Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Danuta Poniatowska
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2025r. w Suwałkach

sprawy S. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury pomostowej

w związku z odwołaniem S. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 12 września 2024 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje S. J. prawo do emerytury pomostowej;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz S. J. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 września 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił S. J. prawa do emerytury pomostowej, ponieważ po 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 164 ze zm.).

W odwołaniu od tej decyzji S. J. domagał się jej zmiany i uwzględnienia zatrudnienia w (...)s.c. H. K., Z. K. w okresie od 1 do 31 lipca 2024 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zrywkarza. Podniósł, iż do jego obowiązków należało dokonywanie zrywki i przemieszczanie drewna dłużycowego i stosowego, dokonywanie załadunku drewna na środki transportu i przewóz drewna do miejsca przeznaczenia. Większość prac wykonywał ręcznie, na ciężko dostępnych terenach. Niejednokrotnie musiał wcześniej utorować drogę przejazdu za pomocą pilarki spalinowej. Odnośnie braku zgłoszenia przez byłego pracodawcę wykonywanej pracy jako pracy w szczególnych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na drukach ZUS ZSWA w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej, wskazał, iż był zatrudniony w (...) s.c. H. K., Z. K. od 1 do 31 lipca 2024 roku. Natomiast zgodnie z art. 38 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach łub o szczególnym charakterze płatnik składek przekazuje do Zakładu do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego za poprzedni rok kalendarzowy. Zaś w przypadku wystąpienia pracownika z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w danym roku kalendarzowym, płatnik składek przekazuje do Zakładu w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku (ust.3). W przedmiotowej sprawie wniosek o przyznanie emerytury pomostowej został złożony w dniu 20 sierpnia 2024 roku, tj. po zakończeniu pracy (...). Tym samym nie miał do niego zastosowania ust. 3 art. 38 ustawy o emeryturach pomostowych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji i dodatkowo wskazał, iż w związku z nowymi dowodami dołączonymi do odwołania, ponownie rozpoznał sprawę i decyzją z dnia 21 października 2024 roku zmienił decyzję z dnia 12 września 2024 roku w zakresie rozpatrzenia prawa do emerytury pomostowej w myśl przepisu art. 49, ponownie odmawiając prawa do emerytury pomostowej. Ponadto prawo do emerytury pomostowej na podstawie przepisu art. 4 ustawy nadal mu nie przysługuje, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. J. (urodzony (...)) w dniu 2 stycznia 2024 roku po raz pierwszy wystąpił z wnioskiem o emeryturę pomostową.

Decyzją z dnia 30 stycznia 2024 roku organ rentowy odmówił mu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy, ponieważ po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy. Również na podstawie art. 4 w zw. z art. 49 ustawy nie przyznał mu emerytury pomostowej, ponieważ na dzień 1 stycznia 2009 roku nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy, wynoszącego co najmniej 15 lat, tj. pracy wymienionej w załączniku numer 1 lub numer 2 do ustawy pomostowej. S. J. złożył odwołanie od tej decyzji i wyrokiem z 17 maja 2024 roku, sygn. akt III U 122/24 Sąd Okręgowy w Suwałkach oddalił jego odwołanie.

W celu uzyskania środków do życia, ale również w celu uzupełniania brakującego okresu pracy w warunkach szczególnych po 1 stycznia 2009 roku, odwołujący zarejestrował się w Urzędzie Pracy w S.. Sam również poszukiwał pracy. Urząd Pracy skierował go do pracy w (...) M. P., gdzie pracował przez 3 tygodnie na terenie Nadleśnictwa S., Leśnictwa R. T.. Przez 2 tygodnie sadził sadzonki i przez 1 tydzień pracował przy zrywce drewna. Mimo ponagleń ze strony odwołującego, nie zawarto z nim formalnej umowy o pracę i odwołujący zrezygnował z dalszej pracy. Pracował również w przedszkolu przez okres 2-3 tygodni, ale ostatecznie inny pracownik został wytypowany do kontynowania pracy. Odwołujący nadal szukał zatrudnienia.

Przy okazji wyjazdu do dzieci, które mieszkają w K., odwołujący tam znalazł pracę w (...) s.c. H. K., Z. K.. Na podstawie umowy o pracę na okres próby od 1 do 31 lipca 2024 roku. Pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zrywkarza. Firma (...) wykonywała usługi leśne na powierzchniach trzebieżowych w Leśnictwie Ł., na podstawie zleceń wynikających z umowy zawartej 8 stycznia 2024 roku z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe Nadleśnictwo S.. Na tej podstawie pracownicy (...) wycinali wyznaczone do usunięcia drzewa. Duże maszyny nie mogły wjechać na teren wycinki, ponieważ były to podmokłe tereny i dlatego niektóre prace zrywkowe musiały być wykonywane ręcznie. Odwołujący wjeżdżał ciągnikiem z przyczepką dwukółką w miejsca trudnodostępne i ładował przygotowane kłody drewna długości 2,5 metra. Ładował ręcznie na przyczepkę i przywoził do składnicy, tj. miejsca w lesie wskazanego przez leśników, skąd ciężkim sprzętem drewno było wywożone z lasu. Prace takie wykonywano także w lipcu 2024 r. W ramach umowy odwołujący wykonywał prace zlecane przez H. K. (2). Na wyposażaniu miał piłę, siekierę, kask ochronny, rękawice ochronne i kamizelkę. Pracodawca był zadowolony z jego pracy, gdyż dziennie wykonywał kilka kursów, ale odwołujący nie chciał dłużej pracować z uwagi na to, że była to ciężka praca fizyczna i w końcowych dniach musiał nawet wspomagać się lekami przeciwbólowymi.

Umowa wygasała w związku z upływem okresu na jaki została zawarta. Za ten okres pracodawca wydał odwołującemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych. Nie zgłosił odwołującego do organu rentowego, jako zatrudnionego w warunkach szczególnych, ponieważ mógł to zrobić do 31 marca następnego roku. Wśród pracowników miał osoby, za które płacił składki z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Nie był świadomy, że odwołujący wystąpi o emeryturę pomostową.

(dowód: akta emerytalne ZUS, świadectwo pracy w warunkach szczególnych k. 7 a.s., zakres obowiązków k. 8 a.s., zeznania świadka H. K. (2) k. 26v a.s., wyjaśnienia odwołującego k. 26v-27 a.s., informacja (...) Nadleśnictwo S. k. 31 a.s., deklaracje (...) z 17.01.2013r i (...) od marca do listopada 2024 r. k. 34-53 a.s., zeznania odwołującego k. 61v-62).

W dniu 23 sierpnia 2024 roku S. J. ponownie złożył wiosek o emeryturę pomostową. Odwołujący był pouczany zarówno przez Sąd podczas procesu sprawie III U 122/24, jak i pracowników ZUS, że do uzyskania prawa do emerytury pomostowej w jego przypadku należy przepracować co najmniej jeden dzień w warunkach szczególnych.

Odwołujący posiada 40 lat 7 miesięcy 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Staż pracy w warunkach szczególnych, ustalony skarżoną decyzją, wyniósł 21 lat 5 miesięcy 22 dni.

Sąd ustalił, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 164 ze zm., w brzmieniu obowiązującym na dzień wydanej decyzji), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. (uchylony)

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Prawo do emerytury pomostowej zgodnie z art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i art. 49 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z 13 marca 2012 r., II UK 164/11).

Transponując powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że prawo odwołującego do emerytury pomostowej był rozpoznawane w trybie art. 4 ustawy i odwołujący był zobowiązany wykazać, że po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej.

Prace w szczególnych warunkach - zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych - to prace związane z czynnikami ryzyka wymienionymi w art. 3 ust. 2 ustawy, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Przed 1 stycznia 2009 roku odwołujący pracował w warunkach szczególnych i uwzględniony przez organ rentowy staż wyniósł 21 lat 5 miesięcy 22 dni. W okresie od 1 do 31 lipca 2024 roku odwołujący pracował jako zrywkarz. Wśród prac wymienionych przez ustawodawcę w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych pod pozycją 34 wskazane są prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie tj. wyjaśnień i zeznań odwołującego oraz zeznań świadka H. K. (2) – pracodawcy i bezpośredniego przełożonego oraz dokumentacji pracowniczej, Sąd uznał, że odwołujący wykazał, że po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w warunkach szczególnych w rozumieniu zapisów ustawy o emeryturach pomostowych. Nie ulega wątpliwości, że w okresie zatrudnienia odwołującego, tj. w lipcu 2024 r., pracodawca wykonywał usługi leśne na powierzchniach trzebieżowych w leśnictwie Ł., na podstawie zleceń realizowanych zgodnie z umową zawartą w styczniu 2024 r. z Nadleśnictwem S. (informacja k. 31 akt). Z tytułu wykonywania prac (...) wystawił Nadleśnictwu S. fakturę za usługi pozyskania drewna i zagospodarowania lasu na kwotę ponad (...) tys. zł. (akta rentowe). Pracodawca przedstawił też organowi rentowemu wykaz prac szczególnie niebezpiecznych, wykaz przeszkolonych pracowników i inne.

Z uwagi na trudne warunki terenowe, na którym prowadzono wycinkę, prace załadunkowe drewna - zrywkę - odwołujący wykonywał ręcznie – bez użycia specjalnych maszyn. Pracował w terenie sam, bez pomocy innych pracowników, załadunek i przewóz wykonywał z użyciem lekkiego sprzętu – ciągnika z przyczepką dwukółką. Odwołujący nie ukrywał, że z powodu braku prawa do emerytury poszukiwał zatrudnienia, żeby mieć środki do życia. Zatrudnienie znalazł w oddalonym od miejsca zamieszkiwania (...), ponieważ w pobliżu zamieszkania nie mógł znaleźć pracy, a gdy już się to udało - nie zawierano z nim formalnej umowy o pracę (sytuacja z (...) w R. T.czy w przedszkolu). Ostatecznie po zakończeniu pracy na okres próby nie zawarł kolejnej umowy o pracę z (...), gdyż nie był w stanie kontynuować zatrudnienia z powodów zdrowotnych i trudnych warunków pracy.

Wnioski dowodowe organu rentowego zawarte w piśmie procesowym z 3.01.2025 r. w punktach 4 i 5 (k. 32-33) zostały przez Sąd oddalone na rozprawie 18.02.2025 r. postanowieniem wydanym na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c., jako zmierzające do przedłużenia postępowania i nieprzydatne do ustalenia spornego faktu świadczenia pracy. Sposób prowadzenia przez pracodawcę dokumentacji dotyczącej zatrudniania pracowników w szczególnych warunkach, zwłaszcza innych niż odwołujący i świadczących prace w innych okresach, nie może przesądzać o tym czy sporne zatrudnienie miało miejsce. Ponadto akta osobowe pracowników zawierają dane wrażliwe i nie powinny być udostępniane innym osobom bez ich zgody. Co do oddalenia wniosku o przesłuchanie świadków, Sąd wziął pod uwagę specyfikę prac wykonywanych przez odwołującego w charakterze zrywkarza. Do zadań takiego pracownika należy zwózka wcześniej przygotowanego przez pilarzy drewna z terenu objętego pracami trzebieżowymi. Natomiast trzebież to wycinanie na określonym obszarze drzew wyznaczonych wcześniej przez leśników. Ma ona inną specyfikę niż wycinanie całego obszaru lasu (zrąb). Jak zeznał H. K. (2), to on bezpośrednio nadzorował pracę odwołującego i wskazał mu teren, z którego zwoził drewno. W tym czasie nie było innych osób w terenie, na którym pracował.

Sąd nie miał wątpliwości, iż w okresie od 1 do 31 lipca 2024 roku odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w warunkach szczególnych i okres ten należy zaliczyć do okresu pracy przypadającym po 31 grudni 2008 roku (art. 4 ust. 6 ustawy). Zastrzeżenia organu rentowego koncertowały się na zbyt krótkim okresie pracy w warunkach szczególnych po 31 grudnia 2008 roku. Sąd nie podziela tych zastrzeżeń i wskazuje na treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2022 roku, III UZP 2/22, w której bardzo szczegółowo Sąd Najwyższy odniósł się do zagadnienia, czy dla spełnienia przesłanki do nabycia prawa do emerytury pomostowej z art. 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych konieczne jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r. przez okres przynajmniej miesiąca. Sąd Najwyższy wskazał, iż nabycie prawa do emerytury pomostowej nie jest uzależnione od wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez okres przynajmniej jednego miesiąca (art. 4 pkt 6 ustawy). Argumentował m.in. wskazując, iż na przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej należy patrzeć w sposób całościowy i umieszczać je w pewnym kontekście związanym z sytuacją życiową pracownika. Skupienie się jedynie na okresie wykonywania pracy przez ubezpieczonego po 31 grudnia 2008 r. i wyprowadzanie wniosków dotyczących warunków spełnienia przesłanek nabycia prawa do emerytury pomostowej, określonych w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, powoduje zatracenie pewnego kontekstu, do którego uchwycenia konieczne jest szersze spojrzenie na cel wprowadzenia analizowanych przepisów. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że samo wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r. przez okres krótszy niż miesiąc nie spowoduje nabycia prawa do emerytury pomostowej. Niezbędne jest również spełnienie pozostałych przesłanek, w tym 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Nie można skupiać się jedynie na tym, że praca szczególna po 31 grudnia 2008 r. przez okres krótszy niż miesiąc nie obciąża wystarczająco organizmu pracownika, aby przyznać mu emeryturę pomostową, bowiem jest zbyt krótkotrwała. Trzeba mieć na względzie, że jest to tylko końcowy okres pracy pracownika, dopełniający niejako jego wcześniejszą, wieloletnią pracę w warunkach szczególnie obciążających dla organizmu pracownika. Nawet to, że pewne prace nie są już uznawane za prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (z różnych powodów, bowiem może to wynikać ze zmian w technologii, warunkach pracy dostępnych środkach bezpieczeństwa) nie powoduje, że możemy pominąć tę pracę wykonywaną w latach poprzednich, gdy była ona uznawana za pracę szczególną i skupić się jedynie na krótkotrwałym okresie pracy po 31 grudnia 2008 r. Oczywiście, mogą się zdarzyć sytuacje, gdy ktoś próbuje wyłudzić pewne świadczenia, jednak nie uzasadnia to wprowadzania dodatkowych, nieprzewidzianych przez ustawodawcę przesłanek nabycia prawa do emerytury, a ewentualnie wymaga dokładnego zbadania w realiach konkretnej sprawy, czy praca w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze podjęta krótkotrwale po 31 grudnia 2008 r. nie była pozorna.

W stanie prawnym poprzedzającym wejście w życie ustawy o emeryturach pomostowych uwzględniano wpływ szkodliwości na organizm człowieka (vide art. 32 ust. 2 ustawy emerytalno-rentowej) oraz definiowano daną pracę stanowiskowo, o tyle jednak oceny zatrudnienia negatywnie oddziałującego na zatrudnionego należy dokonać z perspektywy całego 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych (przed i po 31 grudnia 2008 r.). Przy czym brak jest podstaw, by wyznaczać konkretny czas, przez jaki praca miałaby być wykonywana w każdym z wymienionych przedziałów czasowych.

Prace w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych (art. 3 ust. 1-3) odnoszą się rodzajowo do określonej kategorii prac i w żadnym aspekcie nie akcentują długotrwałego wykonywania tej (jednej) konkretnej pracy. Jedynym determinantem jest wymiar czasu pracy, ponieważ prace te mają być wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy (art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach pomostowych). Kwalifikacja nowego zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie oznacza oceny skutków w sferze zdrowia pracownika po dniu, miesiącu czy roku pracy, lecz występowania w środowisku pracy tych czynników ryzyka, które - według ustawy - mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Jednocześnie ustawodawca nie stanowi konkretnie, w jakim przedziale czasowym narażenie na występowanie tych określonych czynników ryzyka może doprowadzić do wspomnianego skutku.

Długotrwałość wykonywania pracy o szczególnym charakterze, która w miarę upływu lat i związanej z tym utraty adekwatnej sprawności psychofizycznej powoduje ograniczenia w możliwości jej efektywnego wykonywania, zmniejszając (lub nawet uniemożliwiając) zdolności do zarobkowania w tym szczególnym charakterze, realizuje się przez przesłankę wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat (art. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych). Zatem w każdym wypadku ocena powinna uwzględniać sumę lat pracy, a nie tylko okres (minimalnie miesięczny) po 31 grudnia 2008 r.

Emerytura pomostowa jest świadczeniem okresowym, bowiem - zgodnie z art. 16 ustawy o emeryturach pomostowych - przysługuje tylko do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. W konsekwencji z założenia jest świadczeniem wygaszanym, skoro zakłada się stopniowe zmniejszanie kręgu uprawnionych z tej racji, to dotyczy osób, które rozpoczęły wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem wejścia w życie reformy emerytalnej, to jest przed 1 stycznia 1999 r. Wobec tego warto dostrzec, że pod koniec obowiązywania ustawy o emeryturach pomostowych (2040 r.), beneficjentami świadczenia mogą być osoby, które z kolei przed dniem 1 stycznia 1999 r. przepracowały mniej niż miesiąc. W związku z tym, pojawia się pytanie, czy wówczas na bazie art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych także będzie można formułować wymaganie (symetrycznie do art. 4 pkt 6) zatrudnienia przez jeden miesiąc? Spojrzenie na problem ujęty w przedstawionym zagadnieniu prawnym w tym kontekście również dowodzi, że poglądy o konieczności zachowania minimalnych progów (okresów zatrudnienia) nie mogą się obronić.

Wnioskodawca wykazał, że po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu nowo obowiązujących przepisów a więc art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych i tym samym spełnił wszystkie przesłanki, od których zależy prawo do emerytury pomostowej.

Na marginesie, w odpowiedzi na wnioski organu rentowego zawarte w piśmie procesowym z 3.01.2024 roku (k. 32-33) oraz podtrzymane na rozprawie, Sąd wskazuje, iż w kwestii opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych obwiązki w tym zakresie zostały opisane w rozdziale 6 ustawy w art. 35-40 i dotyczą wyłącznie płatnika składek – pracodawcy odwołującego. Zagadnienia związane ze zgłaszaniem odwołującego do tego funduszu, opłacania składek (lub nie) nie mają w sprawie znaczenia. Opłacanie składki nie warunkuje prawa do emerytury pomostowej. Kwestie z tym związane dotyczą wyłącznie płatnika składek i to on jest adresatem wątpliwości i rozważań organu rentowego. Płatnik składek nie jest stroną niniejszego postępowania.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹² § 2 k.p.c. orzeczono, jak w punkcie 1.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023. poz. 1935 ze zm. w brzmieniu obowiązującym na datę udzielenia pełnomocnictwa).

mt

sędzia Danuta Poniatowska