrudnienia, co nie pozwala na porównanie z zarobkami średnimi. Tym samym brak możliwości ustalenia, że jego zarobki były zbliżone do średniego wynagrodzenia robotnika przemysłu wydobywczego w spornym okresie. Wyliczenia wynagrodzenia przez biegłego na podstawie akt, nie wskazują na to.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Natomiast w myśl art. 111 ust. 1 ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Przedmiot sporu w sprawie stanowiła wysokość wynagrodzenia J. R. (2) w okresie zatrudnienia od 6 kwietnia 1959 roku do 30 lipca 1966 roku w (...) Problem z ustaleniem faktycznej wysokości uzyskiwanych przez niego wynagrodzeń wynikał z braku dokumentacji płacowej z tego okresu. Z informacji uzyskanych z archiwum wynikało, że uległa ona zniszczeniu z uwagi na upływ czasu jaki obowiązał pracodawcę do jej przechowywania. Akta osobowe J. R. (2) zawierały kartotekę personalną, na podstawie której biegły ustalił kategorie zaszeregowania, a także karty ewidencyjne z podanymi liczbami dniówek pracy w wymiarze półtorakrotnym. Na tej podstawie biegły ustalił wwpw za lata 1959-1966. Ostatecznie wwpw emerytury obliczył z 10 kolejnych lat kalendarzowych (1982-1991) i wyniósł on 115,99%, czyli tyle samo co ustalił organ rentowy w decyzji przyznającej J. R. (2) prawo do emerytury, wysokość świadczenia emerytalnego i renty rodzinnej nie uległy podwyższeniu (Wariant I.).

Przy obliczaniu wysokości podstawy wymiaru z sporny okres w drugim wariancie, Sąd opierał się o przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracowników w gospodarce uspołecznionej. Wyliczenia biegłego wskazały, że żaden z parametrów nie uległ zmianie (podwyższeniu) i nie wpływał na wysokość renty rodzinnej odwołującej.

Ostatni z wariantów (trzeci), jaki Sąd analizował w sprawie, uwzględniał przeciętne wynagrodzenie robotnika przemysłu wydobywczego ustalone na podstawie danych statystycznych, przedstawionych przez odwołującą (k. 150-168 a.s.). Dane wynikały z kilku źródeł obejmujących Statystyki Przemysłu Węglowego w Polsce za lata 1955-1967, jak również Roczniki Statystyczne Przemysłu za lata 1945-1967. Biegły przeanalizował dane statystyczne, skupiając się na stanowiskach zbliżonych do zajmowanych przez J. R. (2) – robotnicy grupy przemysłowej – i wyliczył uśrednioną przeciętną płacę miesięczną brutto za sporne lata. W efekcie wwpw wyliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu tj. 1959- 1966, 1978-1979 i 1982-1991 okazał się wyższy niż ustalony przez organ rentowy – wyniósł 131,28 %.

Mając na uwadze fakt, że ubezpieczeni nierzadko mają poważne trudności z wykazywaniem przebiegu zatrudnienia z uwagi na brak dokumentacji pracowniczej, która uległa zniszczeniu lub zakład pracy już nie istnieje, Sąd w dążeniu do uzyskania w miarę pewnych dowodów określających wysokość wynagrodzenia za sporny okres, czyli wyjaśnienia wszystkich okoliczności spornych, dopuścił dowód z przedłożonych przez pełnomocnika wnioskodawczyni danych statystycznych zawierających wynagrodzenie robotnika przemysłu wydobywczego w spornych latach (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2009 r., II UK 117/08). Uznał jednak, że brak podstaw do ustalenia na tej podstawie wynagrodzenia, jako wyłącznie hipotetycznego. Brak jakichkolwiek dowodów, że sporne wynagrodzenie przewyższało lub było co najmniej równe średniemu wynagrodzeniu robotnika przemysłu wydobywczego w spornym okresie.

Opinie sporządzone w sprawie przez biegłego Z. T., nie budziły zastrzeżeń pod względem merytorycznym, jak i matematycznym. Biegły kompleksowo i dokładnie odpowiedział na tezy dowodowe sformułowane przez Sąd. Pod tym względem Sąd w całości uwzględnił opinie biegłego przy merytorycznym rozstrzyganiu w sprawie. Natomiast ostateczna decyzja co do wyliczenia wysokości wynagrodzenia J. R. (2) za sporne lata należała do Sądu. Opinia biegłego, jako jeden z dowód przeprowadzonych w sprawie, służy naświetleniu i wyjaśnieniu sądowi okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez biegłego wiadomości specjalnych, przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego materiału sprawy. Opinia podlega ocenienie Sądu, tak jak inne dowody w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1. sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935 ze zm.). Odwołująca się przegrała sprawę obowiązana więc jest do zwrotu organowi rentowemu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego.

sędzia Danuta Poniatowska