Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2024r. w S.

sprawy J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

w związku z odwołaniem J. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 22 lutego 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. N. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 22 września 2023r. do 31 grudnia 2024r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22.02.2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na ustawę z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022r. poz. 504 ze zm.), rozporządzenie (WE) 883/2004 z dnia 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004r. ze zm., Polskie Wydanie Specjalne 2004, rozdz. 5, t5, ze zm.) i rozporządzenie (WE) 987/2009 z dnia 16.09.2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L 284 z dnia 30.10.2009r.) odmówił J. N. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przytaczając treść art. 57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, które określają jakie warunki należy spełnić aby otrzymać prawo do emerytury, wskazał, że odmówił przyznania renty J. N., ponieważ komisja lekarska ZUS orzekła, że nie jest ona niezdolna do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji J. N. domagała się jej zmiany i przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wskazała na zły stan zdrowia, trudności z poruszaniem się i permanentne odczuwanie bólu. Zarzuciła organowi rentowemu kierowanie się argumentami komisji lekarskiej, która odbyła się zaocznie, bez jej obecności. Natomiast już z dokumentacji medycznej wynika, że przeszła operację artroskopii obu kolan oraz operacje kręgów szyjnych. Z tego powodu ma dalsze duże komplikacje zdrowotne i ma skierowanie na pilną kolejną operację kolana.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Suwałkach postanowieniem z dnia 11.12.2023r. uznał, że odwołanie o tyle było uzasadnione, że należało uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w B., a postępowanie w sprawie umorzyć. Uznał mianowicie, że zaistniały nowe okoliczności, które właśnie to spowodowały.

W sprawie Sąd ten dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu schorzeń, na które cierpi odwołująca się. Pierwszą opinię sporządzili biegli lekarze sądowi z zakresu neurologii dr n. med. R. Z. i (...), którzy po zbadaniu odwołującej się i przeanalizowaniu zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej, rozpoznali u niej: zmiany zwyrodnieniowe obu stawów kolanowych I/Ii stopień, stan po leczeniu artroskopowym obu stawów, zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne szyjnego odcinka kręgosłupa, migrenę, mięśniaki macicy w wywiadzie oraz cięcie cesarskie dwukrotnie. Zaopiniowali, iż rozpoznane schorzenia, ich przebieg i stopień zaawansowania nie powodują u odwołującej się niezdolności do pracy. Wskazali, że od ostatniego badania w dniu 30.06.2023r. (na potrzeby przyznania do grudnia 2022r. świadczenia rehabilitacyjnego), nie nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia odwołującej się. Zmiany stwierdzone w zakresie odcinka kręgosłupa, jak i stan obu stawów kolanowych mogą bowiem wymagać tylko okresowego specjalistycznego leczenia i rehabilitacji (co znajduje potwierdzenie w dostarczonej dokumentacji medycznej), nie stanowią jednak przeszkody w wykonywaniu pracy przez odwołującą się zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.

W wyniku zastrzeżeń odwołującej się Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłych lekarzy sądowych z zakresu ortopedii i neurologii.

Biegły z zakresu neurologii dr n. med. R. Z. porównując opis przedstawionego badania MRI wskazał, że nie nastąpiły istotne zmiany w obrazie kanału kręgowego. Ostatnie badanie z dnia 30.06.2022r. miało miejsce w stosunkowo krótkim czasie od zabiegu operacyjnego na kręgosłupie szyjnym i z tej racji odwołująca się wymagała kontynuacji rehabilitacji pooperacyjnej. Obecnie sytuacja ustabilizowała się, a od operacji minęły ponad 22 miesiące. Stan zdrowia odwołującej się w tym aspekcie uległ poprawie. Biegły podtrzymał stanowisko o braku niezdolności do pracy ze względów neurologicznych.

Natomiast biegły lekarz sądowy z zakresu (...) odnosząc się do nowej dokumentacji medycznej, w szczególności wyniku badania MRI z dnia 26.07.2023r. prawego stawu kolanowego odwołującej się, w porównaniu z badaniem poprzednim, nie wykazał różnic w stanie anatomicznym struktur stawu poza większymi niż poprzednio zmianami degeneracyjnymi korzenia tylnego łąkotki przyśrodkowej i jej częściowym uwypukleniem do przyśrodka. Biegły zaznaczył jednak, że w dniu 14.10.2023r. otrzymał nową dokumentację medyczną, kartę informacyjną z leczenia szpitalnego w SP ZOZ w O. z Oddziału (...), w którym odwołująca się przebywała w dniach od 21.09.2023r. do 25.09.2023r. W dniu 22.09.2023r. była operowana – wykonano endoprotezoplastykę trójprzedziałową cementowaną stawu kolanowego prawego. Zaopiniował w związku z tym, że po przebytym zabiegu operacyjnym, odwołująca się jest całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Niezdolność do pracy istnieje od momentu operacji tj. od dnia 22.09.2023r. i jest okresowa na okres 6 miesięcy. Przebyty zabieg endoprotezoplastyki całkowitej, trójprzedziałowej wymaga bowiem kontynuacji minimum półrocznego leczenia, w tym rehabilitacji i rekonwalescencji. W tym okresie niewskazana jest praca fizyczna.

W powyższym więc stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie wystąpiły nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia odwołującej się co do stwierdzenia niezdolności do pracy, które powstały po dacie wydania zaskarżonej decyzji. Decyzja wszakże została wydana 22.02.2023r., natomiast niezdolność do pracy została ustalona od 22.09.2023r. w związku z przebytym w tym dniu zabiegiem operacyjnym. O niezdolności zaopiniował biegły z zakresu ortopedii i co istotne, uznał odwołującą się za całkowicie niezdolną do pracy. Skoro więc z powodu zabiegu operacyjnego stawu kolanowego odwołująca się została uznana za całkowicie niezdolną do pracy to wnosić należy, że niezdolność do pracy mogła istnieć jeszcze przed zabiegiem. Wymaga to więc nowej kompleksowej oceny stanu zdrowia odwołującej się właśnie na podstawie nowych okoliczności, które powstały po dniu złożenia odwołania. Zgodnie bowiem z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Mając na uwadze powyższe uchylił właśnie zaskarżoną decyzję, sprawę przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń społecznych Oddziałowi w B. i umorzył postępowanie. Organ rentowy na postawie nowych okoliczności zobligowany bowiem jest do ponownego rozpoznania sprawy. Gdyby wszakże uwzględnić odwołanie, organ ten zostałby pozbawiony możliwości wypowiedzenia się co do tych nowych okoliczności chorobowych.

Oddalenie natomiast odwołania pozbawiłoby odwołującą się możliwości przyznania prawa do renty z wcześniejszym terminem. Musiałby przecież wystąpić do organu rentowego z nowym wnioskiem.

Na skutek zażalenia odwołującej się na powyższe postanowienie, Sąd Apelacyjny w Białymstoku postanowieniem z dnia 4.03.2024r., postanowienie to uchylił. Wskazał, że w sprawie procesowe możliwości wyjaśnienia okoliczności istnienia niezdolności do pracy przed datą 22.09.2023r., przyjętą przez jednego z biegłych w niniejszym postępowaniu przed sądem, jeszcze się nie wyczerpały, co wynika i z twierdzeń odwołującej się popartych nowymi dokumentami, ale faktu tego nie wykluczył sam Sąd Okręgowy, co wyraził w swoim uzasadnieniu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego potrzebne jest w sprawie dalsze postępowanie dowodowe i stanowcze ustalenia faktyczna co do daty powstania niezdolności do pracy odwołującej i długości trwania tej niezdolności. Wskazał również, że o ile zasadą co do rozumienia art. 361 § 1 k.p.c. w postępowaniu w sprawach ubezpieczeniowych jest to, że sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy z chwili jej wydania to dopuszcza się niekiedy od tej decyzji wyjątki. Możliwe jest wyjątkowe zastosowanie art. 316 § 1 k.p.c. w klasycznym rozumieniu (stan rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy) i przyznanie prawa do świadczenia po dacie zaskarżonej decyzji odmownej, gdy spełnienie przesłanki koniecznej do nabycia prawa po dacie decyzji jest oczywiste i leży to w interesie ubezpieczonego. Powołał w tym względzie Sąd Apelacyjny wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20.05.2004r., II UK 395/03, z dnia 10.03.1998r., III UKN 555/97, OSNPiUS 1999 nr 5, poz.181; por. też wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3.12.1998r., II UKN 341/98, OSNAPiUS 2000 nr 2, poz. 72; II UKN 341/98, OSNAPiUS 2000 nr 2, poz. 72; z dnia 21.09.2010r., III UK 94/09, LEX nr 621346 oraz z dnia 9.10.2014r., września 2010r., III UK 94/09, LEX nr 621346 oraz z dnia 9.10.2014r., III UK 11/14, LEX nr 1545033, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29.11.20217r., III AUa 358/17 , LEX nr 2663561.

Wskazał dalej w związku z tym, iż oznacza to, że gdyby nawet dalsze postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie doprowadziło do ustalenia wcześniejszej daty niezdolności do pracy, a potwierdziło jej powstanie po dacie decyzji (jak w opinii z dnia 22.09.2023r.) to nie będzie wykluczone i niedopuszczalne rozważnie przez Sąd Okręgowy wydania merytorycznej decyzji procesowej, jeśli interes ubezpieczanej byłby przez to lepiej chroniony.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył co następuje:

Odwołanie trzeba było uznać na tyle uzasadnione, że należało zmienić zaskarżoną decyzję i przyznać J. N. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 22.09.2023r. do 31.12.2024r. W sprawie mianowicie uznać należało, że odwołująca się przed datą 22.09.2023r. nie była niezdolna do pracy. Wynika to ze wszystkich opinii w sprawie. Sąd przede wszystkim ponownie dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu ortopedii lekarza M. C. na okoliczności wskazania, czy przed datą 22.03.2023r. odwołująca się była częściowo niezdolna do pracy, a jeśli tak, to od kiedy, zwłaszcza mając na uwadze, że z opinii głównej nie wynika, aby jej stan zdrowia od badania do 30.06.2022r., z powodu którego przyznano jej świadczenie rehabilitacyjne, w zakresie ortopedycznym, poprawił się. Biegły ten zaś w opinii uzupełniającej stwierdził, że podtrzymuje swoją wcześniej sporządzoną opinie uzupełniającą. Jednoznacznie w niej wskazał, że odwołująca się na skutek wykonanego w dniu 22.09.2023r. zabiegu endoprotezoplastyli całkowitej, trójprzedziałowej, cementowanej prawego stawu kolanowego od tej daty jest całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Niezdolność do pracy istnieje od momentu operacji tj. od dnia 22.09.2023r. i jest okresowa na okres 6-ciu miesięcy. W okresie tym wskazana jest rehabilitacja, usprawnianie, oszczędny tryb życia. Po upływie pół roku wskazana jest ponowna ocena stanu zdrowia i decyzja co do niezdolności do pracy. Fakt niezdolności do pracy odwołującej się od dnia 22.09.2023r. potwierdził też w swojej opinii drugi biegły lekarz z zakresu ortopedii i traumatologii M. S.. Rozpoznając jak biegły M. C. wskazał, że uznaje odwołującą się całkowicie niezdolną do pracy właśnie od dnia 22.09.2023r., ale tę niezdolność określił do dnia 31.12.2024r. Nie uznał odwołującej się niezdolnej do pracy przed datą 22.09.2023r.

Sąd w sprawie na skutek twierdzeń odwołującej się, że jest cały czas niezdolna do pracy od dnia zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego z powodów neurologicznych dopuścił dowód z jeszcze innego biegłego z zakresu neurologii dr n. med. T. P.. Biegła ta jednak nie uznała odwołującej się za niezdolnej do pracy z powodów neurologicznych. Rozpoznała u odwołującej się zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne w odcinku l/s kręgosłupa z podawanym zespołem bólowym, zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa z podawanym zespołem bólowym bez objawów korzeniowych i ubytkowych, przebytą operację na kręgosłupie szyjnym w roku 2021.11.05 oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów obwodowych. Wskazała jednak, że schorzenia przedstawione w rozpoznaniu i stopień ich zaawansowania powodują niewielkie dysfunkcje układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego związanego z ruchem. Orzekła, że występuje naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym zdolność do pracy wg kwalifikacji.

Jak natomiast wypowiedział się Sąd Najwyższy, choćby w wyroku z dnia 14.03.2007r. III U 130/06(LEX 368973), ustaleń w sprawie o świadczenie rentowe w zakresie medycznym nie można oprzeć wbrew opinii biegłych lekarzy sądowych. Jak czytamy w tym wyroku dopiero ustalenia biegłych lekarzy sądowych dostarczają sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości. W uzasadnieniu wyroku z dnia 12.01.2010r. sygn. I UK 204/09 (LEX 577813) Sąd Najwyższy wskazał wyraźnie, iż w sprawie, której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego.

Podobnie wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 19.09.2012r. sygn. III AUa 462/12 (LEX 1220777), że ze względu na specjalistyczny charakter wiedzy wymaganej przy ocenie rodzaju schorzeń i stopnia ich zaawansowania decydujących o zdolności danej osoby do pracy sąd zobligowany jest oprzeć się na opinii biegłych i nie może dokonywać ustaleń we wskazanym powyżej zakresie wbrew wnioskom wynikającym z prawidłowo sporządzonych i uzasadnionych opinii biegłych sądowych.

Tak samo wypowiadają się inne sądy powszechne, w tym Sąd Apelacyjny w Białymstoku, i tak samo uważa Sąd Okręgowy w Suwałkach w składzie orzekającym. Wiedza medyczna jest bowiem specyficzną wiedzą, która wymaga wieloletniego szkolenia, praktyki i doświadczenia w zawodzie. Dlatego więc odczucia osób starających się o rentę, że są niezdolni do pracy, nie mogą decydować o rozstrzygnięciu w sprawie. Sąd bowiem zawsze musi kierować się ustaleniami biegłych lekarzy sądowych, którzy posiadają w tym względzie właśnie specjalistyczną wiedzę, gdyż odczucia osób starających się o rentę będą zawsze subiektywne. Tak też wynika z opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy na potrzeby postępowania sądowego sporządzili opinie w niniejszej sprawie. Im wszystkim zaś trudno odmówić słuszności co do sporządzonych opinii.

Mając zatem to wszystko na względzie i w obliczu sugestii Sądu Apelacyjnego uchylającego postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 11.12.2023r. o uchyleniu zaskarżonej decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c i przyznał J. N. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 22.09. 2023r. do 31.12. 2024r. Uznać bowiem należało, że rzeczywiście spełnione zostały konieczne przesłanki do nabycia po dacie decyzji prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i leży to w interesie odwołującej się. Wszakże organ rentowy twierdził, że stan kliniczny odwołującej się nie uzasadnia orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy do 31.12.2024r. biorąc pod uwagę, że minął dostatecznie długi czas po operacji (biegły w opinii z dnia 25.05.2024r. wskazuje okres 6 miesięcy), stąd w takim przypadku po dniu 30.04.2024r. należałoby orzec częściową niezdolność do pracy. Nie wnosił jednak o powołanie nowego biegłego z zakresu ortopedii. Takie zaś stanowisko organu rentowego nie obliguje sądu do powołania nowych biegłych.