Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2023r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Ewa Sadłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2023r. w Suwałkach

sprawy M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie wysokości kapitału początkowego

w związku z odwołaniem M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 7 września 2022 r. znak (...)

1.  umarza postępowanie w zakresie uwzględnienia do liczenia do kapitału początkowego M. T. okresów prowadzenia działalności gospodarczej od 19 sierpnia 1983r.
do 30 listopada 1984r., od 11 stycznia 1988r. do 31 marca 1989r. i od 1 maja 1989r. do 5 listopada 1993r.

2.  Oddala odwołanie w zakresie uwzględnienia do liczenia
do kapitału początkowego M. T. jako okresów prowadzenia działalności gospodarczej od 1 grudnia 1984r.
do 30 czerwca 1986r., od 1 kwietnia 1989r. do 30 kwietnia 1989r. i od 6 listopada 1993r. do 31 grudnia 1998r.

3.  Znosi wzajemnie koszty postępowania pomiędzy stronami.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 07.09.2022r. ustalił M. T. kapitał początkowy na dzień 01.01.1999r. na kwotę(...).

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyj ął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1974r. do 31.12.1983r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł (...). Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego(...) przez kwotę
(...)zł tj. kwotę bazową określoną w ustawie, tj. ustawę z dnia 17.12.1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2016 r. poz. 887).

Do obliczenia samej wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 10 lat, 3 miesiące i 16 dni (123 miesiące) okresów składkowych. Nie uwzględnił natomiast do obliczenia wartości kapitału początkowego okresów od 15.10.1978r. do 13.11.1978r. gdyż po odbyciu służby wojskowej M. T. nie przystąpił do pracy oraz od 19.08.1983r. do 30.06.1986r. i od 08.01.1988r. do 31.12.1998r. gdyż nie ma możliwości potwierdzenia okresu ubezpieczenia M. T. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, ponieważ nie odnaleziono akt płatnika (znajdują się tylko karty zgłoszeniowe z datą rozpoczęcia działalności 20.08.1983r. oraz 11.01.1988r.).

W odwołaniu od tej decyzji M. T. zaskarżył ją w zakresie nieuwzględnienia do liczenia kapitału początkowego okresów od 19.08.1983r. do 30.06.1986r. oraz od 08.01.1988r. do 31.12.1998r., w których to okresach wykonywał pracę w ramach pozarolniczej działalności tj. w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a to z powodu rzekomego nieodnalezienia akt przez ZUS
i rzekomego braku możliwości potwierdzenia okresu ubezpieczenia , podczas gdy zaniedbania ZUS-u nie mogą być krzywdzące dla obywatela. Okres ten winien być uwzględniony na jego korzyść, a nadto w takim przypadku powinna być przyjęta podstawa wymiaru składek przy uwzględnieniu co najmniej minimalnych kwot składek, jakie był obowiązany opłacać w tamtym okresie zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami.

Wnosząc o uwzględnienie tych okresów do obliczenia kapitału początkowego twierdził, że dostarczył zakładowi ubezpieczeń niezbędną dokumentację umożliwiającą nie tylko ustalenie okresu ubezpieczenia ale także ustalenie stosownej podstawy wymiaru składek. W chwili obecnej na skutek przekazywania tej dokumentacji pomiędzy różnymi podmiotami, dokumentacja ta zaginęła. ZUS posiada karty zgłoszeniowe z datami rozpoczęcia działalności 20.08.1983r. oraz 11.01.1988r., a tym samym posiada informacje o tym, że prowadził on pozarolniczą działalność. Odprowadzał on we wskazanym okresie stosowne składki. Nie prowadzono wobec niego jakichkolwiek postepowań w związku z powyższym, a tym samym nie posiadał żadnych zaległości. W przypadku braku możliwości ustalenia rzeczywistej podstawy wymiaru składek za podstawę należy przyjąć kwoty minimalne obowiązujące w danym okresie zgodnie ze stosownymi przepisami.

Organ rentowy nie podjął zaś jakichkolwiek czynności mających na celu próbę ustalenia i potwierdzenia okresu prowadzenia przez niego pozarolniczej działalności oraz ustalenia wysokości składek jakie wówczas zostały odprowadzone. Negatywne konsekwencje powyższego zostały natomiast w sposób nieuzasadniony przerzucone na niego, albowiem to nie on nie przedłożył stosownych dokumentów, tylko dokumenty te zaginęły po stronie organu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

W sprawie należało umorzyć postępowanie w zakresie uwzględnienia do liczenia do kapitału początkowego M. T. okresów prowadzenia działalności gospodarczej od 19.08.1983r. do 30.11.1984r., od 11.01.1988r. do 31.03.1989r. i od 01.05.1989r. do 05.11.1993r.

Oddalić natomiast należało odwołanie w zakresie uwzględnienia do liczenia do kapitału początkowego M. T. jako okresów prowadzenia działalności gospodarczej okresy od 01.12.1984r. do 30.06.1986r., od 01.04.1989r. do 30.04.1989r. i od 06.11.1993r. do 31.12.1998r.

Umorzyć należało postępowanie w zakresie uwzględnienia do liczenia do kapitału początkowego M. T. okresów prowadzenia działalności gospodarczej od 19.08.1983r. do 30.11.1984r., od 11.01.1988r. do 31.03.1989r. i od 01.05.1989r. do 05.11.1993r. ponieważ w trakcie postępowania organ rentowy wydał w dniu 21.12.2022r. nową decyzję o ustaleniu kapitału początkowego M. T. z uwzględnieniem tych okresów do liczenia kapitału początkowego jako składkowych .

Zgodnie natomiast z art. 477 ¹³ § 1 kpc. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzgledniającego w całości lub w części żądanie strony
– powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Oddalić tymczasem należało odwołanie w zakresie uwzględnienia do liczenia do kapitału początkowego M. T. jako okresów prowadzenia działalności gospodarczej okresy od 01.12.1984r. do 30.06.1986r., od 01.04.1989r. do 30.04.1989r. i od 06.11.1993r. do 31.12.1998r., ponieważ brak jest dostatecznych dowodów na to aby okresy te uwzględnić do liczenia kapitału początkowego.

W sprawie okazało się, że na skutek wskazania przez odwołującego się numeru konta (...)po ponownej analizie zgromadzonych zasobów odnaleziono dokumenty dotyczące prowadzonej działalności M. T.
- w aktach innego płatnika B. T. – małżonki płatnika. Wynikało z nich, że odwołujący się złożył w Oddziale ZUS w A. zgłoszenie do ubezpieczenia osoby prowadzącej działalność wskazując datę rozpoczęcia działalności 20.08.1983r. Oddział nadał numer konta płatnika (...), który został zmieniony na (...). Działalność była prowadzona do 26.11.1984r. Następnie odwołujący się wznowił działalność gospodarczą od 11.01.1988r., którą prowadził do 05.11.1993r. Gdy od stycznia 1992r. konto płatnika było obsługiwane przez Inspektorat ZUS w S., gdzie zostały przekazane akta, po raz kolejny został zmieniony nr (...) na (...).

Odnalezienie dokumentów dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej odwołującego się pozwoliło na potwierdzenie jego przebiegu ubezpieczenia z tytułu opłacanych składek na ubezpieczenie społeczne w okresach od 19.08.1983r. do 30.11.1984r., od 11.01.1988r. do 31.03.1989r. i od 01.05.1989r. do 05.11.1993r. Na podstawie tego potwierdzenia przebiegu ubezpieczenia organ rentowy wydał właśnie nową decyzję o ustaleniu kapitału początkowego z dnia 21.12.2022r. Z uwagi natomiast na to, że brak jest potwierdzenia ubezpieczenia
w okresach od 01.12.1984r. do 30.06.1986r., od 01.04.1989r. do 30.04.1989r. i od 06.11.1993r. do 31.12.1998r. nie ma możliwości uwzględnienia ich do liczenia kapitału początkowego. Same twierdzenia tu odwołującego się, że w całym okresie prowadzenia działalności gospodarczej uiszczał składki na ubezpieczenie społeczne nie wystarczą. W tej kwestii muszą, bowiem być jednoznaczne dowody w postaci dokumentów opłaty ażeby można było mówić o uiszczaniu składek na ubezpieczenie społeczne w związku z prowadzona działalnością gospodarczą. Fakt zarejestrowanej cały czas działalności gospodarczej i same pisma z tym związane nie mogą przesądzać o uiszczaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Okoliczność też pierwotnego nieodnalezienia dokumentacji nie może uzasadniać przyjęcia stanowiska odwołującego się, że skoro miał zarejestrowaną działalność gospodarczą to i opłacał należne składki na ubezpieczenie społeczne. Można przecież prowadzić działalność gospodarczą i nie uiszczać składek na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli natomiast takie składki uiszczało się winno się jako prowadzącą profesjonalną działalność, gromadzić na przyszłość stosowną tego dotyczącą dokumentację. Tego odwołujący się nie robił i stąd można tylko czynić stosowne ustalenia w oparciu
o dane przekazane przez organ rentowy. Gdyby zaś organ rentowy dysponował i inną, też z pewnością przekazałby ją sądowi. Z przekazanej zaś wynikają fakty powyżej wskazane, zwłaszcza że postanowieniem z dnia 05.11.1993r. stosownego kierownika wydziału Miasta S. odwołujący się został z dniem 05.11.1993r. wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej.

Fakt potwierdzenia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne musi być jednoznacznie wykazany. Zgodnie bowiem z art. 174 ust. 2 pkt. 1 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie t.j. Dz.U z 2022. poz. 504) przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się okresy składkowe, o których mowa w art. 6 tej ustawy. Zaś art.6 tej ustawy wskazuje, jako okres składkowy w ust.1 pkt. 1 okres ubezpieczenia. Okres ubezpieczenia natomiast to okres opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Jak wskazał Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 29.05.2013r. II UZ 38/13 „obowiązek ubezpieczenia nie jest tożsamy z okresem ubezpieczenia, który jest uzależniony od opłacania składki lub zwolnienia z obowiązku opłacania składki (por. art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( t.j. Dz.U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych jest zaś uzależnione od posiadania wymaganego okresu ubezpieczenia (składkowego lub nieskładkowego), a nie od obowiązku podlegania ubezpieczeniu (por. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej)”.

Zgodnie też z art. 5 ust. 4 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla :

1)  płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

2)  osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolnicza działalność

- nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.

Stosownie zaś do ust. 5 tego artykułu wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne za okres przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy oraz osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność przed dniem wejścia w życie ustawy przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.

W oparciu o kapitał początkowy ustala się emeryturę, stąd artykuł 5 ust. 4 i 5 mają zastosowanie do doliczenia kapitału początkowego.

Mając, zatem wszystko powyższe na względzie orzeczono jak w pkt. 1 i 2 wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł na mocy art. 100 kpc., który stanowi, że
w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Z uwagi na to, że żądania odwołującego się zostały uwzględnione do połowy zasadnym było zniesienie kosztów postępowania pomiędzy stronami. Stąd orzeczono jak w pkt. 3 wyroku.

ES/PW