Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Beata Dzienis

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2024 r. w S.

sprawy H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego

w związku z odwołaniem H. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 21 marca 2024 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala H. S. kapitał początkowy w wysokości (...) zł ((...)złotych), przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – 61,99 % (sześćdziesiąt jeden, dziewięćdziesiąt dziewięć procent) obliczonego z kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sygn. akt III U 197/24

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 marca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ponownie ustalił H. S. kapitał początkowy. Do ustalenia jego wartości uwzględnił podstawę wymiary w wysokości (...) zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych – 1989-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 57,02%. Uwzględnieniu podlegało 7 lat 1 dzień (84 miesiące) okresów składkowych oraz 6 lat 1 miesiąc 4 dni (73 miesiące) okresów nieskładkowych, w tym 6 lat sprawowania opieki nad dziećmi. Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł (...)zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresu od 1 stycznia do 31 marca 1995 roku z uwagi na nieudokumentowanie go świadectwami pracy. Ponadto poinformowano wnioskodawczynię, że decyzja z dnia 20 lutego 2024 roku jest błędna i podlegała uchyleniu.

W odwołaniu od tej decyzji H. S. domagała się jej zmiany i ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego w zakresie:

- 1995 roku poprzez wyliczenie wwpw z 7 miesięcy i 21 dni, a nie 12 miesięcy;

- 1989 roku poprzez pominięcie tego roku przy wyliczaniu wwpw z 10 kolejnych lat kalendarzowych, ponieważ wówczas sprawowała osobistą opiekę nad dzieckiem, co jest równoznaczne z urlopem wychowawczym. Nie osiągała wówczas dochodów, co skutkuje obniżeniem wysokości kapitału początkowego. Domagała się ustalenia wwpw z 9 lat kalendarzowych, a nie 10, jak to uczynił organ rentowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji i dodatkowo wskazał, że z akt rentowych wynika, iż w 1995 roku odwołująca pozostawała w ubezpieczeniu społecznym w następujących okresach:

1) od 1 stycznia do 31 marca 1995 roku dot. zatrudnienia za granicą na skierowanie przez (...) Urząd Pracy w S.. Okres ten nie został uwzględniony z uwagi na brak dostatecznych dowodów;

2) od 4 kwietnia do 6 maja 1995 roku była uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych;

3) od 19 czerwca do 31 grudnia 1995 roku była zatrudniona w Urzędzie (...) w S..

Z uwagi na powyższe organ rentowy nie znalazł podstaw do przyjęcia, że odwołująca podlegała ubezpieczeniu społecznemu tylko przez okres 7 miesięcy i 21 dni. Nie stwierdził również podstaw, aby w celu ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjąć faktyczny okres podlegania przez odwołującą ubezpieczeniu społecznemu (zgodnie z przepisami art. 174 ust. 3 w zw. z art. 17 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), ponieważ odwołująca zatrudnienie rozpoczęła 2 listopada 1983 roku, co wynika z zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu.

Sąd ustalił, co następuje:

H. S. (urodzona (...)) decyzją z 12 kwietnia 2001 roku miała ustalony kapitał początkowy. Podstawę wymiaru kapitału początkowego organ rentowy ustalił na kwotę (...) zł. Do jej wyliczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1989-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 45,91%. Uwzględnił 7 lat (84 miesiące) okresów składkowych oraz 2 lata 4 miesiące (28 miesięcy) okresów nieskładkowych (ilość ograniczona do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych). Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 rok wyniósł (...)

Organ rentowy nie uwzględnił wówczas okresu od 1 stycznia do 31 marca 1995 roku ponieważ nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne w Polsce. Nie uwzględnił również kwoty (...) zł za 1990 rok, obejmującej zasiłek dla bezrobotnych za okres od 5 lipca 1990 roku do 29 lutego 1992 roku, ponieważ w załączonej karcie wypłat nie podano okresu jakiego dotyczyły wypłacone kwoty. H. S. złożyła odwołanie od tej decyzji, w zakresie niewzględnych kwot zasiłku dla bezrobotnych i dołączyła zaświadczenie z PUP. Decyzją z 11 maja 2001 roku organ rentowy ponownie ustalił kapitał początkowy, którego podstawę wymiaru ustalił na kwotę (...) zł. Do jej wyliczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1989-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 51,06%. Uwzględnił 7 lat (84 miesiące) okresów składkowych oraz 2 lata 4 miesiące (28 miesięcy) okresów nieskładkowych (ilość ograniczona do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych). Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 rok wyniósł (...)zł. Ponownie nie uwzględnił okresu od 1 stycznia do 31 marca 1995 roku ponieważ nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne w Polsce.

W dniu 14 lutego 2024 roku H. S. wystąpiła z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego. Domagała się uwzględnienia okresów sprawowania opieki nad dziećmi: U. (urodzoną (...)) od 21 października 1982 roku do 20 września 1983 roku, J. P. (urodzonym (...)) od 19 marca 1984 roku do 18 kwietnia 1986 roku i P. (urodzonym (...)) od 1 marca 1989 roku do 29 lutego 1992 roku. Domagała się, aby w latach, w których pozostawała w ubezpieczeniu społecznym jedynie przez część miesięcy danego roku, przyjąć sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. Wskazała, że taka sytuacja miała miejsce w latach 1993-1995. Ponadto wniosła, aby wwpw kapitału początkowego obliczyć z 6 lat, a nie z 10 lat kalendarzowych, ponieważ w latach 1989-1992 nie osiągała dochodów.

Decyzją z 20 lutego 2024 roku organ rentowy ponownie przeliczył kapitał początkowy odwołującej, którego podstawę wymiaru ustalił na kwotę (...)zł. Do jej wyliczenia przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1989-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 61,68%. Uwzględnił 7 lat i 1 dzień (84 miesiące) okresów składkowych oraz 5 lat 7 miesięcy 11 dni (67 miesięcy) okresów nieskładkowych, w tym 5 lat 6 miesięcy 7 dni okresów sprawowania opieki nad dziećmi. Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 rok wyniósł (...) zł. Ponownie nie uwzględnił okresu od 1 stycznia do 31 marca 1995 roku. H. S. złożyła odwołanie od tej decyzji kwestionując ilość okresów sprawowania opieki nad dziećmi. Z jej wyliczeń wynikało, że wyniosły one 6 lat (72 miesiące), a nie jak ustalił to organ rentowy – 5 lat 6 miesięcy 7 dni (66 miesięcy). W wyniku tego odwołania organ rentowy wydał skarżoną decyzję.

Na wstępie należy wskazać błędy organu rentowego w skarżonej decyzji przy ustalaniu stosunku podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy, które skutkowały błędnym wyliczeniem wwpw kapitału i samego kapitału. Wskaźnik za 1990 rok powinien wynosić 14,82 % ((...) – organ rentowy wskazał 29,65%. Za 1992 rok wartość winna wynosić 4,89% ((...)) – organ rentowy wskazał 23,34%. Za 1993 rok wartość ta powinna wynosić 18,14% ((...)) – organ rentowy przyjął 43,54%. Zatem wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, w oparciu o dane przyjęte przez organ rentowy, winien wynosić 51,16% (organ rentowy przyjął 57,02%).

Odwołująca po raz pierwszy podjęła zatrudnianie 2 listopada 1983 roku w (...) w S., gdzie pracowała do 18 marca 1984 roku. Następnie urodziła troje dzieci: U. - (...) J. P. - (...) i P. - (...). Skarżoną decyzją organ rentowy uwzględnił okresy sprawowania przez odwołującą opieki nad dziećmi zgodnie z żądaniem wnioskodawczyni. Następnie w okresie od 27 czerwca 1990 roku do 29 lutego 1992 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. W okresie od 2 sierpnia 1993 roku do 1 lutego 1994 roku pracowała w Urzędzie (...) w S., w trakcie którego korzystała również zasiłków opiekuńczych. Następnie w okresie od 3 lutego do 31 grudnia 1994 roku i od 4 kwietnia 1995 roku do 6 maja 1995 roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Od 19 czerwca 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku (i również po tej dacie) pracowała w Urzędzie (...) w S., w trakcie którego korzystała z zasiłków opiekuńczych (akta kapitałowe).

W 1989 roku odwołująca nie uzyskiwała żadnych dochodów, ponieważ nie pozostawała w stosunku pracy i sprawowała opiekę nad dziećmi. Za ten rok wartość podstawy wymiaru składek wyniosła 0. Taka wartość została uwzględniona przez Sąd.

W 1995 roku od 1 stycznia do 31 marca H. S. nie podlegała ubezpieczeniom społecznym. Pracowała wówczas w Niemczech. Nie zgłaszała tego okresu, jako okresu podlegania polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych. Nie zgłaszała go również, jako okresu podlegania niemieckiemu systemowi ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy ustalił wysokość osiągniętych przez odwołującą w 1995 roku zarobków na kwotę (...) (zasiłek dla bezrobotnych i wynagrodzenie z umowy o pracę z US). Zestawiając je z kwotą rocznego przeciętnego wynagrodzenia – (...) (za 12 miesięcy) ustalił, że stosunek tych dwóch wartości wynosi 57,24%.

Na okoliczność ustalenia wysokości kapitału początkowego, Sad dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu ubezpieczeń społecznych – B. L. (opinia k. 46-49 a.s.), która w zakresie 1995 roku ustaliła, że dochody odwołującej wynosiły wówczas 4.826,03zł (bezsporne), jednak podzieliła je przez ilość miesięcy, w których pozostała w ubezpieczeniu (kwiecień-grudzień, czyli 9 miesięcy). Stosunek tych wartości wyniósł 76,32%. Taka wartość została uwzględniona przez Sąd.

Odwołująca kwestionowała 1995 rok, jednak korekcie należało poddać również wskaźniki podstawy wymiaru za inne lata. I tak, za 1990 rok należało przyjąć, że odwołująca podlegała ubezpieczeniom przez 7 miesięcy (od 27 czerwca do 31 grudnia zasiłek dla bezrobotnych) i wwpw wynosi 25,41%. W 1992 roku odwołująca podlegał ubezpieczeniom przez 2 miesiące (od 1 stycznia do 29 lutego zasiłek dla bezrobotnych) i wwpw wynosi 23,34%. W 1993 roku odwołująca podlegała ubezpieczeniom przez 5 miesięcy (od 2 sierpnia do 31 grudnia umowa o pracę US) co daje wwpw w wysokości 43,54% (opinia k. 46-49 a.s, akta kapitałowe).

Obliczając wysokość kapitału początkowego Sąd ustalił, iż wwpw wynosi 61,99%, natomiast podstawa wymiaru kapitału początkowego - (...) zł (1.220,89 zł x 61,99%). Ustalenia te Sąd poczynił posiłkując się zastrzeżeniami organu rentowego do opinii biegłej sądowej. Jednak przy sporządzaniu pisemnego uzasadnienia stwierdził, iż w opinii biegłej przy ustalaniu wwpw za 1994 rok wystąpił innego rodzaju błąd, niż wskazywał organ rentowy. Odwołująca w 1994 roku podlegała ubezpieczeniom społecznym przez 12 miesięcy, zatem osiągnięte wówczas przez nią dochody – (...) zł należało podzielić przez kwotę rocznego przeciętnego wynagrodzenia – (...), co danej 33,08%. Biegła jako roczne przeciętne wynagrodzenie za ten rok przyjęła (...) zł (zamiast (...)), ale wwpw podała prawidłowo (33,08%). Natomiast organ rentowy nie wyłapał tego błędu, a jedynie wyliczył wwpw za 1994 rok na poziomie 61,99% z uwzględnieniem błędnej rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Ostatecznie biegła sądowa prawidłowo wyliczyła wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, jak i samego kapitału początkowego.

W związku z tym, zgodnie z opinią biegłej należało zmienić zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalić H. S. kapitał początkowy w wysokości (...) zł, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego - 58,51%, a nie tak jak w sentencji wyroku.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 114 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.

Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2 ustawy).

Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ustawy), na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (art. 174 ust. 1 ustawy).

Zgodnie z art. 174 ust. 2 ustawy, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, a także okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Stosownie do art. 174 ust. 3 ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Jak wynika z art. 174 ust. 3b ustawy, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Dla obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego dla ubezpieczonego, który pozostawał w ubezpieczeniu społecznym jedynie przez część miesięcy danego roku kalendarzowego, w myśl art. 174 ust. 3b ustawy o emeryturach i rentach z FUS do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu. Kluczowe dla tego obliczenia jest zatem pozostawanie w ubezpieczeniu, a nie uzyskiwanie z danego zatrudnienia dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Zatem do wskazanego obliczenia uwzględnia się również zatrudnienie, z którym nie wiąże się dochód (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 20 listopada 2021 roku, III AUa 39/21).

Dla potrzeby ustalania kapitału początkowego, art. 174 ust. 3b ustawy obejmuje miesiące nie w rozumieniu wyłącznie pełnych miesięcy, w których ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu, ale w rozumieniu miesięcy, w czasie których występowało ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 2 lipca 2015 roku, III AUa 867/14).

W przedmiotowym postępowaniu H. S. domagała się:

- wyliczenia wwpw za 1995 rok z uwzględnieniem miesięcy podlegania ubezpieczeniom społecznym,

- wyliczenia wwpw z 9 kolejnych lat kalendarzowych, z pominięciem 1989 roku lub uwzględnieniem w jego miejsce 1984 roku.

Jej odwołanie było częściowo uzasadnione.

W myśl art. 174 ust. 3b ustawy, który w tym brzmieniu wszedł w życie od dnia 23 września 2011 roku ze zmianą od dnia 1 października 2013 roku, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Intencją autorów projektu nowelizacji, jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy z dnia 21 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, było wprowadzenie korzystniejszych zasad ustalania kapitału początkowego w przypadku kobiet, które przed dniem 1 stycznia 1999 roku korzystały z urlopu wychowawczego i w związku z tym przepracowały tylko część roku kalendarzowego. Dlatego też, zaproponowano wprowadzenie przepisu, który w sytuacji, gdy we wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego okresie znajduje się rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony przebywał na urlopie wychowawczym i dlatego pozostawał w ubezpieczeniu jedynie przez część miesięcy tego roku, to do obliczenia stosunku wynagrodzenia uzyskanego w tym roku do przeciętnego wynagrodzenia, miał zezwalać na przyjmowanie kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia odpowiedniej do liczby miesięcy lub dni, w których zainteresowany pozostawał w ubezpieczeniu, a nie z całego roku.

Intencja ta nie znalazła w całości odzwierciedlenia w treści normy prawnej, która wprowadzona została na mocy nowelizacji. Regulacja z art. 173 ust. 3b ustawy nie zawęża w taki sposób okresów, z których przyjmuje się kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia używając zwrotu "sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu".

Wskazać należy, że ustawodawca, w sytuacji, gdy chce się odnieść w ustawie emerytalnej do faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu, wyraźnie to precyzuje, tak jak uczynił to w przepisie art. 17 ust. 1 ustawy, który stanowi, że jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1-4, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Skoro zatem ustawodawca nie zastosował tak precyzyjnej redakcji przepisu z art. 174 ust. 3b ustawy należy uznać, że pojęcie "liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu" ma szerszy zakres i obejmuje miesiące, w których ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu nie w rozumieniu pełnych miesięcy lecz miesięcy, czasie których występowało ubezpieczenie społeczne.

Niewątpliwie w 1995 roku odwołująca nie podlegała ubezpieczeniom społecznym przez cały rok kalendarzowy, ale jedne przez 9 miesięcy. Nie ma racji organ rentowy, że odwołująca podlegała tym ubezpieczeniom również od 1 stycznia do 31 marca 1995 rok. Zaświadczenie (...)Urzędu Pracy w S. z dnia 3 kwietnia 1995 roku, na które się powołuje organ rentowy (k. 13 akt kapitałowych) wskazuje, że odwołująca w tym okresie była zatrudniona za granicą i podlegał on zaliczeniu do okresów zatrudnienia w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych, nie wynika z niego natomiast, że podlega uwzględnieniu do uprawnień wynikających z ubezpieczeń społecznych, gdyż takim ubezpieczeniom wówczas nie podlegała. Zatem obliczając wskaźnik podstawy wymiaru za 1995 rok należało zastosować sposób wynikający z art. 174 ust. 3b ustawy i uwzględnić przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia tj. 9 miesięcy, a nie 12. Podobną zasadę należało zastosować do lat 1990, 1992 i 1993.

Biorąc bowiem pod uwagę przywołane wyżej orzecznictwo odnoszące się do interpretacji art. 174 ust. 3b ustawy, trzeba jednoznacznie stwierdzić, iż przy wyliczaniu kapitału początkowego należało przyjąć tylko miesiące pozostawania przez odwołującą w ubezpieczeniu społecznym. Powyższy przepis obejmuje miesiące nie w rozumieniu wyłącznie pełnych miesięcy, w których odwołująca pozostawała w ubezpieczeniu, ale w rozumieniu miesięcy, w czasie których występowało ubezpieczenie społeczne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł, jak w punkcie 1.

Odnośnie drugiego żądania odwołujące tj. wyliczenia wwpw z 9 kolejnych lat kalendarzowych, z pominięciem 1989 roku lub uwzględnieniem w jego miejsce 1984 roku, należy ponownie przytoczyć treść art. 174 ust. 3 ustawy, zgodnie z treścią którego podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 i 2 ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku.

Zgodnie z art. 16 ustawy przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1-4 (na dzień 1 stycznia 1999 roku mieli mniej niż 30 lat), do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Natomiast zgodnie z ustępem 3 art. 17 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 5 (na dzień 1 stycznia 1999 roku mieli ukończone 30 lat życia), z powodu pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.

Jak już wyżej wskazano, kapitał początkowy jest ustalany na dzień 1 stycznia 1999 roku. W tym dniu odwołująca miała ukończone 34 lat życia, zatem w jej przypadku przywilej preferencyjnego ustalenia podstawy wymiaru składek, za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniom społecznym, nie mógł być zastosowany (art. 17 ust. 3 ustawy), gdyż nie korzystała z urlopu wychowawczego. Kwestia odbywania służby wojskowej jest oczywista. Stąd też nie ma podstaw do wyliczenia wwpw kapitału początkowego z lat, które wskazywała odwołująca, gdyż w jej przypadku zastosowanie mają ogólne zasady i wskaźnik ten jest wyliczany z 10 kolejnych lat kalendarzowych przypadających przed 1999 rokiem, w niniejszym przypadku 1989-1998.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2.).

mt

sędzia Danuta Poniatowska