Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Cezary Olszewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 grudnia 2024r. w Suwałkach

sprawy Z. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem Z. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 17 października 2024 r. znak (...)

Oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 października 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483), ustawę z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 497 z późn. zm. ) i ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 z późn. zm.) odmówił Z. Z. ponownego obliczenia emerytury przyznanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej.

Wskazał, iż Z. Z. decyzją z dnia 24 czerwca 2011 roku nabyła prawo na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej i jej wysokość została obliczona bez pomniejszania podstawy jej obliczenia o kwoty pobranych emerytur wcześniejszych.

W odwołaniu od tej decyzji Z. Z. domagała się jej zmiany, przeliczenia emerytury w trybie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zawiązku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku sygn. akt SK 140/20 oraz zobowiązanie organu rentowego do ponownego obliczenia wysokości należnej mi emerytury, z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej i wypłaty wyrównania.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Z. Z. (ur. (...)roku) w dniu 8 czerwca 2006 roku wystąpiła z wnioskiem o emeryturę. Decyzją z dnia 29 czerwca 2006 roku przyznano jej emeryturę od dnia(...) roku (w obniżonym wieku).

W dniu 6 czerwca 2011 roku odwołująca wystąpiła z wnioskiem o emeryturę i decyzją z dnia 24 czerwca 2011 roku przyznano jej prawo do emerytury w wieku powszechnym, począwszy od dnia (...)roku. Do obliczenia jej wysokości organ rentowy uwzględnił kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjowanego na jej koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwała jej wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze życie. Wysokość świadczenia została obliczona zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 26 ustawy emerytalnej. Przy obliczeniu emerytury nie zostały odjęte kwoty wypłaconej wcześniejszej emerytury. Emerytura powszechna została wówczas wyliczona w wysokości (...) zł brutto i podlegała wypłacie. Natomiast decyzją z dnia 20 czerwca 2011 roku wypłata wcześniejszej emerytury została wstrzymana.

W dniu 11 października 2024 roku Z. Z. wystąpiła z wnioskiem o przeliczenie emerytury w trybie art. 114 ustawy emerytalnej w zawiązku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku sygn. akt SK 140/20, a także wypłatę wyrównania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Jak stanowi art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 1251 ze zm.) w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Z cytowanego przepisu art. 114 ust. 1 pkt 1 wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 roku, II UKN 231/99; uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03).

Zwrot „przedłożenie nowych dowodów” oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie „ujawnienie okoliczności” oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13).

Mając na uwadze wniosek odwołującej o rozpoznanie jej żądania w oparciu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej, należało w pierwszej kolejności ocenić, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku, a zatem, czy odwołująca przedłożyła nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji, ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na wysokość jej emerytury.

Dokonując wszechstronnej analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżący w toku postępowania przed organem rentowym wywołanym złożeniem wniosku o ponowne przeliczenie emerytury nie spełnił przesłanki wniosku o ponowne ustalenie prawa do emerytury na zasadach określonych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Odwołująca nie przedłożyła jednak nowych dowodów na potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed uprawomocnieniem się decyzji o przyznaniu emerytury, a mających wpływ na wysokość świadczenia. W odwołaniu nie ujawniła żadnych okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na wysokość emerytury.

Z. Z. w odwołaniu, a wcześniej we wniosku z dnia 11 października 2024 roku, powoływała się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku SK140/20, zgodnie z którym art. 25 ust. 1 b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wskazane orzeczenie zapadło większością głosów, a w składzie orzekającym zasiadał jako jego członek, a także sprawozdawca J. P..

W dniu 6 marca 2024 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego (M.P. z 2024 r. poz. 198).

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdził że: uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 września 2017r. w sprawie wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego (dot. J. P.), opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 19 września 2017 r. (poz. 873), - została podjęta z rażącym naruszeniem prawa, w tym Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a tym samym jest pozbawiona mocy prawnej i nie wywołała skutków prawnych w niej przewidzianych.

W konsekwencji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznał, że m. in. J. P. nie jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego.

Jak wskazano w cytowanej uchwale: „Organy władzy publicznej mają obowiązek przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności wynikającej z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady legalizmu, zgodnie z którą organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stoi na stanowisku, że uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy.”

Z kolei Sąd Najwyższy w Postanowieniu wydanym w Składzie Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - z dnia 13 grudnia 2023 r. sygn.. akt I KZP 5/23 stwierdził, iż aspekty sprzecznego z prawem krajowym wyboru osób na sędziów Trybunału Konstytucyjnego, na miejsca już wcześniej zajęte, zostały precyzyjnie wskazane także w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) z dnia 7 maja 2021 r. w sprawie 4907/18, (...) przeciwko Polsce. ETPCz orzekł, że rozstrzygnięcie sprawy przez skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego z udziałem osoby wybranej na miejsce już zajęte narusza art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC), ponieważ taki organ nie spełnia wymogu „sądu ustanowionego ustawą”. W takiej sytuacji Sąd Najwyższy uznał, że wobec naruszenia art. 194 ust. 1 Konstytucji RP jedynym możliwym działaniem zgodnym z Konstytucją RP, jest konieczność uznania, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego wydany w sprawie z udziałem sędziego wadliwie wybranego nie wywiera skutków z art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji RP(nie posiada mocy powszechnie obowiązującej i nie wchodzi w życie), a zatem, uznać należy, że Trybunał nie rozstrzygnął sprawy objętej wnioskiem.

Powyższe okoliczności stanowiły o bezzasadności odwołania.

Ponadto należy wskazać, iż bezzasadności żądania odwołującej stanowi również fakt, iż przepis art. 25 ust 1b ustawy emerytalnej został dodany ustawą z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 637), która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołująca prawo do wcześniejszej emerytury nabyła od dnia 5 czerwca 2006 roku na podstawie decyzji z dnia 29 czerwca 2006 roku (w obniżonym wieku). Natomiast emeryturę w wieku powszechnym przyznano jej decyzją z dnia 24 czerwca 2011 roku, począwszy od dnia 5 czerwca 2011 roku. Przy ustalaniu wysokości emerytury w wieku powszechnym organ rentowy nie potrącał kwot wypłaconej emerytury wcześniejszej. Okoliczność ta wynika wprost z treści decyzji z dnia 24 czerwca 2011 roku. Zatem gdyby wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 roku został wydany bez naruszenia prawa, na które wskazano wyżej, odwołująca nie byłaby beneficjentem tego rozstrzygnięcia, gdyż przy ustalaniu wysokości emerytury powszechnej organ rentowy nie potrącał wysokości wypłaconej emerytury wcześniejszej, gdyż wówczas w obrocie prawnym nie funkcjonował art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴
§1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

mt

Sędzia Cezary Olszewski