Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2023r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2023r. w Suwałkach

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 9 maja 2023 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od A. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 09.05.2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. K. prawa do przeliczenia emerytury.

Wskazując na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022r., poz. 504) argumentował, iż emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia ubezpieczonego na emeryturę. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet.

Organ rentowy odmówił A. K. przeliczenia emerytury, ponieważ do jej obliczenia przyjął, zgodnie z decyzją z dnia 30.01.2020r., najkorzystniejsze średnie dalsze trwanie życia. Na dzień osiągnięcia wieku 60 lat życia, jak też na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę, obowiązywała ta sama tablica trwania życia i ponowne obliczenie emerytury nie jest możliwe.

W odwołaniu od tej decyzji A. K. domagała się jej zmiany i przeliczenia emerytury. Podniosła, że zgłosiła się do organu rentowego w związku z kontynuacją pracy po uzyskaniu prawa do wcześniejszej emerytury. Otrzymała druk do wypełnienia i pracownik organu rentowego wskazał, gdzie ma zaznaczyć i podpisać. Otrzymała decyzję o ustaleniu emerytury, która wzrosła o 41,63zł. Po przejściu na wcześniejszą emeryturę pracowała 4 lat i okazało się, że organ rentowy nie przeliczył jej tego okresu. Podniosła, że za te lata były odprowadzane składki. Krytycznie oceniła działania organu rentowego w jej sprawie, podnosząc, że jej wniosek nie został rzetelnie rozpoznany. Domagała się przeliczenia okresu pracy po przejściu na emeryturę. Wskazała, że rekompensata z tytułu pracy w szczególnych warunkach stanowi dodatek do kapitału początkowego łącznie z tym kapitałem i podlega waloryzacjom, a więc powiększeniu podstawy obliczenia emerytury. Wskazała wzór na wyliczenie rekompensaty twierdząc, że przez okres pobierania emerytury organ rentowy z przyczyn dla niej nieznanych tego wzoru nie zastosował.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującej się zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 360zł z racji na skomplikowany przedmiot sporu.

Wskazał na art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z treścią którego:

Ustęp 1 Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art 183.

Ustęp 2 Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach,

Ustęp 3 Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach,

Ustęp 4 Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski” corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2,

Ustęp 5 Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6.

Ustęp 6 Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust, 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Dalej podał , że w decyzji z dnia 30.01.2020r. przyjęto najkorzystniejsze średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę i dlatego skarżoną decyzją odmówiono wnioskodawczyni przeliczenia emerytury. Tablice trwania życia ogłaszane są raz w roku w terminie do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego. W przypadku A. K. w dacie osiągnięcia wieku emerytalnego oraz w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę obowiązywała ta sama tablica średniego dalszego trwania życia - zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (MP z 2019r., poz. 279).

Odwołująca się od dnia (...) (decyzja z dnia 17.06.2014r.) była uprawniona do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U z 2023r., poz. 164) określenie rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Zatem w przypadku odwołującej się nie ma podstaw do przyznania jej prawa do rekompensaty. Ponadto prawo do emerytury wcześniejszej przysługiwało pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (art. 184 ustawy). Odwołująca się nie jest zatem uprawniona do okresowejemeryturykapitałowej.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołania z uzasadnionego nie można uznać było.

Odwołująca kwestionowała wysokość emerytury uzyskanej w wieku powszechnym. Przedstawione przez nią argumenty odnosiły się do kilku kwestii dlatego koniecznym jest przestawienie sekwencji zdarzeń odnośnie ustalenia wysokości kapitału początkowego oraz emerytury (wcześniejszej i powszechnej).

A. K. (ur. (...)) w dniu 07.11.2002r. złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia 27.05.2003r. organ rentowy ustalił kapitał początkowi na dzień 01.01.1999r. Do ustalenia jego wartości przyjął podstawę wymiaru składek z 10 kolejnych lat kalendarzowych – 1989-1998 i wartość postawy wymiaru kapitału początkowego ustalił na poziomie 117,14%. Uwzględnił 19 lat 9 miesięcy 22 dni (237 miesięcy) okresów składkowych oraz 8 miesięcy 10 dni (8 miesięcy) okresów nieskładkowych. Kapitał początkowy wyniósł (...)

W dniu 22.04.2014r. odwołująca się wystąpiła z wnioskiem o przyznanie emerytury w obniżonym wieku.

Decyzją z dnia 28.04.2014r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego pozostawiając bez zmian podstawę wymiaru składek, wwpw kapitału początkowego, okresy składkowe i nieskładkowe oraz wartość kapitału początkowego.

Decyzją z dnia 17.06.2014r. przyznano odwołującej się prawo do emerytury od dnia (...)Przy obliczaniu wysokości emerytury zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1986 – 2013 i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 100,92%. Uwzględnieniu podlegało 34 lata 10 miesięcy 16 dni (418 miesięcy) okresów składkowych i 10 miesięcy 21 dni (10 miesięcy okresów nieskładkowych. Natomiast do obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy przyjął kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie odwołującej się do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego.

Mając na uwadze art. 183 ustawy, wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014r., wysokość emerytury odwołującej się od (...)wyniosła: 20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy (...) i 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy(...). Wypłata emerytury podlega zawieszeniu, ponieważ A. K. kontynuowała zatrudnienie. Organ rentowy poinformował również, że zgodnie z art. 25 ustawy podstawę obliczenia emerytury wykazanej w części II pkt 2 stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, wysokość emerytury zostanie ustalona w ostatecznej kwocie z chwilą podjęcia wypłaty emerytury, tj. po rozwiązaniu stosunku pracy i zgłoszeniu wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. Średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury.

Decyzją z dnia 09.06.2014r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego odwołującej, który na dzień 01.01.1999r. wyniósł (...) Podstawa wymiaru pozostawała bez zmian, jak również wwpw. Ilość okresów składkowych była niezmienna, natomiast w związku z nabyciem przez odwołującą się prawa do emerytury wcześniejszej (na podstawie art. 184 ustawy) do udowodnionych okresów składkowych dodano okres równy różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, który wówczas w stosunku do odwołującej się wynosił 62 lata 2 miesiące, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę, czyli 55 lat. Dodany okres składkowy wyniósł – zgodnie z dyspozycja art. 185 ustawy – 86 miesięcy. Ilość okresów nieskładkowych nie uległa zmianie. Ilość łączna okresów składkowych wyniosła 323 miesiące.

W dniu 22.07.2014r. A. K. wystąpiła z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury, dołączając świadectwo pracy potwierdzające rozwiązanie umowy o pracę z dniem 18.07.2014r. oraz doliczenie okresów i składek „dopracowanych” do 18.07.2014r.

Decyzją z dnia 30.07.2014r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego . Zmianie uległa ilość okresów składkowych doliczonych w związku z przejściem na wcześniejszą emeryturę. Weryfikacja podlegała na tym, że okres stanowiący różnicę między wiekem emerytalnym – 62 lata 2 miesiące, a wiekiem faktycznego przejścia na emeryturę – 55 lat 1 miesiąc wyniósł 85 miesięcy, a ogólna ilość okresów składkowych – 322 miesiące. Kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. wyniósł (...)

Decyzją z dnia 01.08.2014r. ustalono wysokość emerytury i podjęto jej wypłatę od dnia 01.07.2014r. Uwzględnieniu podlegało 35 lat 1 miesiąc 15 dni (421 miesięcy) okresów składkowych i 10 miesięcy 21 dni (10 miesięcy) okresów nieskładkowych. Przy ustalaniu wysokości emerytury średnie dalsze trwanie życia wyniosło 301,30miesięcy. Obliczając emeryturę organ rentowy uwzględnił – na podstawie art. 183 ustawy: 20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy (...)i 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy (...).

Odwołująca się po przyznaniu emerytury od dnia 22.07.2014r. zawierała umowy zlecenia z Wojewódzką (...) w S., gdzie pracowała jako (...). Składała do organu rentowego zaświadczenia potwierdzające otrzymane wynagrodzenie z racji umów zlecenia oraz o odprowadzaniu składki emerytalnej i rentowej. Zaświadczenia stanowiły podstawę do ustalenia, czy odwołująca się nie przekroczyła w danym roku najniższej kwoty przychodu.

W dniu 24.03.2015r. odwołująca się złożyła wniosek o przeliczenie świadczenia emerytalnego, dołączając zaświadczenie z Wojewódzkiej (...) w S., potwierdzającego świadczenie przez nią usługi (...) w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej na czas od 01.10.2007r. do 31.12.2016r. Decyzją z dnia 30.03.2015r. organ rentowy ustalił wysokość emerytury odwołującej się i emeryturę zwiększył o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie odwołującej się po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla odwołującej się. Kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła (...), natomiast średnie dalsze trwania życia – 294,90 miesięcy.

W dniu 10.06.2015r. A. K. złożyła wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego, domagając się uwzględnienia okresów sprawowania opieki nad dziećmi. Decyzją z dnia 15.06.2015r. organ rentowy ponownie ustalił kapitał początkowy przeliczając okresy opieki na dziećmi przy zastosowaniu art. 174 ust. 2a ustawy tj. przy zastosowaniu przelicznika 1,3% za każdy rok. W przypadku odwołującej okres sprawowania opieki nad dziećmi wyniósł 7 miesięcy. Kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. wyniósł (...)

W dniu 04.01.2016r. odwołująca ponownie złożyła wniosek o przeliczenie emerytury, dołączając zaświadczenie z (...) w S., potwierdzającego świadczenie przez nią usługi (...) w ramach umowy cywilnoprawnej, od 01.01.2015r. do 31.12.2015r. Decyzją z dnia 27.01.2016r. organ rentowy przeliczył emeryturę odwołującej się, zwiększając o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie odwołującej się po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla odwołującej się. Decyzją z dnia 11.02.2016r. organ rentowy nie stwierdził przekroczenia przez odwołującą się przychodu z tytułu umowy zlecenia.

W dniu 31.01.2017r.r. odwołująca ponownie wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie emerytury, dołączając zaświadczenie z (...) w S., potwierdzającego świadczenie przez nią usługi (...) w ramach umowy cywilnoprawnej od 01.01.2016r. do 31.12.2016r. oraz wysokości osiągniętego przychodu. Organ rentowy wydał decyzję (bez daty z adnotacją o jej wysłaniu w dniu 01.02.2017r.) o przeliczeniu emerytury odwołującej się od 01.01.2017r. poprzez zwiększenie o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie odwołującej się po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla odwołującej się. Decyzją z dnia 01.02.2017r. organ rentowy nie stwierdził przekroczenia przez odwołującą się przychodu z tytułu umowy zlecenia.

W dniu 02.03.2018r. wpłynęło do organu rentowego zaświadczenie z Wojewódzkiej (...) w S., potwierdzające świadczenie przez odwołującą się usługi (...) w ramach umowy cywilnoprawnej, od 01.01.2017r. do 28.02.2017r. i osiągniętym w tym okresie przychodzie. Decyzjami z dnia 09.03.2018r. i 17.09.2019r. organ rentowy nie stwierdził przekroczenia przez odwołującą się przychodu z tytułu umowy zlecenia.

W dniu 17.01.2020r. A. K. wystąpiła z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym.

Decyzją z dnia 23.01.2020r. organ rentowy ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999r. Podstawę wymiaru stanowiła kwota ustalona decyzją z dnia 19.06.2015r. Ilość okresów składkowych wyniosła 19 lat 9 miesięcy 22 dni (237 miesięcy), a nieskładkowych 8 lat 10 dni (8 miesięcy) w tym 7 miesięcy sprawowania opieki nad dzieckiem. Wartość kapitału początkowego wyniosła (...)

Decyzją z dnia 30.01.2020r. organ rentowy ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury wnioskodawczyni na podstawie art. 24 ustawy od 01.01.2020r., tj, od miesiąca, w którym zgłosiła wniosek. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie odwołującej się do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wyplata emerytury. Podstawa obliczenia emerytury podlega pomniejszeniu o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych przez odwołującą się emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, tj. na dzień 17.01.2020 r. (t.j. 255,50 miesięcy). Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy.

W dniu 25.04.2023r. odwołująca się złożyła wniosek o przeliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia i organ rentowy wydał skarżoną decyzję.

Analizując zarzuty wskazane przez odwołującą się w odwołaniu, należało uznać, że decyzja organu rentowego była prawidłowa. W swoim odwołaniu A. K. skumulowała szereg zagadnień, które wymagają szczegółowego odniesienia. We wniosku z dnia 25.04.2023r. o przeliczenie świadczenia wskazała, że podstawą przeliczenia ma być zastosowanie najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia, natomiast w odwołaniu, jak i w toku procesu wskazywała na dalsze zarzuty.

Co do żądania przeliczenia emerytury z uwzględnieniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia, to współczynnik na podstawie art. 26 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest podawany w formie komunikatu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, który ogłasza tablicę średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, stanowiącą załącznik do takiego. Ostatni był wydany w dniu 27.03.2023 r. (M.P. z 2023 r. poz. 298), natomiast w przypadku odwołującej się najkorzystniejsze średnie dalsze trwanie życia było przyjęte w decyzji ustalającej prawo do emerytury powszechnej i wyniosło 255,50 miesięcy, gdzie aktualnie dla osób, które ukończyły 60 lat wynosi 254,3 miesięcy.

Przechodząc do dalszych zarzutów, to odwołującą się domagała zaliczenia okresu pracy po uzyskaniu prawa do emerytury wcześniejszej. W tym względzie wbrew jej twierdzeniom organ rentowy od momentu uzyskania przez nią prawa do wcześniejszej emerytury uwzględnił składki odprowadzane na ubezpieczeniami rentowe i emerytalne z tytułu umowy zlecenia z Wojewódzką (...) w S.. Jak wykazano wyżej, odwołująca się co roku składała zaświadczenia o kontynuowaniu umów zlecenia i wysokości osiąganego przychodu. Zaświadczenia te stanowiły podstawę do wydania przez organ rentowy decyzji w zakresie przeliczenia świadczenia emerytalnego w związku z uwzględnieniem odprowadzonych składek oraz weryfikacji, czy nie nastąpiło przekroczenie najniższej kwoty granicznej przychodu w danym roku, a tym samym konieczność zmniejszenia lub zawieszenia emerytury. Jak ustalono, odwołująca się nigdy nie przekroczyła kwoty minimalnej przychodu. Zatem wszystkie składki pobrane od odwołującej się z racji umowy zlecenia po przyznaniu prawa do wcześniejszej emerytury zostały przez organ rentowy uwzględnione. Wzrosty emerytury nie były duże, jak twierdzi odwołująca się, ale wynikały z tego w jakiej wysokości składki były przez odwołującą się odprowadzane. Całość tych składek z ich waloryzacją została też uwzględniona przy wyliczaniu emerytury w wieku powszechnym, co jest oczywiste w sprawie, gdyż podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury .

Dalej należy wskazać, że z tytułu pracy w warunkach szczególnych odwołującą uzyskała jedną i najważniejszą „rekompensatę” – prawo do wcześniejszej emerytury. A. K. miała wybór – skorzystać z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę lub kontynowania zatrudniania przynajmniej do osiągnięcia wieku powszechnego. To zawsze jest wybór ubezpieczonego, a nie organu rentowego. Odwołująca się skorzystała z prawa do wcześniejszej emerytury od 2014r., a tym samym pozbawiała się prawa do ubiegania się rekompensatę. Jak stanowi art. 21 ust. 1 i 2 ustawa z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2023r. poz. 164 ze zm.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Odwołująca się prawo do takiej emerytury nabyła.

Odnosząc się do sytuacji A. K. w momencie uzyskania prawa do wcześniejszej do emerytury, to zgodne z art. 185 ust. 1 i 2 ustawy przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3-6. Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do pełnego miesiąca.

W momencie uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury odwołująca się miała ukończone 55 lat i 1 miesiąc życia, a wówczas obowiązujący wiek emerytalny odwołującej się wynosił 62 lata 2 miesiące. Organ rentowy doliczył różnicę między tymi dwoma okresami, uwzględniając 85 miesięcy (ponad 7 lat) okresów składkowych. Stanowiło to przywilej osoby, która uzyskała prawo do wcześniejszej emerytury. Doliczenie to, jak wprost stanowi art. 185 ustawy odnosi się wyłącznie do emerytury wcześniejszej, zatem w momencie uzyskania prawa do emerytury powszechnej uwzględnieniu podlegał rzeczywisty staż odwołującej, bez fikcyjnego doliczenia z art. 185 ustawy. Wbrew twierdzeniom odwołującej, nie można przenosić ani rozciągać przywilejów dotyczących emerytury wcześniejszej na sytuację emeryta, który pobiera świadczenie w wieku powszechnym. Oba świadczenia statuuje różny stan prawny i różne warunki ustawowe.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16.12.2020r. sygn. I UK 150/19 ratio legis art. 185 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polega na przyznaniu osobom zatrudnionym w szczególnie uciążliwych warunkach, które nie są już w stanie (z uwagi na wyczerpanie sił fizycznych) kontynuować zatrudnienia, szczególnego przywileju - dodania kilku lat do okresów składkowych (i zwiększenia przez to emerytury takich osób), tak jakby pracowały do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Taka wykładnia celowościowa tego artykułu implikuje konkluzję, że zasady tej nie powinno się stosować do osób, które kontynuowały pracę lub działalność gospodarczą po otrzymaniu prawa do emerytury na podstawie art. 184 lub 32 tej ustawy i nabyły prawo do emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Dotyczy to również osób, którym po kontynuacji opłacania składek na ubezpieczenie społeczne przyznano prawo do obliczenia emerytury na podstawie art. 55 w związku z art. 26 tej ustawy. Zatem ubezpieczeni, którzy zgłosili wniosek o przeliczenie emerytury stosownie do art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie są uprawnieni do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 tej ustawy z zastosowaniem przeliczenia kapitału początkowego na podstawie art. 185 ustawy.

Sama już wykładnia literalna art. 185 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie pozostawia wątpliwości, iż przepis ten dotyczy jedynie emerytur przyznawanych w wieku określonym w art. 184 przedmiotowej ustawy, tj. m.in. emerytur w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, dla kategorii ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. W takich wypadkach możliwa jest sytuacja, że istnieje pewien okres pomiędzy faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę w obniżonym wieku, a powszechnym wiekiem emerytalnym. Tę właśnie emeryturę „wcześniejszą” (a nie wiekową), będącą przy tym emeryturą obliczoną na podstawie art. 26 ww. ustawy, przelicza się przez dodanie fikcyjnych okresów składkowych równych różnicy pomiędzy owym wiekiem obniżonym, a wiekiem powszechnym (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 07.11.2018r. sygn. III AUa 15/18).

Nie ulega zatem wątpliwości, że zmniejszenie ilości okresów składkowych, co znajduje odzwierciedlenie w decyzjach kapitałowych, było prawidłowe.

Należy nadmienić, że w celu ustalenia, czy wysokość emerytury odwołującej się została wyliczona prawidłowo i uwzględniono wszystkie waloryzacje etc. Sąd zasięgnął opinii biegłej sądowej z zakresu finansów i rachunkowości A. W., która ostatecznie potwierdziła prawidłowość wysokości kapitału początkowego, jak i emerytury powszechnej. Należy wskazać, że w pierwszej opinii jak i pierwszej opinii uzupełniającej biegła wyraziła własną opinię, iż odwołującej się należy się rekompensata z tytułu pracy w warunkach szczególnych i w nowatorski sposób dokonała wyliczenia jej wysokości. Stanowisko biegłej było błędne, gdyż kładła ona nacisk – bez żadnej podstawy prawnej – na przyznanie odwołującej się prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Wyliczenia te nie zostały uwzględnione przez Sąd, a jedynie ostateczne stanowisko przedstawione w ostatniej opinii uzupełniającej.

Na koniec należy wskazać, iż odwołująca po zamknięciu rozprawy złożyła kserokopie decyzji organu rentowego z dnia 12.04.2023r. o przyznaniu D. C. od dnia 15.03.2023r. prawa do emerytury oraz decyzji z dnia 20.03.2023r. o ponownym ustaleniu D. C. kapitału początkowego. Miały one stanowić dowód na poparcie jej żądania, które de facto sprowadzało się do uzyskania wyższej emerytury. Sąd już wcześniej nie uwzględnił tych dowodów, pomijając je na rozprawie, gdyż nie miały one znaczenia w sprawie. Stan faktyczny i prawny obu ubezpieczonych nigdy nie jest identyczny – co próbował forsować fachowy pełnomocnik odwołującej się, gdyż już sama decyzja z dnia 12.04.2023r. wskazuje, że D. C. uzyskała prawo do emerytury w marcu 2023r., skarżąca prawo do emerytury powszechnej uzyskała w 2020r. O wysokości emerytury decyduje też wysokość otrzymywanego wcześniej wynagrodzenia i wysokość odprowadzonej od 01.01.19999r. składki na ubezpieczenie emerytalne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie (pkt 1).

O kosztach zastępstwa procesowego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z §9 ust. 2 i §15 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 265 ze zm.). Wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego ustalono na kwotę 360zł (pkt 2 ). Podwyższono, na wniosek, stawkę minimalną z uwagi na większy niż w zwykłych sprawach nakład pracy fachowego pełnomocnika wyrażający się w pismach odnośnie stanowiska odwołującej się i opinii bieglej.

mt