Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Cezary Olszewski
Protokolant:	Marta Majewska Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2025r. w S.

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wypłatę odsetek

w związku z odwołaniem J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 12 czerwca 2024 r. znak (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. M. prawo do wypłaty odsetek za okres od 01 października 2023r. (...)

II.  Zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz powoda J. M. kwotę 360 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 czerwca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na art. 85 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zadnia 13 października 1998 roku (t.j. Dz.U. z 2024r., poz. 497), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczenia społecznego (Dz.U. 1999 Nr 12, poz. 104 ze zm.) oraz art. 118 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023r., poz. 1251 ze zm.) odmówił J. M. prawa do wypłaty odsetek od decyzji z dnia 8 maja 2024 roku, zgodnie z którą przywrócono mu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy.

Argumentował, iż prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w S.wpłynął do ZUS do wykonania w dniu 29 kwietnia 2024 roku. Decyzja została wydana w dniu 8 maja 2024 roku, natomiast w dniu 15 maja 2024 roku na rachunek bankowy wnioskodawcy zostało przekazane wyrównanie wraz ze świadczeniem za miesiąc maj 2024 roku.

W odwołaniu od tej decyzji J. M. domagał się jej zmiany poprzez przyznanie mu odsetek ustawowych za opóźnienie od niewypłaconej w terminie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, przywróconej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w S.z dnia 13 marca 2024 roku, sygn. akt III U (...), za okres od 1 października 2023 roku, tj. od miesiąca, w którym wstrzymano wypłatę świadczenia do dnia zapłaty, która nastąpiła w oparciu o decyzję z dnia 8 maja 2024 roku tj. do dnia (...) Opisał przebieg czynności, jakie były podejmowane przez organ rentowy, a następnie Sąd w związku z jego wnioskiem o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Podniósł, iż decyzja odmawiająca mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy nie wyjaśniała na czym polegała poprawa stanu zdrowia skutkująca uznaniem go za osobę zdolną do pracy oraz nie zawierała odniesienia do powiązania stanu jego zdrowia z posiadanymi kwalifikacjami. W rzeczywiści w wyniku wypadku utracił nie tylko zdolności do uprzednio wykonywanej pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji, ale również nie istnieje perspektywa, że je kiedykolwiek odzyska. Jest regularnie kierowany do Poradni chirurgii urazowo-ortopedycznej oraz Poradni rehabilitacyjnej i ma wykonywane badania kontrolne. Regularnie też odbywa zabiegi rehabilitacyjne. Natomiast organ rentowy przy wydawaniu decyzji zapełnienie pominął nie tylko jego twierdzenia, ale również obszerną dokumentację lekarską, dołączoną do wniosku o rentę wypadkową. Na jej podstawie organ rentowy powinien był dojść do tych samych konkluzji co biegli sądowi lekarze sądowi, którzy sporządzili opinię na potrzeby postępowania sądowego w sprawie sygn. akt III U (...). Wówczas uniknąłby niedogodności w postaci pozostawania przez okres 8 miesięcy bez renty, czyli w zasadzie bez środków do życia. Z ostrożności procesowej wskazał, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 roku, I UZP 2/11 brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

J. M. (urodzony (...)) w dniu (...) uległ wypadkowi przy pracy (bezsporne).

W dniu 15 czerwca 2022 roku wystąpił z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy oraz z ogólnego stanu zdrowia. Lekarz orzecznik stwierdził u niego częściową niezdolność do pracy do 30 czerwca 2023 roku w związku z wypadkiem przy pracy. Niezdolność ta powstała (...). Lekarz orzecznik ustalił również u niego częściową niezdolność do pracy z ogólnego stanu zdrowia na ten sam okres.

W dniu 2 września 2022 roku organ rentowy wydał dwie decyzje. Pierwszą ( (...)) przyznał mu prawo do renty z tytułu częściowej okresowej niezdolności do pracy na okres od 21 sierpnia 2022 roku tj. od dnia zaprzestania pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, do dnia (...) Natomiast drugą decyzją (znak (...)) przyznał mu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy od dnia 21 sierpnia 2022 roku do 30 czerwca 2023 roku. Jednocześnie poinformował odwołującego, że renta z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia zostaje zawieszona, ponieważ jest świadczeniem mniej korzystnym.

W dniu 2 maja 2023 roku wystąpił z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Pismem z dnia 4 maja 2023 roku organ rentowy poinformował odwołującego, że od 1 lipca 2023 roku z urzędu zostanie wznowiona wypłata renty wypadkowej na okres 3 miesięcy, na podstawie art. 15zc ustawy covidowej. Lekarz orzecznik orzeczeniem z dnia 31 maja 2023 roku uznał odwołującego za częściowo niezdolnego do pracy do dnia (...). Niezdolność ta stanowiła kontynuację wcześniej ustalonej i ma związek z wypadkiem przy pracy. Odwołujący złożył sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika i domagał się ustalenia niezdolności do pracy na stałe. Organ rentowy zasięgnął opinii specjalistycznej lekarza konsultanta z zakresu ortopedii – traumatologii, który w odpowiedzi na pytanie, czy u odwołującego występuje niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy zaopiniował, że odwołujący jest zdolny do pracy. Komisja lekarska orzeczeniem z dnia 21 lipca 2023 roku nie stwierdziła u odwołującego niezdolności do pracy w związkiem z wypadkiem przy pracy. Decyzją z dnia 19 września 2023 roku organ rentowy odmówił J. M. przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. J. M. odwołał się od tej decyzji do Sądu Okręgowego w S., sygn. akt III U (...), który wyrokiem z dnia 13 marca 2024 roku zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 19 września 2023 roku i przywrócił odwołującemu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy na okres od 1 października 2023 roku do (...) (pkt 1). Rozstrzygnięcie Sądu opierało się przede wszystkim na konkluzjach opinii biegłych lejarzy sądowych z zakresu (...), rehabilitacji medycznej – A. P. i medycyny pracy – D. S..

Sąd Okręgowy w sprawie III U (...) nie rozstrzygał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego, ponieważ wymagałoby to dodatkowej opinii biegłych. Odwołujący do odwołania dołączył dokumentację medyczną, natomiast z opinii biegłych lekarzy sądowych nie wynikało, czy to właśnie ta dokumentacja medyczna miała wpływ na opinię. Celem Sądu było jak najszybsze zakończenie sprawy, aby odwołujący mógł uzyskać środki do życia. Żadna ze stron nie odwoływała się od tego wyroku do sądu drugiej instancji.

Wyrok w sprawie III U (...) uprawomocnił się w dniu (...) i w dniu 29 kwietnia 2024 roku został doręczony organowi rentowemu do wykonania.

Decyzją z dnia 8 maja 2024 roku organ rentowy wykonał wyrok i przywrócił odwołującemu prawo do okresowej renty wypadkowej.

(dowody: wnioski o rentę k. 1-3, 38-38v akt rentowych zus, decyzje ws. renty wypadkowej i z ogólnego stanu zdrowia k. 28-29v, 33-34v, k. 146-147vakt rentowych zus, orzeczenia LO i KL k. 24-24v, 40-40v, 42-42v akt rentowych zus, prawomocny wyrok do wykonania k. 142, 144 akt rentowych zus, opinia komisji lekarskiej z dnia 21.07.2023r. k. 41-41v akt zus z dokumentacją medyczną - dalej d.m., opinia lekarza konsultanta k. 39-37v akt zus z d.m., sprzeciw k. 35-32 akta zus z d.m., opinia lekarza orzecznika z dnia 31.05.2022r. k. 31-31v akt zus z d.m., akta sprawy SO III U 560/23).

W dniu 10 czerwca 2024 roku odwołujący wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o zapłatę odsetek od niewypłaconej w terminie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, za okres od 1 października 2023 roku.

Sąd dopuścił dowód z opuścić dowód z opinii biegłych sądowych, którzy opiniowali w sprawie III U (...) tj. osobach D. S. – z zakresu medycyny pracy, A. P. – z zakresu rehabilitacji medycznej i M. C. – z zakresu ortopedii i traumatologii, którzy zaopiniowali, iż analiza dokumentacji medycznej (opinii głównej w sprawie III U (...)) i opisanego przez lekarza orzecznika stanu zdrowia w dniu 31 maja 2023 roku (k.31 ZUS) stanowiły przesłankę i dawały podstawy, aby odwołującego uznać za częściowo niezdolnego do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Opis kliniczny prawego barku wykazuje ewidentny przykurcz w stawie. W zakresie kolana prawego lekarz orzecznik stwierdził ubytek wyprostu o 10 stopni w stosunku do normy. Przykurcz w stawie barkowym powodował bóle w stawie. W mniejszym stopniu ból występował w prawym stawie kolanowym. Lekarz orzecznik zaznaczył również, że dolegliwości występują pomimo leczenia operacyjnego ww. stawów oraz systematycznej rehabilitacji odwołującego się

Potwierdzili, iż w oparciu o badanie odwołującego i analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej uznaliby odwołującego za częściowo niezdolnego do pracy w związku z wypadkiem przy na dzień wydawania orzeczenia przez lekarza orzecznika. Ponadto wskazali, iż uzupełniona dokumentacja medyczna tj. złożona przez odwołującego po dniu 31 maja 2023 roku (dacie wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika) oraz złożona przez odwołującego po dniu 21 lipca 2023 roku (dacie wydania orzeczenia przez komisję lekarską) utwierdziłaby ich tylko w decyzji o istnieniu dalszej częściowej niezdolności do pracy. Zdaniem biegłych między 31 maja 2023 roku (datą wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS) a 21 lipca 2023 roku (datą wydania negatywnego orzeczenia przez komisję lekarską ZUS) nie mogło dojść do poprawy stanu zdrowia odwołującego się na tyle, że zachodziły podstawy do zmiany przez komisję orzeczenia poprzez uznanie, że odwołujący się jest zdolny do pracy. Okres dwóch miesięcy nie mógł wpłynąć tak pozytywnie na stan zdrowia odwołującego. Nadto dokumentacja medyczna i wyniki badań J. M. znajdujące się w aktach rentowy w momencie wydawania orzeczenia przez komisję lekarską tj. 21 lipca 2023 roku dawały podstawy do jednoznacznego stwierdzenia, że jest on nadal częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Jak stwierdzili, była to ta sama dokumentacja, którą dysponowali przy opiniowaniu w sprawie III U(...).

Zastrzeżenia do opinii biegłych sformułował organ rentowy zarzucając przede wszystkim pominięcie przez biegłych w swojej analizie faktu sporządzenia opinii specjalistycznej przez konsultanta z zakresu ortopedii z dnia 11 lipca 2023 roku. Domagał się również wskazania, jaka konkretnie dokumentacja medyczna wytworzona w okresie między 31 maja 2023 roku a 21 lipca 2023 roku „utwierdziła biegłych w słuszności podjętej decyzji” odnośnie istnienia u odwołującego częściowej niezdolności do pracy. Ponadto domagał się wypowiedzenia się przez biegłych, czy skierowanie z dnia 25 października 2023 roku na artroskopową reoperację prawego barku nie miało decydującego wpływu na wydaną przez nich opinię.

W pierwszej opinii uzupełniającej biegli szczegółowo przeanalizowani dokumentację medyczną zgromadzoną w sprawie III U (...) oraz aktach rentowych Zakładu . Skorygowali status odwołującego, który od (...) prowadzi działalność gospodarczą (wypożyczanie samochodów) i w całości podtrzymali swoje stanowisko wyrażone w opinii głównej. W drugiej opinii uzupełniającej biegli nadal podtrzymali swoje stanowisko i kategorycznie wskazali, iż z punktu wiedzy medycznej/ortopedycznej jest nieprawdopodobne, aby w przeciągu dwóch miesięcy mogło dojść do takiej poprawy stanu zdrowia, jak to utrzymywał organ rentowy, w tym lekarz konsultant z zakresu ortopedii. Wszystkie fakty przytoczone we wcześniejszych opiniach, jak również dokładna ponowna analiza dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy i przywołana w tych opiniach jednoznacznie świadczą o ciągłym, nieprzerwanym procesie chorobowym będącym następstwem wypadku przy pracy, któremu odwołujący uległ w dniu (...).

Strony nie zgłaszały dalszych zastrzeżeń do stanowiska biegłych.

(dowód: wniosek o odsetki k. 145 akt rentowych zus, opinia i opinie uzupełniające k. 27-28, 54-63 i 91-92 a.s)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych reguluje art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.), zgodnie z którym jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku świadczeń rentowych terminy ich przyznania określa art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251). Zgodnie z treścią tego przepisu organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem organ rentowy ma 30 dni na wydanie prawidłowej decyzji licząc od chwili wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, rozumianej jako ostatni fakt konieczny, z punktu widzenia przesłanek nabycia prawa, do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. W przypadku, gdy prawo zostaje przyznane orzeczeniem Sądu, (jak miało to miejsce w niniejszym przypadku) termin ten jest liczony od momentu doręczenia wyroku, ale jedynie wówczas, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy, termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, to powinien ustalić prawo do świadczenia.

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym przez nieustalenie prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 85 ustawy systemowej, należy rozumieć zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym drugim przypadku zachodzi sytuacja, gdy do wydania przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia doszło, mimo że było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem. Jednocześnie użyty w przepisach zwrot „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” jako wyłączający obowiązek wypłaty odsetek należy rozumieć w ten sposób, że organ rentowy nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn, niezależnych od Zakładu (zob. wyroki Sądu Najwyższego z: 21 czerwca 2012 r., III UK 110/11 i z 7 października 2004 r., II UK 485/03).

W judykaturze dokonuje się kwalifikacji błędów organu rentowego na błędy w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędy w ustaleniach faktycznych, będące skutkiem naruszenia przepisów proceduralnych. Błąd w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa ma miejsce wówczas, gdy organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa, z uwagi na błędną interpretację relewantnych przepisów prawa w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym. Bardziej złożona jest prawna kwalifikacja błędu w ustaleniach faktycznych, jako przesłanka uzasadniająca odpowiedzialność organu rentowego z tytułu wypłaty odsetek za opóźnienie. Możliwa jest bowiem sytuacja, iż przyznanie prawa do świadczenia nastąpi na skutek ustaleń faktycznych sądu. Aby stwierdzić w takiej sytuacji, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za to opóźnienie, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie organ rentowy nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia z uwzględnieniem jednakże tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 maja 2014r., III AUa 2071/13).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie powołał się dodatkowo na brak orzeczenia organu odwoławczego orzekającego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Odnosząc się do tej argumentacji podkreślić należy, że brak orzeczenia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego - tak jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie - nie przesądza o braku prawa strony do odsetek (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 24 marca 2011 r., I UZP 2/11, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 12 czerwca 2014 r., III AUa 1548/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 23 sierpnia 2018 r., III AUa 306/18).

Natomiast w razie wystąpienia strony o odsetki po wykonaniu wyroku przyznającego świadczenia, konieczne jest ustalenie, z jakich przyczyn doszło do opóźnienia w wypłacie. Ocena tego, która ze stron postępowania odpowiada za opóźnienie wypłaty świadczenia winna być wyprowadzona z całokształtu okoliczności sprawy, gdyż obowiązki stron zależą od przedmiotu sporu w danej sprawie oraz od tego, na której ze stron spoczywa ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. W sytuacji gdy przedmiotem sporu jest prawo do renty i jedyną sporną okolicznością jest ocena stanu zdrowia, zaś ubezpieczony przedstawia pełną dokumentację medyczną, to ewentualny błąd w ocenie medycznej obciąża organ rentowy, a nie ubezpieczonego. W odniesieniu do spraw związanych z orzekaniem medycznym utrwalone jest orzecznictwo, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe orzeczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 listopada 2013 r., III AUa 295/13). Na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy systemowej organ rentowy jest wówczas obowiązany do wypłaty odsetek od świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Odsetki te należne są od daty wymagalności świadczenia do dnia wypłaty zasądzonego wyrównania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 10 czerwca 2014 r., III AUa 1023/13).

W świetle powyższego, aby stwierdzić, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za zaistniałe opóźnienie, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia z uwzględnieniem jednakże tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność (Komentarze Becka, Emerytury i Renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (...) Komentarz pod redakcją B. Gudowskiej i K. Ślebzaka Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2013, str. 749).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie organ rentowy miał możliwość wydania prawidłowej decyzji o przyznaniu renty wypadkowej, gdyby dokonano prawidłowej oceny stanu zdrowia odwołującego na etapie orzekania przez komisję lekarską. Jak już wyżej wskazano, lekarz orzecznik orzeczeniem z dnia 31 maja 2023 roku uznał odwołującego za nadal częściowo niezdolnego do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Nie ma dowodów na to, że orzeczenie było kwestionowane przez głównego orzecznika ZUS, mogło stanowić podstawę do wydania decyzji o przyznaniu okresowej rentowy wypadkowej. Jednak odwołujący złożył od tego orzeczenia sprzeciw, gdyż nie zgadzał się z okresem na jaki uznano go za częściowo niezdolnego do pracy i domagał się uznania go za niezdolnego na stałe. Wniesienie sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS skutkuje - zgodnie z art. 14 ust. 2e ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponowną oceną niezdolności do pracy jej stopnia oraz ustalenia okoliczności związanych z datą jej powstania, charakterem, związku z określonymi okolicznościami. Konieczność stosowania jednolitych dla obu instancji postępowania administracyjnego - standardów orzecznictwa lekarskiego wyklucza zatem proste przyjęcie, że komisja lekarska ZUS ograniczona jest w swym orzecznictwie zakazem orzekania na niekorzyść strony wnoszącej sprzeciw. Innymi słowy strona w postępowaniu przed organem rentowym nie ma gwarancji niezmienności orzeczenia na jej niekorzyść. Komisja lekarska ZUS nie jest bowiem związana zakazem z art. 139 k.p.a. (reformationis in peius). Przepis art. 139 k.p.a. statuuje na gruncie postępowania administracyjnego zakaz orzekania przez organ odwoławczy na niekorzyść strony odwołującej się. Regulacja ta nie wskazuje jednak zakresu na jaki rozciąga się ten zakaz w ramach postępowania administracyjnego. Dla przykładu można wskazać, że w judykaturze utrwalił się pogląd, wedle którego zakaz reformationis in peius nie ma zastosowania do postępowania przed organem I instancji toczącego się w wyniku uchylenia przez organ odwoławczy decyzji tego organu i przekazania mu sprawy do ponownego rozpatrzenia (czyli w sytuacji wydania tzw. decyzji kasacyjnej). Tym samym, zakazem reformationis in peius określonym w art. 139 k.p.a. nie jest objęte całe postępowanie administracyjne. Wskazane powyżej, dominujące w orzecznictwie stanowisko, zyskało również aprobatę w doktrynie (por. M. Jaśkowska, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego). Należy także wskazać, że naruszenie zakazu reformationis in peuis nie ma charakteru bezwzględnego i ma miejsce w sytuacji, gdy decyzja organu odwoławczego pogarsza sytuację prawną odwołującego się w zakresie tego samego stosunku prawnego (tej samej podstawy prawnej orzekania), który został orzeczony decyzją organu pierwszej instancji. Natomiast ustalenie w tym trybie stanu faktycznego sprawy, który jest „mniej korzystny” dla strony, niż ustalony pierwotnie, nie jest naruszeniem art. 139 k.p.a., ponieważ nie stanowi ono rozstrzygnięcia sprawy (np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 6.12.2016r. sygn. akt II SA/Gd 486/17).

Komisja lekarska rozpoznając sprzeciw odwołującego przed wydaniem orzeczenia zasięgnęła opinii lekarza konsultanta z zakresu ortopedii, który został zobowiązany do wypowiedzenia się, czy odwołujący jest w ogóle niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Negatywna odpowiedź lekarza konsultanta i wskazanie braku niezdolności do pracy po stronie odwołującego, stanowiła podstawę orzeczenia komisji lekarskie o braku dalszej niezdolności do pracy odwołującego w związku z wypadkiem przy pracy.

W niniejszej sprawie Sąd zasięgnął opinii biegłych lekarz sądowych, którzy już opiniowali w sprawie III U (...). Ich stanowisko było jednoznaczne, wskazali bowiem, że na etapie opiniowania czy odwołujący jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, opierali się na tych samych dowodach, co lekarze orzecznicy, a ich opinia wynika z odmiennej ich interpretacji. Ocena stanu zdrowia dokonana przez biegłych w sprawie III U (...), odmienna niż ocena komisji lekarskie ZUS, nie została przez ten organ zakwestionowana. Pełnomocnik organu rentowego nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń do opinii w sprawie III U (...). Natomiast ci sami biegli opiniując w sprawie niniejszej ponownie szczegółowo przeanalizowali i wyszczególnili w opinii uzupełniającej dokumentację medyczną, którą odwołujący rzetelnie składał i uzupełniał w postępowaniu przed organem rentowym o rentę wypadkową i wskazali, iż jego stan zdrowia nie mógł ulec tak drastycznej poprawie. Nie jest medycznie możliwe, aby w 31 maja 2023 roku odwołujący był częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy (orzeczenie lekarza orzecznika), a już 11 lipca 2023 roku (data badania przez lekarza konsultanta) i ostatecznie 21 lipca 2023 roku (data orzeczenia komisji lekarskiej) był zdolny do pracy. W tym zakresie Sąd Okręgowy w całości uwzględnił ustalenia i konkluzje biegłych lekarzy sądowych, które wyrazili w opinii głównej jak i w opiniach uzupełniających. Znamienne, iż ostatecznie organ rentowy nie zgłaszał zastrzeżeń do stanowiska biegłych sądowych. Nie ulega zatem wątpliwości, że organ rentowy miał możliwość wydania prawidłowej decyzji o przyznaniu odwołującemu renty wypadkowej na dalszy okres. Skoro zatem uznano wadliwość własnej oceny, to konsekwencją tego jest przyjęcie odpowiedzialności organu za opóźnienie w wypłacie świadczenia.

Odsetki, jak to wynika z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 12, poz. 104 ze zm.), wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenia prawa do świadczeń, do dnia wypłaty świadczeń. W odniesieniu do decyzji ponownie ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość-wypłata świadczenia wynikającego z takiej decyzji następuje w terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni (art. 118 pkt 4 i 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Prawo do wypłaty odsetek zostało przyznane odwołującemu zgodnie z żądaniem zaprezentowanym w odwołaniu tj. od 1 października 2023 roku, tj. od miesiąca w którym wstrzymano mu wypłatę renty wypadkowej (decyzja z dnia 8 maja 2024 roku) do dnia 15 maja 2024 roku tj. do dnia wypłaty renty wypadkowej, na podstawie decyzji z dnia 8 maja 2024 roku.

W związku z powyższym, na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c. Sąd orzekł, jak w punkcie 1.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 §1, §11, art. 99 k.p.c. w zw. z §9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023. poz. 1935 ze zm.).

mt