Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Cezary Olszewski
Protokolant:	st. sekr. sąd. Marta Majewska Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2024r. w Suwałkach

sprawy E. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z udziałem J. S. (1)

o ustalenie

w związku z odwołaniem E. O.

od decyzji nr. (...) z dnia 14 czerwca 2023r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. znak (...)

1 . Oddala odwołanie.

2. Zasądza od odwołującej E. O.na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 180 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Decyzją z dna 14 czerwca 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., wskazując na art. 83 ust. 1 pkt 3, art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022r. poz. 1009 z późn. zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2022r., poz. 2561 z późn. zm.) stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe E. O., podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek J. S. (1), w okresie od stycznia 2023 roku do maja 2023 roku stanowi kwota (...)

W ocenie organu rentowego wysokość wynagrodzenia E. O. na poziomie (...) netto, wynikająca z umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy, zawartej z płatnikiem składek – J. S. (1) jest niewspółmierna do zakresu powierzonych jej zadań, natomiast rzeczywistym zamiarem stron było zapewnienie pracownikowi wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Wskazując na art. 58 §1 i 2 k.c. organ rentowy uznał, iż umowa zawarta między stronami jest sprzecza z zasadami współżycia społecznego w części dotyczącej wysokości wynagrodzenia za pracę. Argumentował, iż zwiększenie wynagrodzenia przed powstaniem niezdolności do pracy nie może być postrzegane jako etyczne i uczciwe wobec innych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych.

Odwołanie od tej decyzji złożyła E. O., domagając się jej zmiany i stwierdzenia, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w okresie od stycznia 2023 roku do maja 2023 roku wynosiła (...) oraz zasądzenia od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniosła, iż klientami J. S. (1) były dwa podmioty – kancelaria podatkowa i spółka (...). W ramach umowy o pracę wnioskodawczyni wykonywała na rzecz pracodawcy – J. S. (1) – ok. 2.500 naliczeń na listach płac, a w okresie rozliczeń podatkowych wypełniała ok. 3.000 deklaracji PIT. Ponadto każdego tygodnia ze spółki (...) spływało średnio 100 zgłoszeń kadrowych dotyczących np. ustalania zasiłków chórowych, wprowadzaniami urlopów, wystawiania zaświadczeń i świadectw pracy. Skarżąca została zatrudniona w celu realizacji tych zadań. Od stycznia 2023 roku rozpoczęta pracę przy obsłudze spółki (...), co wiązało się z wyższym wynagrodzeniem niż wynikające z wcześniejszej umowy zlecenia. Ponadto wykonywała inne zadania zlecone jej przez pracodawcę. Rodzaj pracy wymagał od niej dyspozycyjności, gdyż często zachodziła konieczność wykonywania zadań w krótkim czasie z narzuconym terminem realizacji. Ponosiła również odpowiedzialność za wyniki swojej pracy mimo tego, że to J. S. (1) podpisywała dokumenty.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2023 roku uczestniczka postępowania J. S. (1) poparła odwołanie E. O. (k. 80v).

Sąd ustalił, co następuje:

E. O. (z domu S., ur. (...)) ma wykształcenie średnie bez wyuczonego zawodu. W dniu 21 kwietnia 2009 roku ukończyła Liceum Profilowane w G. o profilu usługowo – gospodarczym, natomiast w dniu 11 stycznia 2012 roku ukończyła Szkołę Policealną w G. o półtorarocznym nauczaniu. W dniu 12 marca 2010 roku uzyskała certyfikat potwierdzający posiadanie umiejętności komputerowych (ECDL). Przebieg zatrudnienia skarżącej przed rozpoczęciem współpracy z J. S. (1), wyglądał w następujący sposób:

- od 1 marca 2016 roku do 1 sierpnia 2016 roku – (...)., umowa zlecenia, podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach od 1.064zł do 2.338zł;

- od 1 czerwca 2016 roku do 23 stycznia 2017 roku (...), umowa zlecenia podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach od 520zł do 1.200zł;

- od 7 marca 2017 roku do 19 maja 2017 roku – (...), umowa zlecenia, podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach od 260zł do 390zł;

- od 13 września 2017 roku do 27 stycznia 2018 roku – (...) umowa o pracę 1/1, podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach od 587,49zł do 2.110,18zł;

- od 7 marca 2018 roku do 6 marca 2021 roku – (...), umowa o prace, 1/1, podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach od 1.803,63zł do 13.480,08zł;

- od 9 kwietnia 2021 roku do 18 października 2021 roku zasiłek dla bezrobotnych i stypendium PUP G.,

- od 19 października 2021 roku do 17 marca 2022 roku – Urząd Miejski w G., umowa o pracę 1/1, podstawa wymiaru składek różna w poszczególnych miesiącach: październik 2021 rok – 1.200zł, listopad 2021 rok – 1.680zł, natomiast od 9 listopada 2021 roku do 17 marca 2022 roku zwolnienie lekarskie.

W okresie od 19 kwietnia 2021 roku do 18 października 2021 roku odwołująca odbywała staż w Urzędzie Miejskim w G., w wyniku którego uzyskała: „umiejętności pracy na stanowisku pomoc admiracyjna”, natomiast od 19 października 2021 roku do 17 marca 2022 roku była zatrudniona w UM w G. jako pomoc administracyjna. Umowa uległa rozwiązaniu z upływem czas, na który została zawarta.

Przed podjęciem współpracy z J. S. (1), E. O. miała dwoje dzieci: O. O. – ur. (...) i W. O. – ur. (...). Mąż odwołującej pracuje w wojsku, ma stałe godziny pracy (7-15) i dwa razy w miesiącu służba.

(Dowód: odpowiedź na odwołanie k. 6-6v, duplikat ukończenia LP i Szkoły Policealnej koperta k. 15, kserokopia akt osobowych odwołującej k. 28-54, zeznania odwołującej k. 127-127v, wyjaśnienia wnioskodawczyni k. 80v, wyjaśnienia uczestniczki postępowania k. 80v-81, zeznania uczestniczki postępowania k. 127v-128)

J. S. (1) – uczestniczka postępowania – ma licencjat z zakresu kadr i płac. Od października 2020 roku prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...).J. S. (2), której zakres obejmuje działalność usługową związaną z administracją biura, działalność rachunkowo – księgową i doradztwo podatkowe. Działalność prowadziła samodzielnie, nikogo nie zatrudniała. Pracę wykonywała w swoim miejscu zamieszkania (E., ul. (...)), ale też w każdym innym miejscu, gdzie mogła zalogować się do swojego komputera i korzystać z Internetu. Siedziba firmy została zarejestrowana w miejscu zamieszkania odwołującej - G., ul. (...)

E. O. i J. S. (1) są siostrami.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej J. S. (1) współpracowała z dwoma podmiotami t.j. ze Spółką (...), z którą była związana umową pisemną oraz z Kancelaria Podatkową (...) z którą współpracowała w ramach umowy ustnej.

W ramach zawartej w dniu 8 sierpnia 2022 roku umowy o świadczenie usług (...) J. S. (1) świadczenie usług w zakresie kadrowo – płacowym i realizację następujących zadań: sporządzanie list płac dla osób fizycznych w zakresie umów o pracę, zlecenia, dzieło; sporządzanie kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie umów o pracę, zlecenia, dzieło; ustalanie zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy oraz FGŚP; sporządzanie deklaracji rozliczeniowych i zgłoszeniowych do ZUS, rozliczanie dodatkowych świadczeń pracowniczych (w tym m.in. świadczenia w naturze, premie, benefity, dodatki urlopowe itp.), kontrola ważności badań lekarskich: wstępnych, okresowych, kontrolnych oraz szkleń BHP, rozliczanie pracowników z wykorzystanych dni urlopu wypoczynkowego oraz innych przerw w wykonywaniu pracy, w tym urlopów okolicznościowych, wychowawczych, zwolnień lekarskich i innych stosownych do przepisów Kodeksu pracy, wystawianie zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na wniosek pracownika/zleceniobiorcy, pomoc przy obsłudze egzekucji pracowników i zleceniobiorców, prowadzenie korespondencji w imieniu zleceniodawcy z Urzędem Skarbowym w zakresie spraw związanych z płacami, prowadzenie korespondencji w imieniu zleceniodawcy z ZUS-em w sprawach dotyczących pracowników i zleceniodawców, składanie wniosków o zaświadczenie o niezaleganiu w ZUS oraz sporządzanie deklaracji PIT-11 i PIT-4 dla zleceniodawcy (§1 pkt 2 umowy). Wysokość wynagrodzenia zleceniobiorcy została ustalona na kwotę (...)netto miesięcznie (§4 pkt 1 umowy). Umowa została zawarta na czas nieokreślony (§6 pkt 1). Na mocy zawartego w dniu 10 listopada 2022 roku aneksu do umowy o świadczenie usług, zmianie uległ §2 pkt 8 umowy w ten sposób, że zleceniobiorca mógł zlecić osobie trzeciej, z którą zawarł umowę o pracę lub zlecenia, wykonywanie zadań wynikających z umowy. Osoba trzecia była zobowiązana do podpisania umowy poufności ze spółką (...) przed podjęciem czynności na rzecz spółki. Ponadto podwyższono wynagrodzenie do kwoty (...)netto miesięcznie. Aneks wszedł w życie od 1 listopada 2022 roku i obowiązywał do 30 czerwca 2022 roku.

Przychody J. S. (1) z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od lipca 2022 roku do lipca 2023 roku obejmowały wynagrodzenie z dwóch umów zlecenia tj. z Kancelarią (...) (umowa ustna) i firma (...) (umowa pisemna):

Miesiąc i rok	(...)	E.
lipiec 2022	(...)	0
sierpień 2022	(...)	(...)
wrzesień 2022	(...)	(...)
październik 2022	(...)	(...)
listopad 2022	(...)	(...)
grudzień 2022	(...)	(...)
styczeń 2023	(...)	(...)
luty 2023	(...)	(...)
marzec 2023	(...)	(...)
kwiecień 2023	(...)	(...)
maj 2023	(...)	(...)
czerwiec 2023	(...)	0
lipiec 2023	(...)	0

(Dowód: umowa z E. o świadczenie usług k. 55-56v, aneks do umowy z E. o świadczenie usług k. 57-57v, zestawienie przychodów i rozchodów od lipca 2022 roku do lipca 2023 roku sporządzane przez J. S. (1) k. 58-72, zeznania świadek R. S. k. 114-114v, zeznania świadek G. B. k. 114v-115, zeznania świadek D. S. k. 126-126v, zeznania odwołującej k. 127-127v, wyjaśnienia wnioskodawczyni k. 80v, wyjaśnienia uczestniczki postępowania k. 80v-81, zeznania uczestniczki postępowania k. 127v-128,)

W dniu 31 października 2022 roku J. S. (1) i E. O. zawarły umowę zlecenia na okres od 1 listopada 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku, na podstawie której odwołująca zobowiązała się do wykonania następujących czynności: przygotowywania plików do importów, w tym poprawiania błędów, obsługi programu(...), rejestrowania i wyrejestrowania zleceniobiorców, kontrolowania zwolnień lekarskich i przygotowywania niezbędnych dokumentów. Strony umowy wynagrodzenie określiły na kwotę(...) brutto.

Odwołująca nie miała doświadczenia w sprawach kadrowo – płacowych i zadania zlecone wykonywała głównie w miejscu zamieszkania J. S. (1) i pod jej nadzorem. Odwołująca wdrażała się w tematy kadrowe i rozliczenia pracowników, starała się uczyć na własną rękę. W ramach umowy zlecenia odwołująca przepracowała 111 godzin w listopadzie 2022 roku i 87,5 godziny w grudniu 2022 roku. W tym czasie starsze dziecko odwołującej chodziło do przedszkola, a pod jej opieka było młodsze.

W trakcie realizacji umowy zlecenia, pod koniec listopada 2022 roku odwołująca dowiedziała się, że jest w ciąży, termin porodu przewidziano na lipiec 2023 roku. Wnioskodawczyni poinformowała o tym J. S. (1).

J. S. (1) uznała, że odwołująca sprawdziła się przez dwa miesiące umowy zlecenia i zaproponowała jej dalszą współpracę. Uczestniczka postępowania wskazywała, iż na początku roku będzie miała dużo pracy m.in. w związku z rozliczaniami podatkowymi. Odwołująca zgodziła się na podjęcie zatrudnienia w wymiarze ½ etatu, ale za wyższym wynagrodzeniem tj. (...) netto.

Na podstawie umowy o pracą zawartej w dniu 31 grudnia 2022 roku odwołująca została zatrudniona na czas określony od 1 stycznia 2023 roku do 30 czerwca 2023 roku, w wymiarze ½ etatu, jako pracownik biurowy, za wynagrodzeniem (...) netto. Miejsce wykonywania pracy określono w G. i E..

Na wniosek odwołującej J. S. (1) wyraziła zgodę na ustalenie jej indywidualnego rozkładu czasu pracy tj. w godzinach 9-16. W styczniu 2023 roku odwołująca przepracowała 84 godziny, natomiast w lutym 2023 roku – 45 godzin.

Zakres obowiązków odwołującej na stanowisku pracownika biurowego obejmował następujące czynności: kontrolę zwolnień lekarskich i weryfikację osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego, wprowadzanie urlopów, akceptowanie umów klientów, wprowadzanie wypowiedzeń zgłoszonych przez klientów, poprawianie błędów w zgłoszeniach, zajmowanie się zgłoszeniami klientów, weryfikowanie i przygotowywanie plików do zgłoszenia, wyrejestrowywanie nieaktywnych klientów oraz generowanie pasków wynagrodzeń.

Od 17 lutego 2023 roku odwołująca przebywała na zwolnieniu lekarskim i do końca trwania umowy nie powróciła do pracy. Uczestniczka postępowania nie zatrudniła nikogo na miejsceE. O.

(dowód: karta przebiegu ciąży odwołującej k. 84-90, zeznania świadek R. S. k. 114-114v, zeznania świadek G. B. k. 114v-115, zeznania świadek D. S. k. 126-126v, zeznania odwołującej k. 127-127v, wyjaśnienia wnioskodawczyni k. 80v, wyjaśnienia uczestniczki postępowania k. 80v-81, zeznania uczestniczki postępowania k. 127v-128, umowa zlecenia z dnia 31 października 2022 roku k. 136 akt ZUS, rachunek do umowy zlenienia k. 129,130 akt ZUS , ewidencja czasu pracy odwołującej k. 130-134,126 akt ZUS ).

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie, wyznaczonym treścią zaskarżonej decyzji jest kwestia wysokości podstawy wymiaru składki E. O. na ubezpieczeni: emerytalne rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu jej zatrudnienia u J. S. (1) na podstawie umowy o pracę od 1 stycznia 2023 roku na stanowisku pracownika biurowego w 1/2 wymiaru czasu pracy z wynagrodzeniem (...) netto ((...)brutto). Organ rentowy zakwestionował ważność umowy o pracę w części odnoszącej się do wysokości ustalonego wynagrodzenia na podstawie art. 58 § 2 k.c.

Podkreślić należy, iż organ rentowy może co do zasady kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, II UK 7/09, z dnia 13 czerwca 2017 roku I UK 259/16). W ramach art. 41 ust. 12 i 13 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych organ rentowy może zakwestionować samą wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa. Na podstawie art. 41 ust. 13 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest również uprawniony do zamiany przekazanych przez płatnika składek informacji o wysokości wynagrodzenia.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu – art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 roku, III UK 89/05).

Nie budzi wątpliwości, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, lecz nie jest też sporne, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 k.p. umówienie się o wyższe od najniższego wynagrodzenia jest dopuszczalne, to należy mieć na uwadze, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie interesu jednostkowego lecz także wzgląd na interes publiczny. Najdobitniej wyraża to art. 353 ¹ k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, zarówno wobec braku uregulowania normowanej nim instytucji w prawie pracy, jak też niesprzeczności z zasadami prawa pracy (art. 300 k.p.) zawartego w nim wymagania, by treść stosunku pracy lub jego cel nie sprzeciwiał się właściwości tego stosunku, ustawie ani zasadami współżycia społecznego. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne. Oznacza to, że dopuszczalność oceniania ważności treści umów o pracę według reguł prawa cywilnego, na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 300 k.p. jest dopuszczalna. Stwierdzając nieważność postanowień umownych organ stosujący prawo uchyla się tylko od związania nimi, nie ingerując w treść umowy i nie zastępując stron stosunku pracy w kształtowaniu pracowniczym uprawnień płacowych.

Ocena wysokości wynagrodzenia umówionego przez strony stosunku pracy powstaje także na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych w zakresie ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne. Umowa o pracę wywołuje skutki w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, bowiem kształtuje stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to doniosłe skutki zarówno z punktu widzenia pracownika (ubezpieczonego), jak i interesu publicznego. Podkreślić przy tym należy, iż w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych. Nadmiernemu uprzywilejowaniu płacowemu pracownika, które w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 ¹ k.c., w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, można przypisać zamiar nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Należy bowiem mieć na względzie, że alimentacyjny charakter tych świadczeń oraz zasada solidaryzmu wymagają, żeby płaca – stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki – nie była ustalona ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej, zapewniającej godziwe utrzymanie, nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji aby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Zauważyć przy tym wypada, że chociaż przepisy prawa ubezpieczeń społecznych odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia udzielanych z zasobów ogólnospołecznych.

Przy ocenie spornej umowy o pracę w części dotyczącej wynagrodzenia za pracę, Sąd nie podzielił argumentacji skarżącej. Sąd uwzględnił wszystkie okoliczności zawarcia umowy o pracę. Na wstępie należy wskazać na niezmienione stanowisko doktryny, iż w sytuacji kiedy zatrudniana jest osoba bliska z racji pokrewieństwa bądź powinowactwa muszą być na potwierdzenie jej pracy przedstawione niebudzące wątpliwości dowody. Uzyskanie bowiem świadczeń z ubezpieczenia społecznego podlega kontroli społecznej i ich uzyskanie bądź uzyskanie w wyższej wysokości nie może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przytoczyć należy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.09.2003r. II UK 41/03, w którym wskazał, że stwierdzenie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osoby bliskiej pracodawcy wymaga jednoznacznych ustaleń, że zostały spełnione warunki podjęcia takiego zatrudnienia oraz że miało miejsce wykonywanie obowiązków w sposób charakterystyczny dla stosunku pracy. Dalej należy wskazać na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.10.2007r. II UK 56/07, że podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie tylko z samego faktu zawarcia umowy o pracę.

W sprawie bezspornym było, iż w momencie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę odwołująca była już w ciąży, o czym poinformowała siostrę – przyszłego pracodawcę. Odnośnie zakresu obowiązków odwołującej, to w rzeczywistości nie różnił się on niczym w stosunku do tego, który realizowała w ramach umowy zlecenie. Analiza zakresu obowiązków z umowy o pracę z czynnościami, których wykonania podjęła się w ramach zlecenia, wskazuje, że wykonywała podobne czynności, a wręcz identyczne, strony tych umów użyły tylko innej nomenklatury do ich opisania. Nie zmieniało to faktu, że zakres prac wykonywanych przez odwołującą był podobny, gdyż wnioskodawczyni nadal zajmowała się m.in. generowaniem pasków wynagrodzeń, wydawaniem zaświadczeń o wynagrodzeniu i zatrudnieniu, etc. Co istotne, odwołująca nie ponosiła żadnej odpowiedzialności za wykonaną pracę, nie miała upoważnienia do podpisywania dokumentów finansowych. Odwołująca nie wykazała, aby przez dwa miesiące pracy w ramach umowy zlecenia nabyła wiedzę i umiejętności pozwalające jej na wykonywanie pracy samodzielnie, nadal bowiem pracowała pod bezpośrednim nadzorem siostry nie tylko jako pracodawcy nadzorującego stosunek pracy (art. 22 k.p.), ale osoby, która z racji na wykształcenie i wiedzę ma większe doświadczenie w zakresie przedmiotu działania firmy. Zestawienie przebiegu zatrudniania odwołującej przed podjęciem pracy u uczestniczki postępowania oraz jej wykształcenia nie daje podstaw do przyjęcia, że po dwóch miesiącach realizowania zlecenia posiadała już wystarczające doświadczenie i umiejętności do żądania podwyżki wynagrodzenia o 100%. Ustaleń w tym zakresie Sąd dokonał na podstawie m.in. zeznań uczestniczki postępowania i miał na uwadze, iż sam fakt istnienia powiązań rodzinnych nie może co do zasady stanowić podstawy zakwestionowania wiarygodności zeznań, a obowiązujące prawo nie zawiera ograniczeń, jeżeli chodzi o możliwość nawiązania współpracy pomiędzy osobami ze względu na łączące ich więzi rodzinne i czerpania z tego tytułu korzyści, jakie wiążą się z posiadaniem statusu pracownika – o ile faktycznie – w ramach istniejącego stosunku, praca była wykonywana. Sąd jednak z dużą dozą ostrożności podchodził do oceny E. O. dokonanej przez zeznającą w sprawie J. S. (1) – siostrę skarżącej, z uwagi na brak obiektywizmu w tym zakresie i fakt zainteresowania wynikiem postępowania w niniejszej sprawie. Oceny tej starano się dokonać na podstawie zeznań świadków przesłuchanych w sprawie: R. S., G. B. i D. S.. Zeznania te zasadzie potwierdzały wyłącznie okoliczność, która nie była w sprawie sporna tj. faktyczne zatrudnienie odwołującej i wykonywanie przez nią pracy, natomiast nie wynika z nich, aby od stycznia 2023 roku jakość jej pracy, ilość czy ponoszona przez odwołującą odpowiedzialności drastycznie wzrosła, tak jak drastycznie wzrosło jej wynagrodzenie. Z zeznań J. S. (1) również nie wynika, aby umiejętności odwołującej wzrosły na tyle żeby uzasadniały podniesienie jej wynagrodzenia (po dwóch miesiącach) o 100%. W opinii Sądu tłumaczenie podwyżki dużą ilością pracy było również nietrafione. Uczestniczka postępowania zdecydowała się zatrudnić pracownicę, która miała dwoje małych dzieci, była w ciąży, a zatem już z tego względu miała podstawy przypuszczać, że praktycznie w każdym momencie z powodu stanu zdrowia może być nieobecna w pracy. Rzeczą powszechnie wiadomą jest, że początkowe miesiące roku kalendarzowego są „gorącymi miesiącami” w podmiotach zajmujących się księgowością i finansami. Uczestniczka postępowania miała tego świadomość zatem realnie oceniając własne potrzeby, a z drugiej strony możliwości i ograniczenia odwołującej, zdecydowała się na jej zatrudnienie z drastycznym podwyższeniem wynagrodzenia. Wydaje się, że wyłączenie element okresu, na jaki została zawarta umowa o pracę uwzględniał fakt, iż odwołująca była w ciąży, gdyż na lipiec 2023 roku miała zaplanowany termin porodu. Natomiast w zakresie wysokości wynagrodzenia, okoliczności ujawniane w niniejszym postępowaniu wskazują jednoznacznie, że ukształtowanie go na tak wysokim poziomie miało służyć wyłącznie podwyższeniu świadczeń z tytułu ciąży odwołującej.

W zakresie środków, z których pracodawca miał sfinansować drastyczną podwyżkę wynagrodzenia odwołującej, J. S. (1) wskazywała na negocjacje z firmą (...), w trakcie których domagała się podwyższenia należnego jej wynagrodzenia, argumentując, że chce zatrudnić pracownika do pomocy. Jak wynika z zestawienia przychodów sporządzonego przez J. S. (1), podwyższenie wynagrodzenia z (...)do (...) nastąpiło już w listopadzie 2022 roku, zatem jeszcze przed oceną pracy odwołującej i decyzją o jej zatrudnieniu. Tym samym twierdzenia uczestniczki postępowania należało uznać za sprzeczne z ustaleniami poczynionymi przez Sąd m.in. na podstawie zestawienia sporządzonego przez samą J. S. (1), jak również umowy z firma (...) i aneksem do tej umowy. O rzeczywistej potrzebie korzystania z pomocy drugiego pracownika przez J. S. (1) świadczy też fakt, że na miejsce E. O. nie została zatrudniona żadna osoba.

Zdaniem Sądu również podstawa wymiaru przyjęta przez organ rentowy w skarżonej decyzji była prawidłowa. W ramach umowy zlecenia odwołująca uzyskała kwotę (...)miesięcznie. Zestawienie godzin przepracowanych w ramach umowy zlecenia z godzinami przepracowanymi w ramach umowy o pracę wskazuje jednoznacznie, że odwołująca nie pracowała dłużej, a wręcz przeciwnie, pracowała krócej. Należy mieć na uwadze, że odwołująca i J. S. (1) utrzymywały, że zatrudnienie odwołującej i podwyższenie wynagrodzenia o 100% miało wynikać z dużej ilości obowiązków. W toku niniejszego postępowaniami okoliczność ta nie została wykazana tym samym wysokość wynagrodzenia na poziomie (...)należało uznać za prawidłowa. Ustalone skarżącej w umowie o pracę wynagrodzenie wynoszące (...) netto jawi się jako rażąco wygórowane i nieadekwatne do powierzonych jej obowiązków.

Konkludując, stan ciąży nie jest przeszkodą w podjęciu zatrudnienia i ta okoliczność nie była przez organ rentowy kwestionowana. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie podważał faktu wykonywania przez skarżącą obowiązków wynikających z zawartej przez strony umowy o pracę. Spór ograniczał się do wysokości wynagrodzenia określonego w umowie o pracę, które organ rentowy uznał za rażąco wysokie i zmierzające do uzyskania niewspółmiernych, w stosunku do okresu opłacania składek, korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników z tego systemu. Z punktu widzenia treści stosunku pracy i roszczeń z niego wynikających nie ma przeszkód, aby prywatny pracodawca niekorzystający ze środków publicznych przyznawał pracownikowi świadczenie w dowolnie wysokich kwotach. Jednakże wysokość wynagrodzenia za pracę wpływa na wysokość świadczeń z ubezpieczeń społecznych i z tego względu zarówno organ rentowy i w konsekwencji sąd jest uprawniony do kontroli umowy o pracę w tym zakresie. Przedstawione okoliczności pozwalają uznać, że działania stron stosunku pracy były wprost nakierowane na osiągnięcie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego kosztem innych ubezpieczonych, a to jest niewątpliwie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Tym samym Sąd podzielił stanowisko organu redowego, iż że wysokość wynagrodzenia ustalonego w spornej umowie o pracę z przyjęta za podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 KC) jako rażąco wygórowane.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1.

O kosztach zastępstwa procesowego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z §9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023. poz. 1935 ze zm.).

mt