Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Cezary Olszewski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Marta Majewska Wronowska

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2024r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z odwołania I. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji wnioskodawcy I. S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 czerwca 2024r. sygn. akt IV U 146/23

Oddala apelację.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 7 sierpnia 2023 roku stwierdził, że I. S. nie ma prawa do zasiłku chorobowego wypłaconego z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół Nr (...) w E. za okres od dnia 22 marca 2023 roku do dnia 23 czerwca 2023 roku. Dodatkowo zobowiązał I. S. do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego z funduszu chorobowego za okres od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku w kwocie (...) zł wraz z odsetkami w kwocie (...)zł.

W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż na podstawie zwolnienia lekarskiego wystawionego za okres od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku płatnik składek – Zespół Szkół Nr (...) w E. ustalił i wypłacił I. S. świadczenie rehabilitacyjne, a następnie zasiłek chorobowy za okres od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku w kwocie (...) zł. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy I. S. prowadziła działalność gospodarczą, w ramach której zatrudniała pracowników, którzy zajmowali się obsługą klientów i kontrolą bieżącego funkcjonowania sklepu. W czasie niezdolności do pracy akceptowała dokumenty finansowe, w ramach zawartej umowy franczyzy, jej partner (...) S.A. wystawiał automatyczne faktury za sprzedaż towaru, które akceptowała elektronicznie na panelu kontrahenta oraz zajmowała się wypłatą wynagrodzenia pracownikom i opłacaniem podatków. Z uwagi na powyższe okoliczności zasiłek wypłacony I. S. za okres od dnia 22 marca 2023 roku do dnia 23 czerwca 2023 roku jest świadczeniem nienależnie pobranym i podlega zwrotowi.

Odwołanie od tej decyzji złożyła I. S., domagając się jej zmiany w całości, poprzez przywrócenie prawa do zasiłku chorobowego za okres od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku oraz zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz ubezpieczonej zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wskazała, iż nie sposób uznać, że wykonywane przez nią czynności służbowe wypełniały przesłankę z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, warunkującą jej prawo do zasiłku chorobowego. Jej aktywność w okresie obowiązywania zwolnienia lekarskiego ograniczała się jedynie do wypełnienia obowiązków nałożonych na nią przepisami prawa, zatem nie można mówić o wykonywaniu przez nią „pracy zarobkowej” w tym okresie, co prowadziłoby do pozbawienia jej prawa do zasiłku chorobowego. Wymaganie od ubezpieczonego, prowadzącego działalność gospodarczą, aby nie podejmował jakichkolwiek czynności związanych z tą działalnością, w tym np. nie dokonywał przelewów wynagrodzeń pracownikom lub nie opłacał podatków, prowadziłoby do bezsprzecznie nadmiernej ingerencji w sytuację majątkową osób trzecich (pracowników przedsiębiorcy), jak również narażałoby przedsiębiorcę na potencjale konsekwencje zarówno na gruncie przepisów podatkowych, jak i przepisów prawa pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy domagał się jego oddalenia i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 3 czerwca 2024 roku Sąd Rejonowy w Suwałkach oddalił odwołanie I. S..

Z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynikało, że I. S. podlega ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zatrudnienia pracowniczego w Zespole Szkół Nr (...) w E.. Oprócz pracy w szkole zajmuje się również prowadzeniem działalności gospodarczej pod firmą (...) w E. w formie franczyzy – prowadzeniem sklepu (...). Zatrudnia w nim pracowników, którzy zajmują się obsługą klientów i kontrolą bieżącego funkcjonowania sklepu. Jej partner handlowy - (...) S.A. - wystawia automatycznie faktury za sprzedaż towaru, które I. S. akceptowała elektronicznie na panelu kontrahenta oraz zajmowała się wypłatą wynagrodzenia pracownikom i opłacaniem podatków oraz składek na ZUS.

W okresie od dnia 22 marca 2023 roku do dnia 23 czerwca 2023 roku I. S. przebywała za zwolnieniu lekarskim w związku ze złamaniem paliczka obwodowego palca III ręki prawej i stłuczeniem palców II – IV ręki prawej. Za ten okres odwołująca pobrała zasiłek chorobowy z funduszu chorobowego w kwocie (...) zł. Ponadto w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim uzyskiwała dochody z tytułu prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Jak ustalił Sąd Rejonowy, oprócz akceptacji faktur od franczyzobiorcy (...) S.A., która odbywała się elektronicznie, jak również wypłaty wynagrodzenia pracownikom oraz opłacania podatków i składek na ZUS, wnioskodawczynią wykonywała również pracę w stanowiących jej działalność gospodarczą sklepach. Wykonywała zatem bieżące czynności związane z prowadzeniem sklepów: rozkładanie towarów, obsługa klientów, podejmowała również czynności związane z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników.

Sąd Rejonowy uznał, iż ubezpieczona utraciła prawo do zasiłku chorobowego za okres wskazany w decyzji, a tym samym wypłacony zasiłek jest świadczeniem nienależnym i jest ona zobowiązana do jego zwrotu. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, którą Sąd pierwszej instancji podziela, pracą w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy jest praca w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym także wykonywanie różnych czynności na podstawie różnych stosunków prawnych – stosunku pracy, stosunków o charakterze cywilnoprawnym, a także prowadzenie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., I UK 70/12, LEX nr 1675215). Przy ocenie czy doszło do wypełnienia przesłanek określonych w art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, konieczna jest także pewna „stopniowalność” zachowań osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, uwzględniająca specyfikę tej działalności. W konsekwencji przyjęcie, że taka osoba wykonywała w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową w rozumieniu powołanego przepisu będzie możliwe wówczas, gdy wykazuje się ona w tym okresie taką samą lub zbliżoną aktywnością zawodową jak w okresach, w których była zdolna do prowadzenia tej działalności. Natomiast gdy w okresie orzeczonej niezdolności do pracy osoba prowadząca pozarolniczą działalność ogranicza swoją normalną aktywność wyłącznie do podejmowania sporadycznych, incydentalnych i wymuszonych, np. regulacjami prawnymi, czynności, takich jak złożenie podpisu na dokumencie, zwłaszcza urzędowym, sporządzenie rachunku lub faktury, których niedopełnienie prowadziłoby do niedochowania ustawowego lub umówionego z kontrahentem terminu i które dodatkowo nie są sprzeczne z celem zwolnienia, oraz gdy ceduje pozostałe czynności charakteryzujące prowadzoną przez nią działalność na inne osoby (zatrudnionych w tym celu zleceniobiorców lub ustanowionego na czas trwania niezdolności do pracy pełnomocnika), należałoby przyjąć, że zastosowanie w stosunku do niej regulacji art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej nie jest uzasadnione (zob. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 grudnia 2022 r. III USKP 126/21).

Jak wynikało z ustaleń Sądu Rejonowego w okresie niezdolności do pracy odwołująca akceptowała odpowiednie dokumenty finansowe – akceptowała elektronicznie faktury na panelu kontrahenta oraz zajmowała się wypłatą wynagrodzenia pracownikom i opłacaniem podatków. Mając na uwadze wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2022 roku III USKP 126/21 Sąd pierwszej instancji ocenił, czy zachowania I. S. stanowiły taką samą działalność zarobkową, jaką wykonywała w okresach, kiedy była zdolna do prowadzenia tej działalności. Nie można bowiem było uznać, aby działania incydentalne i wymuszone, np. regulacjami, takie jak złożenie podpisu na fakturze lub zaakceptowanie faktury, których niedopełnienie prowadziłoby do niedochowania ustawowego lub umówionego z kontrahentem terminu, stanowiły podstawę do zastosowanie art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Natomiast materiał dowody zgromadzony w sprawie wskazał, iż działania I. S., w okresie orzeczonej niezdolności do pracy charakteryzowały się taką samą lub zbliżoną aktywnością zawodową, jak w okresach, w których była zdolna do prowadzenia tej działalności. Jej aktywność zawodowa w spornym okresie związana z prowadzeniem dwóch sklepów z odzieżą nie ograniczała się jedynie do akceptowania faktur wystawianych przez kontrahenta w formie elektronicznej, płacenia wynagrodzenia pracownikom oraz opłacania podatków i składek na ZUS. Sąd rejonowy szczegółowo wskazał, iż w spornym okresie odwołująca wykonywała czynności związane z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników. W okresie od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku odwołującą w ramach działalności gospodarczej wykonywała następujące czynności:

- zawarła 2 umowy zlecenia z dnia 30 kwietnia 2023 roku z M. K.,

- zawarła umowę zlecenia z dnia 18 kwietnia 2023 roku z I. C.,

- zawała 2 umowy zlecenia z dnia 30 kwietnia 2023 roku z M. S.,

- zawarła umowę zlecenia z dnia 01 kwietnia 2023 roku z M. S.,

-zawarła umowę zlecenia z dnia 01 kwietnia 2023 roku z S. Ł.,

- złożyła wypowiedzenie warunków pracy i płacy z dnia 28 kwietnia 2023 roku A. S. (1),

- udzieliła urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w dniu 19 maja 2023 roku P. R.,

- wystawiła w dniu 02 czerwca 2023r. świadectwo pracy P. R.

- w dniu 31 marca 2023r. wystawiła A. D. świadectwo pracy.

Przede wszystkim, jak ustalił Sąd Rejonowy, odwołująca prowadziła w okresie orzeczonej niezdolności do pracy sprzedaż w prowadzonych przez siebie sklepach, rozkładała w nich towar, co stanowczo potwierdzili w swoich zeznaniach świadkowie – S. Ł. i A. S. (1). Pozostali przesłuchani w sprawie świadkowie (A. D., P. Ł. i A. K. (1)) ogólnie zeznali, iż odwołująca w okresie orzeczonej niezdolności do pracy podejmowała wobec nich czynności związane z zatrudnieniem lub zwolnieniem z pracy.

Sąd pierwszej instancji zeznania świadków obdarzył wiarą, oceniając jej jako spójne, znajdujące potwierdzenie w zebranej dokumentacji zatrudnieniowej. Ponadto okoliczność, iż świadkowie złożyli zeznania niekorzystne dla odwołującej, nie pozbawia ich waloru wiarygodności.

Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 4 i 5 k.p.c. Sąd Rejonowy pominął dowód z dodatkowej informacji firmy (...) S.A. zgłoszony na okoliczność czy w okresie orzeczonej niezdolności do pracy odwołująca zwracała się do firmy z indywidualnymi zamówieniami o uzupełnienie towaru oraz z zeznań świadków M. S., M. K. i I. C. uznając, iż dowody te zmierzają do przedłużenia postępowania, a ponadto świadkowie ci nie odbierali kierowanych do nich wezwań na rozprawę.

Apelację od tego wyroku złożyła I. S., zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku - art 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 6 k.p.c. w zw. z art. 205 ¹² k.p.c, - poprzez dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. S. (1) w sytuacji, gdy dowód ten zgłoszony został z opóźnieniem ze strony organu rentowego, a analogiczne dowody, zawnioskowane na te same okoliczności, zostały pominięte jako zmierzające do przedłużenia postępowania,

2. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku - art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przyznanie waloru wiarygodności zeznaniom świadka S. Ł. w sytuacji, gdy zeznania te są wewnętrznie sprzeczne i kolidują z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a poprawnie ocenione nie mogą dawać podstawy do konkluzji, iż odwołująca się wykonywała w okresie korzystania z zasiłku chorobowego niedozwoloną pracę na rzecz innego płatnika składek, co powinno prowadzić do uwzględnienia odwołania,

3. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku - art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie, że na podstawie pracowniczych dołączonych do akt postępowania uznać można, że odwołująca się wykonywała w okresie korzystania z zasiłku chorobowego niedozwoloną pracę na rzecz innego płatnika składek - podczas gdy wszystkie odzwierciedlone tam czynności mieściły się w katalogu czynności dozwolonych podczas korzystania z zasiłku chorobowego (jako stanowiące prawne obowiązki przedsiębiorcy i pracodawcy),

4. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku - art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i nie odniesienie się przez Sąd I instancji do faktu, iż przeprowadzona w toku postępowania przed organem rentowym kontrola nie wykazała żadnych nieprawidłowości w korzystaniu ze zwolnienia, co wprost wskazuje, iż odwołująca się nie wykonywała w okresie zwolnienia lekarskiego niedozwolonej pracy na rzecz płatnika składek i jako takie skutkować powinno uwzględnieniem odwołania,

5. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku - art. 321 k.p.c. poprzez rozstrzygnięcie sprawy na podstawie okoliczności niebędących przedmiotem decyzji organu rentowego,

Wskazując na powyższe domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez przywrócenie jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na jej rzecz kosztów postępowania, wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja I. S. jako niezasadna, podlegała oddaleniu.

Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Na wstępie należy odnieść się do zarzutu apelującej naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 205 ¹² k.p.c., zgodnie z treścią którego jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia projektu planu rozprawy albo sporządzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu projektu planu rozprawy albo sporządzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później (§1). Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu (§2).

Nie ulega wątpliwości, że w sprawie niniejszej Sąd nie zarządził przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, zatem zarzuty apelacji naruszenia art. 205 ^{( 12)} k.p.c. poprzez zgłoszenie przez organ rentowy wniosku o przesłuchanie świadka A. S. (1) z opóźnieniem, były chybione. Wskazać należy, iż Sąd Rejonowy uwzględnił wszystkie wnioski dowodowe – te były zgłaszane wyłącznie przez organ rentowy. W toku procesu przesłuchał pięciu świadków: A. D. (k. 203), A. K. (2) (k. 237), S. L. (k. 204), P. R. (203) i A. S. (1) (k. 237-v238). Dowód z zeznań świadków: M. S., M. K. i i. C. (1) ostatecznie został pominięty, jako zmierzający do przedłużenia postępowania w sprawie oraz w związku z nieodbieraniem przez tych świadków wezwań na rozprawę (postanowienie Sądu Rejonowego k. 238). Kierując się ekonomiką procesową Sąd Rejonowy prawidłowo odstąpił od dopuszczania dowodu z zeznań kolejnych świadków, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie odbierają oni wezwań na rozprawę. W tym zakresie pominięcia dowodu z zeznań tych świadków nie miało związku z art. 205 ^{( 12)} k.p.c. Tym samym nie było również podstaw, aby w oparciu o art. 205 ^{( 12)} k.p.c. pominąć dowód z zeznań świadka A. S. (1), który miał istotne znaczenie dla merytorycznego rozstrzygania sprawy. Kierując się błędnym stanowiskiem apelującej należało by pominąć dowodów z zeznań wszystkich przysłuchanych w sprawie świadków, gdyż wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań A. S. (1) został zgłoszony w tym samym piśmie procesowym, które zawierało dane świadków przysłuchanych w sprawie ( wniosek ZUS k. 26).

Przechodząc do oceny zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. to przepis ten stanowi, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00). Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00). Poprawność rozumowania sądu powinna być możliwa do skontrolowania, z czym wiąże się obowiązek prawidłowego uzasadniania orzeczeń.

W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego jest prawidłowa. Odmienna ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego przedstawiona przez apelująca w złożonej apelacji, a w zasadzie odmienne wnioski wyprowadzone na podstawie tych samych okoliczności, pozostają jedynie w sferze dyskusji i nie są wystarczające do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a jego ocena jest dowolna.

Sąd Rejonowy odniósł się do wszystkich zgromadzonych w postępowaniu dowodów, zarówno z dokumentów, jak i zeznań świadków. Dokonał analizy tych dowodów i precyzyjnie wskazał przyczyny, dla których uznał ich wiarygodność. Zastosowane przez sąd kryteria oceny nie budzą zastrzeżeń Sądu Okręgowego, co do ich prawidłowości.

Przechodząc do dalszych zarzutów apelującej należy przytoczyć sekwencję zdarzeń związaną z kontrolną organu rentowego zwolnienia lekarskiego skarżącej. W dniu 7 czerwca 2023 roku płatnik składek – Zespół Szkół nr (...) w E. wystąpił organu rentowego z prośbą o przeprowadzenie kontroli zwolnienia lekarskiego apelującej, która jest pracownikiem szkoły od 19 września 2022 roku. Płatnik składek wskazał, iż odwołująca jest na zwolnieniu lekarskim od 21 lutego 2023 roku i często jest widziana przez pracowników szkoły w sklepie (...) w E., jako sprzedawca. Z adnotacji z dnia 12 czerwca 2023 wynika, że wdrożono kontrolę zasadności (akta zasiłkowe k. 4-4v). Pismem z dnia 19 czerwca 2023 roku odwołującą została poinformowana o wszczęciu z urzędu postepowania w sprawie weryfikacji jej uprawnień do zasiłku chorobowego za okres od 22 marca 2023 roku do 26 czerwca 2023 roku (k. 5 akt zasiłkowych). Pismem z dnia 29 czerwca 2023 roku odwołująca udzieliła odpowiedzi na pytania, które organ rentowy skierował do niej pismem z dnia 19 czerwca 2023 roku (k. 9-9v akt zasiłkowych). Kolejne czynności doprowadziły do wydania przez organ rentowy skarżonej decyzji.

Powyższe ustalenia należy zestawić z dokumentem, na który powołuje się odwołująca, t.j. informację organu rentowego z dnia 28 czerwca 2023 roku (k. 8 a.s.), iż w dniu 22 czerwca 2023 roku przeprowadzona została kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy u odwołującej. W wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy nie stwierdził nieprawidłowości w wykorzystaniu zwolnienia lekarskiego. Podkreślenia wymaga, iż pismo to było adresowane do Zespołu szkół Nr (...) w E. (odwołująca otrzymała je do wiadomości) w odpowiedzi na wniosek płatnika składek z dnia 7 czerwca 2023 roku. Odpowiedź ta dotyczy jednak zupełnie innego okresu zasiłkowego, gdyż w zgłoszeniu płatnika o przeprowadzenie kontroli wskazał on, iż odwołująca przebywała na zwolnieniu od 21 lutego 2023 roku. Niniejsza sprawa dotyczy niezdolności do pracy w okresie od 22 marca 2023 roku do 26 czerwca 2023 roku. Z pisma, na które powołuje się odwołująca, nie wynika, że kontrola obejmowała również sporny okres. Za takim stanowiskiem przemawia fakt, że pismem z dnia 19 czerwca 2023 roku organ rentowy zobowiązał odwołująca do złożenia wyjaśnień odnośnie spornego okresu tj. od 22 marca 2023 roku do 26 czerwca 2023 roku. Tym samym zarzuty odwołującej w tym zakresie należy uznać za nietrafione.

Sąd nie podzielił również stanowiska odwołującej, iż Sąd Rejonowy rozstrzygał w oparciu o okoliczności, które nie były przedmiotem decyzji organu rentowego. Zarzuty te dotyczą potwierdzenia faktycznego przebywania przez odwołującą w spornym okresie w prowadzonym przez nią sklepie oraz sprzedawania i rozkładania towaru. Okoliczności te zostały ujawniane w oparciu o zeznania świadka A. S. (2), stąd nieudana próba podważenia ważności tego dowodu i zarzuty natury proceduralnej, o których była mowa wyżej. Jak stanowi artykuł 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Sformułowanie „praca zarobkowa” jest zwrotem wieloznacznym na gruncie języka polskiego. O zakwalifikowaniu wykonywania określonych czynności jako „pracy” nie decyduje charakter stosunku pracy, na podstawie którego są one wykonywane, ale rodzaj tych czynności (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 20 stycznia 2005 roku, II UK 154/04; 9 października 2006 roku, II UK 44/06). Dlatego pracą w rozumieniu tego przepisu jest wykonywanie różnych czynności na podstawie stosunku pracy, umów cywilnoprawnych, w ramach własnej działalności gospodarczej, czy w oparciu o autonomiczne podstawy świadczenia pracy (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 20 stycznia 2005 r., II UK 154/04; 9 października 2006 r., II UK 44/06). Zwrot „praca zarobkowa” interpretowany jest przez analizę charakteru wykonywanych czynności bez względu na wysokość uzyskanego dochodu albo, rzadziej, przez uzyskiwanie dochodu co najmniej w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wykonywanie pracy zarobkowej zakłada rzeczywiste i osobiste działanie ubezpieczonego (uzasadnienie do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 roku, III UZP 15/15 i przywołane tam orzecznictwo). W judykaturze przyjęto, że wykonywanie pracy zarobkowej polega na podjęciu przez ubezpieczonego działań stanowiących realizację obowiązków pracowniczych lub wynikających z innego stosunku prawnego obejmującego świadczenie pracy, np. w przypadku prowadzenia działalności pozarolniczej wykonywanie czynności związanych wprost z działalnością gospodarczą (nadzór nad zatrudnionymi pracownikami, obsługa klientów, przyjmowanie i wydawanie materiałów (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 4 kwietnia 2012 r., II UK 186/11, 5 października 2005 r., I UK 44/05). W wyroku z dnia 22 stycznia 2019 r. (II UK 521/17) Sąd Najwyższy wskazał, że ubezpieczony, który w okresie orzeczonej niezdolności do pracy podpisuje faktury VAT, wykonuje pracę zarobkową i traci prawo do zasiłku chorobowego. Podpisywanie faktur VAT, równoznaczne z ich wystawianiem w celu uzyskania zwrotu podatku, należy traktować jako istotny element prowadzenia działalności gospodarczej, kwalifikowany na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Ocena, czy w danym przypadku wykonywanie przez ubezpieczonego w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pewnych czynności składających się na pracę zarobkową nie skutkuje utratą prawa do zasiłku chorobowego, jak też ocena tego, czy dane czynności są pracą zarobkową, mają charakter zindywidualizowany, zależny od okoliczności konkretnej sprawy, które determinować powinny kwalifikację prawną danej aktywności ubezpieczonego jako pracy zarobkowej lub pracy pozbawionej takiego charakteru, ewentualnie pracy zarobkowej, której wykonywanie ze względu na szczególne okoliczności nie powinno jednak skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego, przy założeniu celowości odwołania się przy interpretacji zwrotu „praca zarobkowa” również do reguł wykładni funkcjonalnej (słuszności) (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 marca 2023 rku , I USKP 81/22).

Okolicznością bezsporną pozostaje to, że odwołująca w okresach niezdolności do pracy (pobierania zasiłku chorobowego) wystawiała dokumenty związane z zawieraniem umów zlecenia, wystawiała świadectwa pracy oraz złożyła wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy. Przypomnieć należy, że sporny okres to czas niezdolności do pracy od 22 marca 20223 roku do 23 czerwca 2023 roku (trzy miesiące). Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji właściciel ocenił aktywność odwołującej w ramach prowadzanej przez nią działalności gospodarczej. Ocenę tą wzmacnia fakt, że skarżąca pracowała w sklepie w trakcie zwolnienia lekarskiego.

Uznając za niezasadny zarzut naruszenia art. 321 k.p.c. przypomnieć należy, że niniejsze postepowanie należy do postepowania szczególnego. W myśl art. 476 § 2 k.p.c. w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Odwołanie pełni rolę pozwu, a jego zasadność ocenia się na podstawie właściwych przepisów prawa materialnego. Z tym rozwiązaniem koresponduje treść art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia, a w razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy (por. E. Stefańska (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-477(16), red. M. Manowska, LEX/el. 2022, art. 477 ¹⁴). Z powyższego wynika, że sąd nie dysponuje możliwością dowolnego kształtowania rozstrzygnięcia merytorycznego. Jest związany decyzją i w razie zamiaru jej zmiany nie może orzec o tym, o czym dana decyzja nie rozstrzyga (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 23 kwietnia 2010 roku, II UK 309/09,; z 7 kwietnia 2011 roku, I UK 357/10; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 23 stycznia 2020 roku, III AUa 414/19). Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a pomiędzy stronami spornych. Poza tymi okolicznościami spór sądowy istnieć nie może, gdyż w postępowaniu przed sądem odwołujący żądać może jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Odwołanie wnoszone do sądu ubezpieczeń społecznych nie ma bowiem charakteru samodzielnego żądania, a jeśli takie zostanie w odwołaniu zgłoszone, sąd ma obowiązek przekazać to żądanie do rozpatrzenia organowi rentowemu na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 9 września 2010 r., II UK 84/10, LEX nr 661518). Przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie jest decyzja z dnia 7 sierpnia 2023 roku odmawiająca apelującej prawa do zasiłku chorobowego w okresie od 22 marca 2023 roku do 23 czerwca 2023 roku i zobowiązanie do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd potwierdziło prawidłowość zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c., apelację oddalono.

mt