Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2020r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Piotr Witkowski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2020r. w Suwałkach

sprawy A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o rentę socjalną

w związku z odwołaniem A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 8 maja 2018 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie.

2.  Przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. opinię psychologiczną z dnia 13 stycznia 2020r. jako nowy wniosek A. M. o rentę socjalną.

Sygn. akt III U 374/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 08.05.2018r. odmówił A. M. prawa do renty socjalnej.

W uzasadnieniu wskazał, że w myśl art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2013r. poz. 982 ze zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1.  przed ukończeniem 18 roku życia;

2.  w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia;

3.  w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury.

Zgodnie jednak z orzeczeniem Komisji Lekarskiej z dnia 30.04.2018r. A. M. nie została uznana za całkowicie niezdolną do pracy.

W odwołaniu od tej decyzji A. M. domagała się jej zmiany poprzez stwierdzenie, że jest trwale, całkowicie niezdolna do pracy i przyznanie prawa do renty socjalnej z tego tytułu. Ustalenia komisji lekarskiej uznała za błędne i sprzeczne z jej aktualnym stanem zdrowia, zwłaszcza pod względem psychofizycznym. Zaznaczyła, że organ rentowy zapełnienie zignorował fakt, iż po ukończeniu szkoły specjalnej nie była ona w stanie podjąć dalszej nauki żeby zdobyć zawód. Nie ulega zatem wątpliwości, że całkowita niezdolność do pracy powstała u niej przed ukończeniem 18 roku życia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji i dodatkowo wskazał, że wniosek o ustalenie prawa do renty socjalnej odwołująca się złożyła 20.12.2017r. W związku z koniecznością zasięgnięcia opinii specjalistycznej lekarza konsultanta, organ rentowy skierował odwołującą się na konsultację psychologiczną, która odbyła się w dniu 01.02.2028r. Lekarz orzecznik po zapoznaniu się z opinią specjalistyczną lekarza konsultanta oraz dokumentacją medyczną, orzeczeniem z dnia 23.02.2018r. uznał, że A. M. nie jest całkowicie niezdolna o pracy.

Natomiast w dniu 27.02.2018r. odwołująca się złożyła sprzeciw do komisji lekarskiej, która orzeczeniem z dnia 30.04.2028r. również nie stwierdziła u niej całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołania za uzasadnionego uznać nie można było.

Faktycznie, jak wskazał organ rentowy, zgodnie z art. 4 ust. 1 powołanej ustawy o rencie socjalnej (obecnie t.j. Dz.U z 2018r. poz. 1340 ze zm.), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

- przed ukończeniem 18 roku życia;

- w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia;

- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Tymczasem odwołująca się, nie jest całkowicie niezdolna do pracy. Tak mianowicie uznać należało w obliczu opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy na potrzeby postępowania sądowego sporządzili opnie na podstawie art. 278 kpc. Sąd w sumie uzyskał dwie opinie biegłych lekarzy sądowych. Postępowanie dowodowe rozszerzono również o dowody z dokumentacji medycznej zgromadzonej w toku postępowaniami sądowego oraz informacji z szkoły, w które odwołująca uczyła się.

Pierwszą opinię sporządzili biegli lekarze sądowi z zakresu psychiatrii – J. M. i psychologii – A. C.. Po przeprowadzeniu badania odwołującej się i przeanalizowaniu zgromadzonej dokumentacji medycznej rozpoznali u niej upośledzenie umysłowe lekkie, nadciśnienie tętnicze, żylaki kończyn dolnych oraz otyłość. Zaopiniowali, iż stwierdzone schorzenia, ich stopień zaawansowania i przebieg nie powodują całkowitej niezdolności do pracy, która powstała przed ukończeniem przez odwołującą się 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole. Nie stwierdzili u odwołującej się naruszenia sprawności organizmu w stopniu skutkującym całkowitą niezdolnością do pracy. Biegli wskazali, iż odwołująca się uczyła się słabo - ukończyła szkołę podstawową specjalną. Mimo upośledzenia umie czytać, pisać i przez kilka lat pracowała w PGR-e. Również przez 8 lat była w związku małżeńskim, ma dzieci. Mimo stwierdzonego pogranicza niepełnosprawności intelektualnej w sferze niewerbalnej rozumie podstawowe, proste sytuacje społeczne, zna normy i zasady współżycia społecznego. Biegli wskazali, że potrafi się dostosować w określonych sytuacjach społecznych. Przeprowadzone badania psychologiczne w latach 2001, 2010, 2018 wskazują u niej na lekki stopień upośledzenia umysłowego.

Odwołująca złożyła zastrzeżenia do tej opinii. Na jej wniosek Sąd uzupełnił materiał dowody o dokumentację medyczną oraz zachowane dokumenty z okresu edukacji odwołującej się.

Drugą opinię sporządzili biegli z zakresu neurologii – K. J. i psychologii - M. A. (1). Po przenalizowaniu dokumentacji medycznej oraz przebadaniu odwołującej się, biegłe rozpoznały u niej: zaburzenia pamięci w wywiadzie oraz upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Zaopiniowały, że rozpoznane schorzenia, ich przebieg i stopień zaawansowania nie powodują u odwołującej się całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu , które powstało przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole. Wskazali, iż A. M. jest osobą niepełnosprawną umysłowo od urodzenia. Poprawnie jednak rozumie normy i zasady funkcjonowania w sytuacjach społecznych o niskim stopniu złożoności, samodzielnie organizuje sobie podstawowe, codzienne funkcjonowanie. Istniejące od dzieciństwa dysfunkcje procesów poznawczych nie wykazują u niej tendencji do pogłębiania się. Biegłe wskazały, że aktualny poziom funkcjonowania poznawczego odwołującej się nie odbiega od stanu charakteryzującego ją w przeszłości (wyniki badań psychologicznych w latach 2001, 2010, 2018) i obecne pozostaje na poziomie lekkiego upośledzenia umysłowego. Odwołująca się jest osobą sprawną fizycznie, bez objawów uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Jak natomiast wypowiedział się Sąd Najwyższy, choćby w wyroku z dnia 14.03.2007r. III U 130/06 (LEX 368973), ustaleń w sprawie o świadczenie rentowe w zakresie medycznym nie można oprzeć wbrew opinii biegłych lekarzy sądowych. Jak czytamy w tym wyroku, dopiero ustalenia biegłych lekarzy sądowych dostarczają sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwościami.

Sąd zaś podzielił obie opinie biegłych lekarzy sądowych, gdyż zostały sporządzone przez lekarzy odpowiednich specjalności. Nie miał zresztą powodów aby tych opinii nie podzielić, ponieważ nie zawierały żadnych sprzeczności i opierały się na przeprowadzonych badaniach odwołującej się i analizie zgormadzonych w sprawie dokumentach medycznych.

W tym stanie rzeczy trudno podzielić argumentację odwołującej się o jej całkowitej niezdolności do pracy, którą przedstawiała w odwołaniu i w toku postępowania za pośrednictwem pełnomocnika swojej siostry M. A. (2) w pismach procesowych i w wyjaśnieniach na rozprawie. Jej subiektywne odczucia nie mogą decydować o rozstrzygnięciu sprawy. Sąd bowiem musi kierować się ustaleniami biegłych lekarzy sądowych, którzy posiadają w tym względzie specjalistyczną wiedzę. Sąd nie może orzekać na przekonaniu osoby odwołującej się o jej niezdolności do pracy. Wyraźnie to wynika z powołanego wyroku Sądu Najwyższego, a także i na przykład wyroku tego Sądu z dnia 12.01.2010r. I UK 204/09 i z 24.02.2010r. II UK 191/09.

Mając wzgląd na powyższe Sąd nie mógł też przy wyrokowaniu opierać się na założonej do sprawy już po wykonanych opiniach przez biegłych sądowych opinii psychologicznej odwołującej się sporządzonej w dniu 13.01.2020r.przez psychologa K. T. (1), która jest we wnioskach odmienna niż biegłych sądowych. Ta opinia psychologiczna K. T. wskazuje mianowicie, że analiza wyników testów diagnozujących mikrouszkodzenia CUN potwierdza ich istnienie, wskazuje też na zaburzenia pamięci krótkotrwałej, zaburzenia spostrzegania, agnozję zegarową oraz sugeruje istnienie lewostronnych lezji u odwołującej się. Wyniki w ACE-III wskazują na istnienie otępienia w małym stopniu zaawansowania. Dojrzałość społeczna odwołującej się jest na poziomie 8-9 lat i choć wykazuje samodzielność w czynnościach samoobsługowych to w czynnościach prostych związanych z życiem codziennym wykazuje znaczną niezaradność i nieporadność. Wymaga opieki i pomocy. Nie jest w stanie sama funkcjonować w środowisku i zachodzą u niej zmiany o charakterze regresywnym, pogłębiające się z wiekiem.

Opina ta nie wskazuje jednak wprost, że odwołująca się jest całkowicie niezdolna do pracy. Dlatego też należało do niej podjeść z dużą dozą ostrożności, zwłaszcza, że jest opinią prywatną za sporządzenie której - jak wskazała pełnomocnik odwołującej się - zapłaciła i przy sporządzaniu której była na początku obecna. Jak już wskazano wyżej w sprawie o świadczenia rentowe to ustalenia biegłych lekarzy sądowych dostarczają sądowi koniecznych danych o stanie osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, a nie wnioski prywatnych opinii, nawet jeżeli sporządzają je psychologowie wpisani na listę biegłych sądowych. W sytuacji bowiem sporządzania prywatnej opinii nigdy nie będą do końca obiektywni, a w każdym bądź razie nie można przyjąć, że będą obiektywni. Trzeba też mieć na uwadze, że osoby badane same z siebie czy, to za sugestią innych osób, którym na tym zależy, mogą podczas badania różnie zachowywać się bądź wypowiadać, co może wypaczać opinię. Sądowi z urzędu wiadomo, że osoby badane nie zawsze mówią prawdę i robią wszystko, aby być uznanymi za niezdolnych do pracy. Stąd tak ważna opinia bezstronnych i w żaden sposób niezaangażowanych biegłych sądowych, których dopiero można obdarzyć obiektywizmem.

Mając więc to wszystko na względzie Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocy art. 477 ¹⁴ §1 kpc oddalił odwołanie.

Niemniej Sąd na podstawie art. 477 ¹⁰ §2 kpc przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. opinię psychologiczną z dnia 13.01.2020r. jako nowy wniosek A. M. o rentę socjalną.

Uznał mianowicie, że mimo wszystko opinia psychologiczna jest jednak dokumentacją stanu zdrowia odwołującej się i ma ona prawo ponownej oceny tego stanu zdrowia pod kątem niezdolności do pracy w ramach nowego żądania o rentę socjalną. Być może jeżeli przedstawi jeszcze pogłębioną diagnostyką dotyczącą mikrourazów będzie można inaczej ocenić tę jej zdolność do pracy. Na dzień jednak wydania zaskarżonej decyzji, a na ten dzień ocenia się zdolność do pracy, odmiennej oceny niż wskazanej w opiniach biegłych sądowych przyjąć nie można było.

Mt/PW