Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 marca 2024r. w Suwałkach

sprawy L. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego

w związku z odwołaniem L. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 11 lipca 2023 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i kapitał początkowy L. D. na dzień 1 stycznia 1999r. ustala na kwotę (...) złotych, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 250% i 245 miesięcy okresów składkowych;

2.  znosi wzajemnie koszty postępowania pomiędzy stronami .

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 11.07.2023r. ustalił L. D. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. na kwotę (...)

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczeń społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989r. do 31.12.1998r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ustalił na 208,89%. Podstawę natomiast wymiaru kapitału początkowego ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 208,89% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do obliczenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął 20 lat, 5 miesięcy i 15 dni (tj. 245 miesięcy) okresów składkowych, a w konsekwencji współczynnik proporcjonalny w wysokości 63,28%.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od 11.10.1980r. do 26.10.1980r. jako okresu nie świadczenia pracy po odbyciu służby wojskowej.

Wskazał też, że do podstawy kapitału początkowego od 15.02.1983r. do 31.12.1989r. zostało przyjęte, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wynagrodzenie minimalne. Zmiana zaś wysokości kapitału początkowego może nastąpić po przedłożeniu zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu RP-7 za ten okres zatrudnienia. Przedłożone natomiast RP-7 za okres od 1.02.1994r. do 31.12.1998r. nie spełnia wymogów formalnych, a przedłożone kartoteki za ten okres nie posiadają pisma przewodniego przechowawcy. W związku z tym w powyższym okresie przyjęto wynagrodzenie według umów o pracę.

W odwołaniu od tej decyzji L. D., zaskarżając ją w całości, wniósł o jej zmianę w ten sposób, że począwszy od 11.07.2023r. wysokość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1.01.1999r. ustalona zostanie z uwzględnieniem:

1.  za okres pracy w (...) w S. od dnia 1.01.1992r. do 31.01.1994r. następujących kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne:

a.  za okres od dnia 1.01.1992r. do 31.12.1992r. kwota (...)

b.  za okres od dnia 1.01.1993r. do dnia 31.12.1993r. kwota (...)

c.  za okres od dnia 1.01.1994r. do 31.01.1994r. kwota (...)

2.  za okres pracy w (...) w S. od dnia 1.02.1994r. do dnia 31.12.1998r. następujących kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne:

a.  za okres od dnia 1.01.1994r. do dnia 31.12.1994r. kwota (...)

b.  za okres od dnia 1.01.1995r. do dnia 31.12.1995r. kwota(...)

c.  za okres od dnia 1.01.1996r. do dnia 31.12.1996r. kwota (...)

d.  za okres od dnia 1.01.1997r. do dnia 31.12.1997r. kwota (...)

e.  za okres od dnia 1.01.1998r. do dnia 31.12.1998r. kwota (...)

Wniósł też o zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na okoliczności dowiedzenia kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przez siebie wskazanych, wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z szeregu dokumentów w postaci informacji o dochodach uzyskiwanych w poszczególnych okresach, w tym z PIT-11 i PIT-31.

W oparciu o te dokumenty, wskazując na art. 15 ust. 4 pkt. 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS, wyliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, stanowiący średnią arytmetyczną wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych, na 352,95%. Wskazując na ust. 5 powołanego artykułu wskazał, że wskaźnik ten winien być ograniczony do 250%. Organ rentowy winien więc do liczenia kapitału początkowego przyjąć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie 208,89%, lecz 250%, tj. najwyższy możliwy wskaźnik. Przez taki też wskaźnik winna być pomnożona kwota bazowa, w efekcie czego podstawa wymiaru kapitału początkowego powinna wynosić (...)zł, a nie – jak podaje organ rentowy – (...)zł, co nie pozostaje bez wpływu na ustalenie kapitału początkowego.

Odwołujący się, dokonując swoich wyliczeń, nie uważał też, że przedłożone przez niego dowody stanowiące załącznik do wniosku z dnia 6.04.2023r. w sprawie kapitału początkowego nie spełniają wymogów formalnych. Powołał się również na aktualne stanowisko doktryny i orzecznictwa, zgodnie z którym wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 kpc), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi (np. wyrok Sądu Najwyższego z 14.06.2006r., I UK 115/06).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał ustalenia z zaskarżonej decyzji. Podkreślił, że złożone zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z dnia 20.10.2002r., wskazujące wynagrodzenie za lata 1994-1998, nie spełnia wymogów formalnych. Nie zawiera pieczątki służbowej z nazwiskiem i imieniem oraz podpisem pracodawcy – płatnika składek albo upoważnionego pracownika. Przedłożone zaś kartoteki wynagrodzeń za ten okres nie zawierają pisma przewodniego przechowawcy tych dokumentów. Dlatego przyjął wynagrodzenie za rok 1994 w kwocie (...) zł, za rok 1995 w kwocie (...) zł, za rok 1996 –(...)zł, za rok 1997 – (...) zł i za rok 1998 – (...) zł – na podstawie umów o pracę. Przyjął też wysokość wynagrodzenia za rok 1992 – (...)zł, za rok 1993 – (...) zł oraz za styczeń 1994r. – (...) zł na podstawie umów o pracę z tytułu zatrudnienia w (...) w S., gdyż odwołujący nie przedłożył zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 lub wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej o wysokości wynagrodzenia z tytułu tego zatrudnienia. Wskazał ponadto, że przedłożone dokumenty PIT wskazują na wysokość podstawy wymiaru podatku, która nie jest tożsama z wysokością podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione.

Jak odwołujący się wskazał, w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Przepisy bowiem kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują w tym względzie żadnych ograniczeń w postępowaniu przed sądami.

Ewentualne ograniczenia dowodowe wynikające z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11.10.2011r. w sprawie postępowania w sprawie o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz.U. z 2011r. Nr 237, poz. 1412), a poprzednio z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983r. Nr 10, poz. 49 ze zm.), sprowadzające się do złożenia na piśmie stosownych dokumentów, dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi.

Mając to na uwadze, Sąd uzyskał z Archiwum Państwowego w S. oryginały kart wynagrodzeń za 1993r. oraz listy płac z lat 1991-1994 odwołującego się zatrudnionego w (...)w S. w latach 1991-1994 oraz taką oryginalną dokumentację płacową od niego samego za okres zatrudnienia w latach 1994-1998 w PHU (...) Sp. z o.o. w S., która nie budziła wątpliwości co do swojej autentyczności. Następnie dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów w osobie A. W. na okoliczności wyliczenia wysokości kapitału początkowego L. D., przy przyjęciu najkorzystniejszego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, z uwzględnieniem jego wynagrodzenia za pracę w latach 1992-1998, jakie wynika z kart wynagrodzeń i list płac, co do okresu za rok 1992 i 1993 oraz styczeń 1994r. z zatrudnienia w (...)w S., a co do okresu od lutego 1994r. do grudnia 1994r. i lata 1995,1996,1997 i 1998 z zatrudnienia w PHU (...) Sp. z o.o. w S..

Biegła ta, na podstawie wskazanej oryginalnej dokumentacji płacowej odwołującego się, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru rzeczywiście wyliczyła znacznie wyższy, niż organ rentowy, gdyż na 347,39%. W związku zaś z tym, że zgodnie z art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie może być wyższy niż 250%, przyjąć ten wskaźnik należało właśnie na 250%, a co za tym idzie, podstawę wymiaru w kwocie (...) zł. W efekcie kapitał początkowy odwołującego się wyliczyła na dzień 1.01.199r. na kwotę (...)zł.

Organ rentowy zakwestionował powyższą opinię w związku z różnicami w wyliczeniu przez biegłą wynagrodzeń za lata 1991, 1993, 1995, 1996 i braku wyjaśnienia przebywania odwołującego się na zwolnieniach lekarskich. I tak w 1991r. wynagrodzenie winno wynosić (...) zł, a nie (...) zł, w 1993r. wynagrodzenie winno wynosić kwotę (...)zł, a nie (...) zł, w 1995r. kwotę (...)zł, a nie (...) zł, a w 1996r. kwotę (...) zł, a nie (...) zł. Zwolnienia lekarskie były, gdyż odwołujący się w 1993r. (VII) i 1994r. (I) pobrał zasiłek chorobowy. Okresy zaś zwolnień lekarskich winny być wyłączone z okresów składkowych, co będzie miało wpływ na wysokość kapitału początkowego. W związku z tym, że biegła dostateczne w opinii uzupełniającej nie wyjaśniła tych kwestii, wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu rachunkowości w celu ustalenia prawidłowej wysokości kapitału początkowego oraz emerytury. Oparcie się bowiem na zawierającej błędy opinii biegłej uniemożliwi prawidłowe naliczenie świadczeń odwołującemu. Choć bowiem wysokość świadczeń ostatecznie jest prawidłowa, to przy wprowadzeniu takich danych, jak przyjęte przez biegłą, programy ZUS ustalą inną wysokość wskaźników, KPU i świadczenia emerytalnego. Nie ma zaś możliwości wydawania decyzji w przedmiocie KPU i emerytury poza systemem informatycznym ZUS. Okoliczność, że wysokość wskaźnika będzie podlegała ograniczeniu do 250% nie będzie miała znaczenia dla zniesienia wskazanych wyżej ograniczeń.

Sąd pominął jednak ten dowód z opinii innego biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Orzeczeniu sądowemu zbędna jest bowiem taka nowa opinia. Organ rentowy wskazał bowiem, że w związku z przeliczeniem wynagrodzenia pomimo różnic w wynagrodzeniu wskaźnik wynagrodzenia będzie podlegał i tak ograniczeniu do 250%. Więc wyliczenie przez biegłą kwoty kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. w kwocie (...) zł jest prawidłowe.

Biegła sądowa w opinii uzupełniającej zresztą to potwierdziła i widać to „gołym okiem”. Sąd zaś nie powołuje biegłych na potrzeby organu rentowego, ale dla rozstrzygnięcia sprawy. Organ rentowy sam może wprowadzić do swojego programu skorygowane dane. Notabene, odwołanie dotyczy tylko decyzji ustalającej kapitał początkowego, a nie wysokości emerytury.

Odnośnie zwolnień lekarskich, to stwierdzić należy, że ich okresy nie wpłyną na wysokość kapitału początkowego. W oparciu o legitymację ubezpieczeniową, o co wnosił organ rentowy, ustalono je od 1991r. (art. 6 ust. 2 pkt. 1 ustawy emerytalnej) od 15.11.1993r. na 3 dni. Był to okres niezdolności do pracy od 10.01.1994r. do 12.01.1994r. Taki też – na 3 dni – wynika z listy płac. Nie ma natomiast adnotacji o zwolnieniu lekarskim na liście płac za miesiąc sierpień bądź inne miesiące 1993r. Nie wiadomo więc, na jakiej podstawie Archiwum taki okres wskazało. Nawet gdyby był, to byłby rzędu 6 dni. Za okres 3 dni zasiłek chorobowy wypłacono w wysokości (...)zł, więc wypłacony w wysokości (...) byłby za 6 dni.

Ustalone przez organ rentowy łączne okresy składkowe do 31.12.1998r. to 20 lat, 5 miesięcy i 15 dni (tj. 245 miesięcy, gdyż liczy się pełne miesiące). Odjęcie więc czy to 9 dni, czy 3 dni, nie zmieni ilości okresów składkowych w ilości 245 miesięcy. Nie będzie też jednego miesiąca dla okresów nieskładkowych (§ 31 rozporządzenia MPPiPS z 11.10.2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno rentowe).

Sąd pominął również przy liczeniu kapitału początkowego same wynagrodzenie odwołującego się w okresie od 1.01.1989r. do 31.12.1989r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Usług Rolniczych w W.. Odwołujący się domagał się jego uwzględnienia, bowiem nawet przy założeniu, że nie wpłyną one bezpośrednio na wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego (bowiem bez tego zastosowanie znajduje maksymalny możliwy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 250%), to wzrośnie wysokość składek zewidencjonowanych na jego koncie, a branych pod uwagę przy obliczaniu wysokości świadczenia emerytalnego. Wynagrodzenie to jednak zostało zgłoszone już w trakcie postępowania sądowego, a poza tym nie wpłynie na wysokość kapitału początkowego. Jego dodanie zwiększy maksymalny wskaźnik wysokości podstawy ponad 347,39%, ale i tak ten wskaźnik musi być ograniczony do 250%. Wynagrodzenie to nie będzie też miało wpływu na wysokość składek zewidencjonowanych na koncie odwołującego się, liczonych do emerytury. Składki ewidencjonuje się bowiem dopiero od 1.01.1999r. i one tylko mają po zwaloryzowaniu wpływ na wysokość emerytury.

Mając zatem to wszystko na względzie, orzeczono jak w pkt. 1 wyroku. Zmieniono zaskarżoną decyzję i kapitał początkowy L. D. na dzień 1.01.1999r. ustalono na kwotę (...) zł, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 250% i 245 miesięcy okresów składkowych.

Sąd zniósł wzajemnie koszty postępowania pomiędzy stronami. Miał na uwadze, że choć odwołanie było uzasadnione, to rozstrzygnięcie o wysokości kapitału początkowego ze względu na kwestie dowodowe zależało od sądowego rozstrzygnięcia. Dokumenty bowiem złożone przez odwołującego się do organu rentowego nie były z punktu widzenia formalnego w pełni wiarygodne.

PW/mmw