Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Piotr Witkowski
Protokolant:	Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2025r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z wniosku M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 maja 2025r. sygn. akt IV U 88/25

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. na rzecz M. M. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku w pkt. 2 do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

Sygn. akt III Ua 15/25

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia 04.03.2025 roku na podstawie art. 7 i art 7a ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.) odmówił M. M. prawa do zasiłku chorobowego od 21.02.2025 r. do 30.04.2025 r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż M. M. (2) została zwolniona z czynnej służby wojskowej z dniem 08.11.2024 r., a niezdolność do pracy powstała od 10.09.2024 r., czyli w czasie czynnej służby wojskowej i trwa nieprzerwanie do 30.04.2025 r. Zasiłek chorobowy nie przysługuje natomiast jeżeli niezdolność do pracy byłego żołnierza powstanie przed zwolnieniem z czynnej służby wojskowej i trwa w ciągłości po zwolnieniu ze służby.

Odwołanie od tej decyzji złożyła M. M. (2) domagając się przyznania jej prawa do zasiłku chorobowego w spornym okresie oraz zasądzenia od organu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Zarzuciła, iż odmawiając prawa do zasiłku chorobowego ubezpieczonej, organ rentowy zastosował wykładnię językową przepisu art. 7 ustawy zasiłkowej, który ma zastosowanie również do żołnierzy zwolnionych z czynnej służby wojskowej na podstawie art. 7a. Zastosowana zaś wykładnia dokonana w miejsce wykładni celowościowej prowadzi do nieuzasadnionej dyskryminacji całej grupy zawodowej żołnierzy, w stosunku do innych grup naruszając konstytucyjną zasadę równego traktowania obywateli (art. 32 Konstytucji RP) w zakresie konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 Konstytucji RP) oraz art. 2a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497). Wywodziła , że choć literalna wykładnia powołanych przez organ rentowy przepisów może potwierdzać jego stanowisko , to jednak wnioski wynikające z jego interpretacji nie mogą zyskać akceptacji. Powołała się w tym względzie na stanowisko doktryny i orzecznictwa.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 14.05.2025r. Sąd Rejonowy w Suwałkach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującej się prawo do zasiłku chorobowego za okres od 21.02.2025r. do 30.04.2025r. (pkt I.) oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. na rzecz odwołującej się zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że M. M. (2) została powołana do pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej decyzją z dnia 12.10.2023 r. Pełniła czynną służbę wojskową w (...) w okresie od 13.11.2023 r. do 10.12.2023r., następnie w (...) ((...) G. Brygada Zmechanizowana im. Z. (...)) w okresie od 11.12.2023 r. do 8.11.2024 r.

W trakcie odbywania czynnej służby wojskowej w (...) Brygadzie Zmechanizowanej, w dniu 9.09.2024 r. uległa wypadkowi, w wyniku którego stała się niezdolna do pracy (pełnienia czynnej służby) w okresie od 10.09.2024 r. do 10.10.2024 r. Okres niezdolności do pracy (pełnienia czynnej służby wojskowej) z powodu choroby ubezpieczonej został przedłużony zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z dnia 10.10.2024 r. na okres od 11.10.2024 r. do 21.10.2024 r., a następnie zaświadczeniem lekarskim z dnia 21.10.2024 r. na kolejny okres trwający od 22.10.2024 r. do 08.11.2024 r. Po zwolnieniu z odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej z dniem 8.11.2024 r., ubezpieczona była nadal niezdolna do pracy z powodu choroby, co zostało stwierdzone przez lekarza w zaświadczeniu lekarskim z dnia 7.11.2024 r. nr (...) — w okresie od 9.11.2024 r. do 6.12.2024 r. oraz zaświadczeniem z dnia 6.12.2024 r. nr (...) - w okresie od 7.12.2024 r. do 11.12.2024 r. Skutkiem wypadku, którego doznała w czasie pełnienia czynnej służby wojskowej był uraz, który wymagał leczenia operacyjnego, któremu ubezpieczona została poddana w Szpitalu (...) w G. w okresie pobytu od 11.12.2024 r. do 14.12.2024 r. Po przebytym leczeniu okres niezdolności do pracy z powodu choroby został przedłużony do 20.02.2025 r. — zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z dnia 14.12.2024r., a następnie do 30.04.2025 r. — zgodnie z zaświadczeniem lekarskim z dnia 20.02.2025r.

Sąd pierwszej instancji wskazując na treść art. 7 i 7a ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2025 r. poz. 501), uwzględnił odwołanie M. M. w całości. Wskazał, iż przepis art. 7a ustawy zasiłkowej przewiduje odpowiednie zastosowanie tzw. okresu ochronnego także wobec żołnierza (byłego żołnierza zawodowego) zwolnionego z czynnej służby wojskowej. Istota tego przepisu sprowadza się do rozciągnięcia ochrony polegającej na nabyciu prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego przez żołnierza zwolnionego z czynnej służby wojskowej, w sytuacji gdy niezdolność do pracy z powodu choroby, spełniająca warunki określone w art. 7, powstała u niego po dniu, w którym nastąpiło zwolnienie z czynnej służby wojskowej.

Zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 451 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. 2024, poz. 248 ze zm.) w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim żołnierz zawodowy otrzymuje 80% uposażenia.

Ochrona więc polegająca na uzyskaniu prawa do uposażenia w razie wystąpienia choroby dotyczy wyłącznie żołnierza w okresie pełnienia czynnej służby wojskowej. W sytuacji zaś, gdy choroba (niezdolność do pracy z powodu choroby) wystąpiłaby w okresie po zwolnieniu ze służby wojskowej, ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych nie przewiduje żadnego świadczenia pieniężnego. Przepis zatem art. 7a ustawy zasiłkowej przewidując odpowiednie zastosowanie do żołnierza zwolnionego z czynnej służby wojskowej regulacji zawartej w art. 7, zakłada nabycie prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego przez byłego żołnierza zawodowego, jeśli zostaną spełnione następujące warunki: niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni i wystąpiła po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej w ciągu 14 dni od tego zwolnienia albo niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni i wystąpiła nie później niż w ciągu 3 miesięcy od zwolnienia z czynnej służby wojskowej oraz była spowodowana chorobą zakaźną, wylegającą się dłużej niż 14 dni lub inną chorobą, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby. Warunkiem zastosowania przedłużonej ochrony jest wcześniejsze, poprzedzające ziszczenie się ryzyka o maksymalnie 14 dni lub 3 miesiące, pozostawanie w czynnej służbie wojskowej.

Sąd Rejonowy zaznaczył, iż literalna wykładania cytowanych przepisów rzeczywiście może potwierdzać stanowisko organu rentowego. Jednakże trudno znaleźć jakiekolwiek rozsądne argumenty, które przemawiałyby za tym, aby żołnierzowi zwolnionemu ze służby wojskowej przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego, gdy jego niezdolność do służby powstała po zwolnieniu ze służby, zaś nie miałby do niego prawa, gdy żołnierz ten zachorował przed zwolnieniem ze służby a jego niezdolność do służby utrzymywała się nieprzerwanie także po ustaniu służby. Wskazał więc dalej Sąd Rejonowy, że sytuacja niezdolnego do pracy byłego żołnierza nie różni się od sytuacji innych osób, którym wypłaca się zasiłki chorobowe po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, choć nie mają one ekwiwalentu w składce na to ubezpieczenie, wobec czego nie ma też żadnych podstaw do pozbawienia byłego żołnierza gwarancyjnej ochrony ubezpieczeniowej z tytułu prawnie określonego zdarzenia chorobowego po ustaniu stosunku służbowego. Wskazał w tym względzie na orzeczenie Sądu Najwyższego, że odmienne stanowisko, zmierzające do pozbawienia byłego sędziego prawa do zasiłku chorobowego w związku z niezdolnością do pracy, trwającą po ustaniu stosunku służbowego, nie tylko pozostawałoby w sprzeczności z art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej, ale stanowiłoby także nieuzasadnioną dyskryminację tej grupy zawodowej, naruszając konstytucyjną zasadę równego traktowania obywateli (art. 32 Konstytucji RP) w zakresie konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego (art. 67 ust. 1 Konstytucji RP). Taka interpretacja znajduje pełne poparcie w najnowszym orzecznictwie – por. wyrok SR w Toruniu z dnia 21.03.2024r. sygn. akt IV U 288/23 oraz postanowienie SN z dnia 25.02.2020r. II UK 114/19. W tym ostatnim orzeczeniu (wydanym na tle analogicznej sytuacji funkcjonariusza Służby Celnej) Sąd Najwyższy wskazał, iż ocena przysługiwania funkcjonariuszowi Służby Celnej prawa do zasiłku chorobowego po zwolnieniu ze służby powinna być dokonana z uwzględnieniem zasady równego traktowania ubezpieczonych. Sąd Najwyższy w cyt. orzeczeniu wskazał również, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych uzasadniony jest ścisły reżim wykładni gramatycznej. Nie zamyka jednak wykładni, gdy jej wynik prowadzi do sprzeczności z innymi przepisami i zasadami.

W zaistniałym zatem stanie faktycznym i prawnym Sąd Rejonowy uznał, iż zaproponowana przez organ rentowy w rozpoznawanej sprawie wykładnia językowa skutkuje tym, że w ramach tej samej grupy podmiotów, w skład której wchodzą zwolnieni ze służby żołnierze zawodowi może dochodzić do nieuzasadnionego nierównego traktowania ubezpieczonych, co z kolei prowadzi do naruszenia art. 2a ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2025 r. poz. 350), a także wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP zasady równości. Nie ma przeszkód, aby potraktować niezdolność odwołującej - byłego żołnierza zawodowego, powstałą przed rozwiązaniem stosunku służbowego na takiej samej zasadzie jak niezdolność do pracy powstałą w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy, co uzasadnia prawo do zasiłku chorobowego po myśli art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd orzekł orzeczono na zasadzie art. 98 §1, §11 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.).

Apelację od tego wyroku złożył organ rentowy, zaskarżając go w całości, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego tj. art. 7 i art. 7a ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2025r., poz. 501) poprzez uznanie, iż odwołującej - żołnierzowi zwolnionemu z czynnej służby wojskowej - przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okres od 21.02.2025r. do 30.04.2025r. w sytuacji, gdy niezdolność do pracy powstała przed zwolnieniem z czynnej służby wojskowej.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

W odpowiedzi na apelacją odwołująca wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe i właściwie ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. Prawidłowo też zastosował właściwą podstawę prawną rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22.04.1997 r., II UKN 61/97; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12.01.1999 r., I PKN 521/98; z dnia 15.05.2007 r., V CSK 37/07).

Celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy czym prawidłowa ocena prawna, może być dokonana jedynie na podstawie właściwie ustalonego stanu faktycznego sprawy, którego kontrola poprzedzać musi ocenę materialno-prawną. Jeżeli bowiem Sąd pierwszej instancji błędnie ustali kluczowe dla rozstrzygnięcia fakty, to nawet przy prawidłowej interpretacji stosowanych przepisów prawa materialnego, wydany wyrok nie będzie odpowiadał prawu. Innymi słowy, subsumcja nie odpowiadających prawdzie przedmiotowo istotnych ustaleń faktycznych skutkuje naruszeniem prawa materialnego, a pamiętać należy, że kontroli w tym zakresie sąd odwoławczy dokonuje z urzędu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 31.01.2008 roku, III CZP 49/07).

Zaskarżony wyrok nie naruszał również prawa materialnego. Sąd Okręgowy w pełni podziela rozważania prawne zaprezentowane przez Sąd Rejonowy w pisemnych motywach rozstrzygnięcia. Podkreślenia wymaga, iż stanowisko Sądu Rejonowego nie oparło się na przypuszczeniach czy też dowolnej interpretacji, lecz zostało wyczerpująco, racjonalnie i logicznie uzasadnione, ze wskazaniem z jakich względów li tylko literalna wykładania przepisów ustawy zasiłkowej, na której oparto zaskarżoną decyzję, nie może zyskać akceptacji.

Zważyć należy, że celem regulacji wynikającej z przepisów ustawy zasiłkowej jest zapewnienie warunków jak najszybszego powrotu osoby ubezpieczonej do zdrowia, tj. przywrócenia zdolności do pracy poprzez unikanie obciążeń w okresie zasiłku chorobowego, jak również zabezpieczenie środków utrzymania ubezpieczonego w czasie, w którym z uwagi na chorobę ubezpieczonego, nie jest możliwe poszukiwanie przez niego nowego źródła dochodu. Sąd Okręgowy w pełni podziela wykładnię zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, szczegółowo przywołaną we wcześniejszej części niniejszego uzasadnienia, a wskazującą na brak podstaw do różnicowania sytuacji byłych żołnierzy w stosunku do innych osób, którym wypłaca się zasiłki chorobowe po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jak i zasadności traktowania niezdolności do pracy byłego żołnierza zawodowego powstałej przed rozwiązaniem stosunku służbowego na takiej samej zasadzie jak niezdolność do pracy powstałą w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Sytuację byłych żołnierzy można porównać do innych grup zawodowych, tj. sędziów czy funkcjonariuszy Służby Celnej, która jest praktycznie tożsama z sytuacją byłego żołnierza zawodowego. Po rozwiązaniu stosunku służbowego okres pełnienia przez sędziego służby zostaje zrównany z innymi stosunkami zatrudnienia gwarantującymi pełną ochronę ubezpieczeniową. Powyższemu nie stoi na przeszkodzie brak odprowadzania składek na ubezpieczenie chorobowe od wynagrodzenia sędziego, tym bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę, że zasiłki chorobowe wypłacane po ustaniu tytułu ubezpieczenia są świadczeniami udzielanymi po ustaniu okresu objętego składką na ubezpieczenie, a tym samym bez ekwiwalentu w tej składce, przysługującym z tytułu spełnienia się ryzyka określonego ogólnie jako „niezdolność do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia”. Unormowanie to ma bowiem charakter gwarancyjny, ochronny i zabezpieczający (tak też Sąd Okręgowy w Elblągu w wyroku z 20.03.2025r. sygn. IV Ua 7/25).

Sytuacja niezdolnego do pracy byłego żołnierza w tym zakresie nie różni się od sytuacji innych osób, którym wypłaca się zasiłki chorobowe po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, a tym samym nie ma podstaw do pozbawiania byłego żołnierza gwarancyjnej ochrony ubezpieczeniowej z tytułu prawnie określonego zdarzenia chorobowego po ustaniu stosunku służbowego. Odmienne podejście prowadzi bowiem do nieuzasadnionego nierównego traktowania ubezpieczonych, dyskryminacji tej grupy zawodowej, co skutkuje nie tylko naruszeniem art. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, lecz również zasady równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji, czemu stanowczy wyraz dał Sąd Najwyższy w powołanym postanowieniu z dnia 25.02.2020r., sygn. II UK 114/19.

W konsekwencji należało uznać, że Sąd I instancji zasadnie zmienił zaskarżoną decyzję przyznając ubezpieczonej prawo do spornego zasiłku chorobowego.

Z tych względów, na zasadzie art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy apelację pozwanego organu rentowego oddalił (pkt 1).

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł stosownie do wyniku postępowania apelacyjnego, na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023r. poz. 1935 ze zm.)

mt