Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Rakowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2024r. w S.

sprawy A. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do ryczałtu energetycznego

w związku z odwołaniem A. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 24 września 2024 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje A. O. prawo do ryczałtu energetycznego od września 2024 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z 29.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2039 ze zm.) odmówił A. O. - jako wdowie po kombatancie - prawa do dodatku kompensacyjnego i ryczałtu energetycznego.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni nie udokumentowała uprawnień wdowy po kombatancie. Dowodem potwierdzającym uprawnienia jest decyzja wydana przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

W odwołaniu od tej decyzji A. O. domagała się jej zmiany i przyznania prawa do ryczałtu energetycznego. Wskazała, że jej zmarły mąż posiadał status żołnierza górnika i z tego tytułu pobierał ryczałt energetyczny. Powołała się na złożone do organu rentowego zaświadczenie (...) w S. o pełnieniu przez niego w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej przymusowej pracy w kopalni w Z..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

A. O. (ur. (...)) pobiera świadczenie emerytalne. Z wnioskiem o ryczałt energetyczny wystąpiła po raz pierwszy w 19.08.2024 r., wypełniając formularz „Wniosek o świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego/dodatek kombatancki/dodatek kompensacyjny/ryczałt energetyczny” – zakreślony „ryczałt energetyczny”.

Decyzją z 5.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2039 ze zm.) odmówił A. O. przyznania ryczałtu energetycznego.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni nie udokumentowała uprawnień wdowy po kombatancie. Dowodem potwierdzającym uprawnienia jest decyzja wydana przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Jednocześnie poinformowano, że w przypadku ubiegania się o ryczałt po żołnierzu górniku, należy przedłożyć z właściwego organu wojskowego zaświadczenie, że jest wdową po żołnierzu górniku.

Kolejny wniosek A. O. złożyła 16.09.2024 r. załączając do niego zaświadczenie (...) Centrum (...) w S. z 16.09.2024 r. o pełnieniu przez E. O. s. L. zasadniczej służby wojskowej w okresie od 27.10.1956 r. do 25.11.1956 r. oraz przymusowej pracy w kopalni w Z. od 26.11.1956 r. do 10.04.1958 r.

Zaskarżoną decyzją z 29.09.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.) oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2039 ze zm.) odmówił A. O. prawa do dodatku kompensacyjnego i ryczałtu energetycznego.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że wnioskodawczyni nie udokumentowała uprawnień wdowy po kombatancie. Dowodem potwierdzającym uprawnienia jest decyzja wydana przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Na rozprawie wnioskodawczyni przedłożyła decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 18.09.2024 r. odmawiającą przyznania A. O. uprawnień wdowy po kombatancie. W jej uzasadnieniu wskazano, że mąż wnioskodawczyni E. O. nie posiadał uprawnień kombatanckich, lecz status żołnierza górnika na podstawie przepisów ustawy z dnia 2.09.1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1774). Wnioskodawczyni nie zaskarżyła tej decyzji, ponieważ zgadzała się z nią. Ponadto oświadczyła, że nie posiada własnych uprawnień do ryczałtu energetycznego, o który się ubiega.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do art. 2a ust. 2 ustawy z dnia 2.09.1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1774) prawo do ryczałtu energetycznego przysługuje wdowie po żołnierzu zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionemu między innymi w kopalni węgla. Organ rentowy nie kwestionował, że A. O. jest wdową po E. O., którego status żołnierza górnika został wykazany zaświadczeniem (...) Centrum (...) w S..

Zgodnie ze stanowiskiem organu rentowego zawartym w piśmie z 5.12.2024 r. wniosek o ryczałt energetyczny został załatwiony odmownie ponieważ odwołująca zarówno we wniosku z sierpnia 2024 r., jak i września 2024 r. domagała się świadczeń przysługujących wdowom po kombatancie/osobie represjonowanej, a nie wdowie po żołnierzu zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionemu w kopalni węgla. W związku z tym, zaskarżone decyzje dotyczyły świadczeń objętych wnioskiem, a więc dodatku kompensacyjnego i ryczałtu energetycznego dla wdowy po kombatancie. Wnioski odwołującej były rozpatrywane w trybie ustawy z dnia 24.01.1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami: represji wojennych i okresu powojennego. Natomiast w przedmiocie prawa odwołującej do ryczałtu energetycznego, jako wdowy po żołnierzu zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionemu w kopalni węgla, organ rentowy nie wydawał decyzji, wobec braku wniosku odwołującej.

Stanowisko organu rentowego jest błędne. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, nieudzielenie ubezpieczonemu informacji o możliwości ubiegania się o inne świadczenie niż formalnie złożony wniosek, narusza podstawowe zasady postępowania określone w art. 8 i art. 9 Kodeksu postępowania administracyjnego, a więc zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie uczestników postępowania do władzy publicznej oraz zasadę informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków stron będących przedmiotem postępowania. Nade wszystko zaś stanowi niedopełnienie obowiązków wynikających z § 2 oraz § 34 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. Nr 237, poz. 1412 ze zm.), to jest obowiązku udzielania zainteresowanym informacji, w tym wskazówek i wyjaśnień, w zakresie dotyczącym warunków i dowodów wymaganych do ustalania świadczeń, a w razie odmowy prawa do świadczenia, o którego przyznanie zainteresowany zgłosił wniosek - poinformowania o możliwości ubiegania się o inne świadczenie lub świadczenie ustalane przez organ rentowy na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli z akt sprawy wynika, że zainteresowany miałby do niego prawo, zaś w przypadku zgłoszenia wniosku o inne świadczenie przed dniem, w którym decyzja odmowna stała się prawomocna, przyjęcia za datę zgłoszenia tego wniosku daty zgłoszenia poprzedniego wniosku (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z 12.04.2022 r. sygn. II USKP 114/21 i z 9.06.2021 r. sygn. II USKP 58/21).

Kolejny wniosek o przyznanie ryczałtu energetycznego A. O. złożyła 16.09.2024 r. załączając do niego zaświadczenie (...) Centrum (...) w S. z 16.09.2024 r. o pełnieniu przez E. O. s. L. zasadniczej służby wojskowej w okresie od 27.10.1956 r. do 25.11.1956 r. oraz przymusowej pracy w kopalni w Z. od 26.11.1956 r. do 10.04.1958 r. Złożony wniosek z załączonym zaświadczeniem powinien zostać pozytywnie rozpoznany na podstawie art. 2a ust. 2 ustawy z dnia 2.09.1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych, bez względu na treść formularza zgłoszeniowego.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.