Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2024 r. w S.

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia postojowego

w związku z odwołaniem J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 25 lipca 2024 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że wypłacone J. S. w kwocie (...) złotych świadczenie postojowe było należne i nie jest ona zobowiązana do jego zwrotu.

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 lipca 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., powołując się na art.15zx ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem, zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t. jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 340 ze zm.) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.), zobowiązał J. S. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego w kwocie (...) zł wraz z odsetkami ustawowymi, które na dzień wydania decyzji wynosiły (...) zł.

Odwołanie od tej decyzji złożyła J. S. domagając się jej zmiany i ustalenia, że nie jest zobowiązana do zwrotu pobranego świadczenia z odsetkami. Wskazała, że nie wprowadziła w błąd organu rentowego, a złożone we wniosku z 27.01.2021 r. oświadczenie, co do przedmiotu wykonywanej przez nią umowy zlecenia, było prawdziwe.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

M. K. prowadziła działalność edukacyjną dla dzieci, salę zabaw i park trampolin przy Parku (...) w E. pod nazwą (...). Odbywały się tam warsztaty i teatrzyki dla dzieci. W okresie pandemii działalność funkcjonowała, z tym że był obowiązek dopasowania się do obowiązujących rygorów sanitarnych typu np. maseczki, dezynfekcja. Prowadzoną działalność właścicielka określała jako artystyczną - skończyła studia z animacji kulturalnej, prowadziła zajęcia z dziećmi, zwykle ze zorganizowanymi z grupami ze szkół, ale też zajęcia, gdzie wstęp był wolny. W ramach działalności odbywały się różne warsztaty z dostosowaniem do wieku dzieci, wydarzenia i imprezy tematyczne - edukacyjne. W okresie pandemii zatrudniała powyżej 10 osób, większość animatorów. W czasie zajęć czy zorganizowanych urodzin, większość zatrudnionych osób musiała w nich brać udział. Obowiązkiem zatrudnionych była też obsługa recepcji, na podstawie ustalonego grafiku. Wszystkie zatrudnione osoby miały uprawnienia do pracy z dziećmi przy animacji.

Odwołująca się J. S. zatrudniona została przez M. K. na podstawie umowy zlecenia nr (...) zawartej na okres od 1.09.2020 r. do 31.12.2020 r. W umowie określono wykonywanie następujących prac: obsługa imprez urodzinowych, obsługa grup zorganizowanych, obsługa imprez okolicznościowych, organizacja i prowadzenie warsztatów artystycznych oraz plastycznych, prace porządkowe. W umowie zleceniobiorca oświadczył, że posiada wystarczające kwalifikacje do wykonywania tych prac.

W tym okresie J. S. była uczennicą szkoły średniej. Posiadała wszechstronne umiejętności niezbędne przy pracy artystycznej z dziećmi, gdyż była uczestnikiem wielu zajęć z tańca towarzyskiego, klasycznego, baletu i warsztatów teatralnych prowadzonych przez Szkołę (...) w E., funkcjonującą w (...) Centrum (...) (do odwołania dołączyła uzyskane dyplomy).

W trakcie wykonywania umowy zlecenia, J. S. razem z innymi zatrudnionymi brała udział w zajęciach teatralnych, tanecznych i innych z dziećmi. W godzinach porannych zajęcia odbywały się dla grup zorganizowanych, głównie przedszkolnych, np. dzień misia. To były warsztaty artystyczne, w których udział brały dzieci, teatrzyki dla dzieci. Pracowała w przebraniu za maskotki, tworzyła układy taneczne i tańczyła do nich z dziećmi. W przypadku organizowania teatrzyku był scenariusz układany przez pracowników, ale też (np. czerwony kapturek) na podstawie bajki, kiedy z Internetu pobierano gotowe scenariusze, które następnie modyfikowano. Przy takich zajęciach były 3-4 osoby - animatorzy, w zależności od bajki, były interakcje z dziećmi. W przypadku imprez dla grup zorganizowanych, organizator przywoził dzieci na zajęcia, zazwyczaj ze szkoły, przedszkola, albo inne podmioty, nie osoba prywatna. Teatrzyk był ustalany przez zleceniodawcę, dotyczyło to repertuaru i grupy. Oprócz właścicielki była zatrudniona osoba na recepcji, która zarządzała animatorami, ustalała program. Praca na recepcji wykonywana była też przez animatorów na zmianę, w czasie wolnym, jako dodatkowe zajęcie.

W dniu 27.01.2021 r. J. S. złożyła wniosek o jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym COVID-19 dla umów cywilnoprawnych. W oświadczeniu wskazała, że przedmiotem umowy jest działalność artystyczna w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki. Na tej podstawie organ rentowy 17.02.2021 r. dokonał wypłaty świadczenia w wysokości (...) zł.

W ocenie Sądu, odwołująca się wykonywała czynności związane usługami w zakresie działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej. W związku z powyższym jej oświadczenie zawarte we wniosku o jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe było zgodne z prawdą i przysługiwało jej jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe na podstawie wniosku z 27.01.2021 r.

Sąd zważył, co następuje:

Świadczenie postojowe zostało wypłacone J. S. na podstawie art. 15 zs ³ ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t. jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 340 ze zm. ). Przepis ten stanowi, że osobie, o której mowa w art. 15zq ust. 1 pkt 2, nieposiadającej innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, przysługuje prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, jeżeli przychód z umowy cywilnoprawnej zawartej do dnia wejścia w życie ustawy, z tytułu działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki - uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o to jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Organ rentowy zakwestionował fakt wykonywania przez wnioskodawczynię działalności artystycznej, o której mowa we wskazanym przepisie.

Zgodnie z art. 15 zx ust. 1-3 ustawy osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się świadczenie: 1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego; 2) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona; 3) wypłacone w kwocie wyższej niż należna. Odsetki, o których mowa w ust. 1, są naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczenia postojowego do dnia zwrotu.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie dawało podstaw do przyjęcia, że wypłacone odwołującej świadczenie postojowe było świadczeniem nienależnym i podlegały zwrotowi. Skarżąca nie złożyła fałszywego oświadczenia, czy dokumentów, ani nie wprowadziła świadomie w inny sposób w błąd organu rentowego. Nie można jej również przypisać złej wiary w ubieganiu się o powyższe świadczenie.

Odwołująca w dniu składania wniosku o wypłatę świadczenia postojowego była przekonana o spełnieniu przesłanek przewidzianych w art. 15 zs ³ ust. 1 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu (...)19, wykonywała zorganizowaną przez zleceniodawcę działalność artystyczną dla dzieci jako animatorka, do czego posiadała umiejętności i odpowiednie przygotowanie.

Przy przyjęciu założenia, że jednak nie spełniała ona warunków do pozyskania takiego świadczenia, swoim zachowaniem nie zrealizowała przesłanek określnych w art. 15 zx ust. 2 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu (...)19, gdyż nie można jej przypisać świadomego wprowadzenia w błąd, tj. umyślnego działania, przyjmującego zamiaru bezpośredniego lub ewentualnego, ani nie można jej tym bardziej przypisać fałszywości oświadczenia, co uwarunkowane jest umyślnością działania. Przestępstwo złożenia fałszywego oświadczenia jest bowiem popełniane przez osobę składającą oświadczenie, która umyślnie podaje dane niezgodne z prawdą. Oświadczenie wymagane przy ubieganiu się o jednorazowe dodatkowe świadczenie postojowe, wymagało dokonania uprzedniej interpretacji przepisów ustawy, która mogła prowadzić do różnorakich wyników w zależności od przyjętego sposobu interpretacji i okoliczności związanych z działalnością podmiotu ubiegającego się o wsparcie. Dlatego kluczowe znaczenie dla właściwej oceny zachowania składającego oświadczenie może mieć analiza sytuacji, w jakiej dane oświadczenie zostało złożone. W dacie składania wniosku o wypłatę świadczenia postojowego odwołująca nie miała wątpliwości, co do spełnienia przez nią przesłanek określonych w tym przepisie.

Nie budzi wątpliwości Sądu, iż ustawodawca napiętnował jedynie fałszywe oświadczenia, tj. składane, w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym, ukierunkowane na pozyskanie świadczenia poprzez świadome wprowadzenie organu rentowego w błąd. Natomiast poza zakresem przedmiotowym tegoż przepisu są sytuacje braku świadomości po stronie składającego oświadczenie o możliwej innej interpretacji pojęcia „działalność artystyczna”.

Mając na względzie okoliczności ujawnione w sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że wnioskodawczyni spełniła wymagane przez ustawodawcę warunki do uzyskania prawa do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego i brak było podstaw do uznania, że wypłacone jej świadczenie było nienależne.

Na marginesie jedynie wskazać trzeba, że nic nie stało na przeszkodzie, aby Zakład podjął decyzję o wypłacie tych świadczeń dopiero po przeprowadzeniu stosownego postępowania wyjaśniającego – czego nie uczynił. Obowiązkiem ZUS była weryfikacja wniosku o świadczenie postojowe i wydanie decyzji co do tego świadczenia niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Samo złożenie wniosku nie obliguje organu rentowego do wydania pozytywnej decyzji bez sprawdzenia warunków przyznania świadczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 30 listopada 2021 roku III AUa 720/21.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

sędzia Danuta Poniatowska