Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 marca 2025r. w Suwałkach

sprawy E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wznowienie postępowania

w związku z odwołaniem E. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 23 października 2024 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie od decyzji z dnia 23 października 2024r. znak (...);

2.  zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. do rozpoznania w trybie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2023r., poz. 1251 ze zm.) wniosku E. S. z dnia 10 października 2024r. o przeliczenie emerytury w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024r. w sprawie SK 140/20.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., decyzją z dnia 23.10.2024r. odmówił E. S. wznowienia postępowania w sprawie emerytury.

W uzasadnieniu wskazał, że Trybunał Konstytucyjny w dniu 4.06.2024r. wydał wyrok w sprawie dotyczącej obliczenia emerytury poprzez pomniejszenie podstawy obliczenia emerytury z wieku powszechnego o kwotę pobranych wcześniej emerytur. Uznał, że przepis ustawy, stanowiący podstawę do tego pomniejszenia, w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6.06.2012r. jest niezgodny z przepisami Konstytucji.

W przypadku zaś, gdy Trybunał orzekł o niezgodności z Konstytucją ustawy, na podstawie której została wydana decyzja, skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału. Orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy.

W związku z tym, że wyrok Trybunału z 4.06.2024r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw brak jest podstaw do wznowienia postępowania zakończonego decyzją z dnia 9.10.2017r.

W odwołaniu do tej decyzji E. S. wniosła o ponowne obliczenie wysokości emerytury w wieku powszechnym, a przy obliczaniu jej wysokości pominięcie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych art. 25 ust 1b ustawy emerytalnej.

W uzasadnieniu wskazała, że podstawę jej wniosku stanowił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4.06.2024r. w sprawie o sygn.. akt SK 140/20. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17.12.1998r. jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji RP – w zakresie, w jakim dotyczy osób, które wniosek o przyznanie emerytury wcześniejszej złożyły przed 6.06.2012r. Jego zaś wyroki są ostateczne i powszechnie obowiązujące, a odsuwanie w czasie momentu urzędowego ogłoszenia orzeczenia Trybunału oznacza utrzymywanie w systemie prawa obowiązującego przepisów, których domniemanie konstytucyjności zostało mocą orzeczenia obalone w sposób ostateczny i powszechnie obowiązujący. Taka sytuacja rodzi zagrożenie dla praw i wolności obywateli oraz narusza ich zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa, jak również podważa ogólnie pewność prawa. Powołała się przy tym na wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 3.07.2024r. VI U 528/28, który wskazał, że nieuprawnione zaniechania władzy wykonawczej nie mogą wywierać wpływu na sytuację obywateli.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację z zaskarżonej decyzji. Z wywodów organu rentowego wynikało, że emerytura przyznana E. S. została obliczona zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zauważył, co następuje:

Odwołanie od zaskarżonej decyzji podlegało oddaleniu.

Zgodzić się mianowicie należało z organem rentownym, że skoro wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, to nie wszedł on jeszcze w życie. Zgodnie zaś z art. 145a § 2 kpa można wnieść do organu rentownego skargę o wznowienie postępowania w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Skoro więc organ rentowny odmówił wznowienia postępowania w sprawie emerytury, to odwołanie od decyzji w tym przedmiocie musiało podlegać oddaleniu. Stąd w tym zakresie orzeczono na podstawie 477 ¹⁴ §1 kpc jak w pkt. 1 wyroku.

W sprawie zauważyć jednak należy, że organ rentowny nie rozpoznał w całości wniosku odwołującej się z dnia 10.10.2024r., która generalnie wniosła o przeliczenie jej emerytury. W ogóle to do tego wniosku nie ustosunkował się, przyjmując tylko, że odwołująca się zgłosiła skargę o wznowienie postępowania. Winien natomiast do niego merytorycznie ustosunkować się. Odwołująca się nie składała bowiem żadnej skargi o wznowienie postępowania, a wskazała, że z uwagi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego wnosi o przeliczenie swojej emerytury, bez pomniejszania o wcześniej pobrane emerytury.

Organ rentowny winien zatem wydać decyzję, w której albo wyraźnie wskaże czy odmawia ponownego ustalenia wysokości emerytury albo tą emeryturę przelicza i jak przelicza. Trzeba bowiem za Sądem Apelacyjnym w Gdańsku wskazać, że nie można zgodzić się z poglądem, iż w przypadku stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu przez Trybunał Konstytucyjny włączonym skutkiem takiego orzeczenia jest wznowienie postępowania w trybie art. 145 kpa w zw. z art. 190 ust. 4 Konstytucji. Strona ma bowiem prawo realizować swoje uprawnienia w możliwie szerokim zakresie, dopuszczalnym przepisami prawa, a organ rentowny ma administracyjny obowiązek stworzyć ku temu warunki. Nie zachodzą żadne przeszkody prawne, by strona w sytuacji zmiany interpretacji prawa, wykorzystując przesłankę błędu organu, wniosła o ponowne ustalenie wysokości świadczenia na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej (wyrok z dnia 10.06.2020r. III Ua 48/20).

Jak też w wyroku z dnia 28.11.2019 III AUa 631/19 wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku – w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych istnieje konstrukcja quasi wznowienia (uproszczonego), uregulowana w art. 114 ustawy dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i zgodnie z tym przepisem organ rentowny zobligowany jest do rozpoznania wniosku ubezpieczonych, jeżeli z takimi zgłaszają się.

Z tych względów, uznając, że wniosek o przeliczenie emerytury złożony w organie rentownym 10.10.2024r. nie został w całości rozpoznany, zasadnym było zobowiązanie ZUS do jego rozpoznania, o czym Sąd orzekł na mocy art. 477 ¹⁴ § 3 kpc.