Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Małgorzata Przyborowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2025r. w S.

sprawy T. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o ustalenie

w związku z odwołaniem T. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O.

z dnia 21 sierpnia 2025 r. znak (...)- (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od T. N. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami
w przypadku zwłoki w płatności od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

sędzia Piotr Witkowski

Sygn. akt III U 384/25

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzja z dnia (...)roku, wskazując na przepisy art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 350 z późn. zm.) stwierdził, że T. N. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność od (...)roku do (...) roku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu, chorobowemu

Argumentował, iż postępowanie wyjaśniające wykazało, że T. N. od (...) roku figuruje jako jedyny wspólnik brytyjskiej spółki (...). Brytyjska instytucja właściwa H. R. & (...) ( (...)) w pismach z (...) roku oraz (...)roku jednoznacznie jednak zakwestionowała rezydencję oraz fizyczne wykonywanie pracy przez T. N. na terytorium Wielkiej Brytanii w spornym okresie. (...) wskazało, że właściwym ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo polskie. W opinii więc organu rentowego centrum interesów życiowych i gospodarczych T. N. znajduje się w Polsce. Adres rejestrowy w L. stanowi tylko biuro wirtualne, a spółka (...) nie posiada w Wielkiej Brytanii realnego substratu osobowo-majątkowego. Deklarował przychody (CIT) wyłącznie jedynie ze źródeł położonych w Polsce. Jednocześnie T. N. , nie będąc zarejestrowanym jako prowadzący działalność gospodarczą , współtworzył podmiot (...) S.C. (...)z siedzibą w E., promując do dnia 31 marca 2025 roku usługi serwisowe pod polskim numerem telefonu. T. N. od 6 listopada 2007 roku jest nieprzerwanie zameldowany w E.. Pobiera również polskie świadczenia socjalne (800+, Dobry Start), których warunkiem przyznania jest zamieszkiwanie z dziećmi na terytorium RP.

W ocenie Zakładu, struktura korporacyjna w Wielkiej Brytanii została utworzona w sposób instrumentalny, celem pozorowania działalności gospodarczej za granicą i uniknięcia obowiązku składkowego w Polsce. Zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, osoba wykonująca pracę na własny rachunek w kilku państwach członkowskich podlega ustawodawstwu państwa zamieszkania, jeżeli wykonuje tam znaczną część pracy. Dlatego też w sytuacji ustalenia, że spółka zagraniczna służyła jedynie obejściu przepisów prawa, a faktyczna aktywność zawodowa realizowana była w Polsce, orzeczono o obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w kraju.

W odwołaniu od powyższej decyzji T. N. domagał się jej zmiany i stwierdzenia, że nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej i nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu od (...)roku do (...) roku. Jako dowody wskazał dokumentację rozliczeniową spółki brytyjskiej oraz wniosek o przesłuchanie strony na okoliczność faktycznego miejsca wykonywania pracy i zamieszkania. Wskazał, że organ rentowy nie wyjaśnił istoty sprawy i pominął dowody o kluczowym znaczeniu. Podkreślił, iż od (...) roku pozostawał wspólnikiem spółki (...) z siedzibą w Wielkiej Brytanii, gdzie faktycznie zamieszkał, wykonywał pracę oraz pobierał z tego tytułu wynagrodzenie. Zarzucił organowi, że ten bezkrytycznie przyjął stanowisko brytyjskiej instytucji (...) z(...) roku, która zaniechała rzetelnych czynności wyjaśniających i nie zweryfikowała realnej jego obecności w Zjednoczonym Królestwie. Trudności w doręczaniu korespondencji na terenie Wielkiej Brytanii oraz fakt zamieszkiwania jego rodziny w Polsce nie stanowiły dowodu na prowadzenie przez niego działalności wyłącznie w kraju. Organ rentowy w sposób dowolny uznał strukturę (...) za pozorny podmiot utworzony w celu uniknięcia składek, nie przedstawiając na tę okoliczność żadnych wiarygodnych dowodów. Wyjaśnił, że w Polsce funkcjonowała spółka cywilna (...), w której wspólnikami były podmioty brytyjskie. Zgodnie z art. 5 Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania z 2006 roku, struktura ta tworzyła tzw. zakład, co legitymowało obecność gospodarczą podmiotów zagranicznych na terytorium RP bez utraty ich brytyjskiego statusu ubezpieczeniowego. Ponadto zarzucił Zakładowi błędną interpretację Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz Rozporządzenia nr 987/2009. Wskazał, że organ rentowy zaniechał dokładnej analizy ilościowej i jakościowej pracy wykonywanej w obu państwach, co doprowadziło do wadliwego zastosowania art. 13 ust. 2 wspomnianego rozporządzenia. Zakład celowo wykreował stan faktyczny mający sugerować zbieg tytułów ubezpieczenia, mimo że rzetelnie rozliczał działalność spółki (...) w Wielkiej Brytanii. Z ostrożności procesowej podniósł zarzut przedawnienia należności składkowych za okresy wykraczające poza ustawowy termin 5 lat, wskazując, iż organ rentowy opierał się na błędnej subsumcji przepisów pod nienależycie ustalony stan faktyczny.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał w całości argumentację zawartą w skarżonej decyzji i dodatkowo wskazał, iż spółka(...) z siedzibą w Wielkiej Brytanii została utworzona wyłącznie w celu pozorowania aktywności zawodowej poza granicami kraju. Działanie to miało na celu uchylenie się przez jedynego wspólnika, T. N., od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

Odwołania za uzasadnionego nie można uznać było.

Sąd Okręgowy, po dokonaniu analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie z odwołania T. N., uznał, iż zaskarżona decyzja organu rentowego była prawidłowa i znajdowała pełne oparcie w obowiązującym stanie prawnym. Odwołania nie można było uznać za uzasadnione w świetle przepisów rozporządzenia (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenia wykonawczego (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 roku.

T. N. w toku postępowania podniósł, iż w okresie objętym sporem od (...) roku do (...) roku zamieszkiwał na terytorium Wielkiej Brytanii, wykonując pracę na własny rachunek jako elektronik i jedyny dyrektor spółki (...) Wyjaśnił, iż w Polsce powołał spółkę cywilną (...), która stanowiła jedynie formę oddziału jego brytyjskiej aktywności. Przyznał jednocześnie, iż uzyskiwał w kraju przychody na poziomie od 5.000 do 10.000 zł miesięcznie, a faktury wystawiane były na podstawie polskich przepisów. Skarżący argumentował, iż zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia 883/2004, powinien podlegać brytyjskiemu systemowi zabezpieczeń społecznych z tytułu rzekomej nadrzędności pracy zarobkowej nad indywidualną działalnością gospodarczą.

Zważyć jednak należy na to, że T. N. nie wykazał faktycznego wykonywania pracy na terytorium Zjednoczonego Królestwa. Kluczowym dowodem w sprawie stało się stanowisko brytyjskiej instytucji właściwej (...) z dnia 16 maja 2025 roku, która w sposób definitywny wykluczyła fizyczną obecność oraz rezydencję odwołującego w Wielkiej Brytanii. Ta brytyjska instytucja wskazała w swoim piśmie skierowanym do odwołującego się, że skontaktowała się z właścicielem obiektu, w którym miał on wynajmować pokój, ale właściciel tego obiektu poinformował, że odwołujący się nigdy nie wynajmował pokoju w tym obiekcie. W obliczu więc zaprezentowanego stanowiska organu zagranicznego, Sąd uznał za niemożliwe przyjęcie podległości ubezpieczonego pod system brytyjski.

Uznać należało wyjaśnienia odwołującego w zakresie jego rzekomego zamieszkiwania w L. jako niewiarygodne, gdyż T. N. od dnia 06 listopada 2007 roku posiadał nieprzerwane zameldowanie w E.. Fakt pobierania krajowych świadczeń wychowawczych (800+), których niezbędnym warunkiem jest zamieszkiwanie z rodziną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdził, iż jego centrum interesów życiowych znajdowało się w Polsce. Odwołujący przyznał, iż dane dotyczące zamieszkania w kraju podawał we wnioskach świadomie, choć tłumaczył to automatyzmem procedur.

W ocenie Sądu, struktura (...)miała zatem rzeczywiście charakter instrumentalny i służyła jedynie pozorowaniu działalności za granicą w celu optymalizacji składek. Brak realnego substratu osobowo-majątkowego w L. oraz fakt, iż spółka cywilna (...) realizowała sprzedaż wyłącznie na rynku polskim, doprowadziły do wniosku, iż aktywność zawodowa ubezpieczonego dotyczyła tylko Polski. Wskazać tez należy, iż brak wiedzy odwołującego o ograniczeniach wynikających z ustawy z dnia 6 marca 2018 roku o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ( t.j. Dz.U. z 2025 r , poz.89 ) nie zwalniał go z obowiązków publicznoprawnych.

Dokonując oceny prawnej stanu faktycznego, Sąd Okręgowy oparł się na utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych. W tym zakresie przytoczyć należy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2017 roku, sygn. akt I UK 353/16, w którym stwierdzono, że dla ustalenia ustawodawstwa właściwego decydujące znaczenie ma nie tyle fakt zarejestrowania działalności w danym państwie, co rzeczywiste jej wykonywanie. Sąd Najwyższy wskazał, iż w sytuacji, gdy aktywność gospodarcza za granicą ma charakter marginalny lub pozorny, a centrum interesów życiowych znajduje się w Polsce, osoba taka podlega polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych.

Dodatkowo Sąd uwzględnił tezy zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2018 roku, sygn. akt I UK 504/16. Zgodnie z tym orzeczeniem, organ rentowy oraz sąd są uprawnione do badania, czy struktura zagraniczna nie została utworzona wyłącznie w celu obejścia polskiego systemu ubezpieczeń. Sąd Najwyższy podkreślił, że formalne figurowanie w zagranicznych rejestrach nie uniemożliwia wykazania, iż faktyczne miejsce wykonywania pracy znajduje się w Polsce, zwłaszcza przy braku realnego zaplecza spółki za granicą.

W zakresie interpretacji przepisów unijnych należy wskazać na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 lutego 2024 roku sygn. akt III AUa 912/23, który potwierdził, iż w przypadku sporu między instytucjami państw członkowskich, kluczowe znaczenie ma stanowisko instytucji państwa, w którym praca miała być wykonywana. Skoro (...) wykluczyło podleganie ubezpieczonego systemowi brytyjskiemu, polski organ rentowy był zobowiązany do objęcia T. N. polskim systemem ubezpieczeń.

Niezależnie jednak od interpretacji przepisów unijnych, wskazać należy, że Wielka Brytania wystąpiła z Unii Europejskiej wskutek referendum z dnia 23 czerwca 2016 roku. Z mocy porozumienia pomiędzy Unią Europejską a Wielką Brytanią obowiązuje zasada podlegania ubezpieczeniom tylko jednego kraju (UE lub UK), ale oceny dokonuje odpowiednia instytucja na podstawie nowych przepisów. Jeżeli więc Wielka Brytania (UK) nie potwierdziła ubezpieczenia odwołującego się w Wielkiej Brytanii (UK), to podlega on ubezpieczeniom w Polsce, skoro wykonywał on czynności związane z działalnością gospodarczą w Polsce, co sam przyznał.

Trzeba wskazać, że po (...) Wielka Brytania należy do państw trzecich w stosunku do Unii Europejskiej. Stosownie więc do art. 4 ust. 3 powołanej ustawy z dnia 6 marca 2018 roku o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoby zagraniczne z Wielkiej Brytanii (a spółka (...)taka jest) mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej i spółki akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Umowy w tym zakresie pomiędzy Wielką Brytanią a Polską nie ma. Spółka (...)nie mogła zatem działać na terenie Polski jako wspólnik spółki cywilnej. Stąd skoro nie prowadziła ona działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej i spółki akcyjnej, to nie można uznać, aby ta Spółka z Wielkiej Brytanii prowadziła działalność gospodarczą w Polsce. Tym samym uznać należy, że to T. N. faktycznie prowadził działalność gospodarczą, a nie założona formalnie przez niego spółka w Wielkiej Brytanii. Przyznać zatem należy rację organowi rentowemu co do tego, że ta spółka służyła do pozorowania działalności gospodarczej poza granicami kraju.

Ponadto Sąd za bezzasadny uznał podniesiony z ostrożności procesowej zarzut przedawnienia. Termin przedawnienia należności składkowych zaczyna biec dopiero od dnia ich wymagalności, a wydanie decyzji stwierdzającej tytuł do ubezpieczeń przerywa bieg ewentualnych terminów w tym zakresie. Poza tym kwestia przedawnienia dotyczy składek, a nie okresu podlegania ubezpieczeniom.

Wobec zatem ustalenia, iż odwołujący normalnie wykonywał pracę na własny rachunek na terytorium Polski, a struktura zagraniczna służyła obejściu przepisów, Sąd uznał zaskarżoną decyzję za słuszną. T. N. w spornym okresie podlegał obowiązkowo polskim ubezpieczeniom społecznym.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie (pkt 1).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z §9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023. poz. 1935 ze zm.). Odwołujący się przegrał sprawę obowiązany więc jest do zwrotu organowi rentowemu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego.

mt