Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

P. N. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w P. w pozwie skierowanym przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S. domagał się zasądzenia kwoty 5.949,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów wynajmu auta w związku ze szkodą z dnia 01 czerwca 2024 r., kwoty 9.010,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów podstawienia i odbioru auta w związku ze szkodą z dnia

01 czerwca 2024 r. oraz kwoty 1.346,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 14 lipca 2024 r. do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów holowania, załadunku i rozładunku auta w związku ze szkodą z dnia

01 czerwca 2024 r..

Jednocześnie, strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż na skutek zdarzenia z dnia 01 czerwca 2024 r. uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki V. o nr rej. (...). Sprawca kolizji korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. z siedzibą w S.. Powód nabył uprawnienie do odszkodowania za powyższą szkodę na podstawie umowy cesji z dnia 01 czerwca 2024 r.. Do przedmiotowego wypadku doszło kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania poszkodowanego, jednakże pozwany odmówił mu wówczas organizacji najmu i holowania pojazdu w dniu szkody z uwagi na prace serwisowe u pozwanego, a następnie z uwagi na konieczność podstawienia do Niemiec auta zastępczego i konieczności odbioru go z tego kraju. Najem trwał od 01 czerwca 2024 r. do 24 czerwca 2024 r. Za usługę najmu pojazdu wystawiono poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) z dnia 11 lipca 2024 r. na kwotę 8.856,00 zł po stawce 300,00 zł netto. Pozwany uznał swą odpowiedzialność, jednakże zakwestionował czas trwania najmu oraz przyjętą przez poszkodowanego jego stawkę. Ostatecznie wypłacił poszkodowanemu kwotę 2.907,00 zł, tj. za najem pojazdu zastępczego za okres 19 dni po stawce 153,00 zł brutto. W ocenie strony powodowej, wysokość należnego odszkodowania została zaniżona.

Nadto, powód wskazał, iż zgonie z fakturą VAT nr (...) z dnia

11 sierpnia 2024 r. uzasadniony koszt podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego wyniósł 9.010,98 zł przy przyjęciu stawki za 1 km w wysokości 3,00 zł netto oraz łącznym dystansie podstawienia pojazdu wynoszącym 722 km i łącznym dystansie odbioru pojazdu wynoszącym 1720 km. W zakresie powyższego roszczenia pozwany nie wydał decyzji i nie dokonał z tego tytułu jakiejkolwiek zapłaty.

Natomiast koszt holowania, załadunku i rozładunku uszkodzonego pojazdu został stwierdzony fakturą VAT nr (...) i wyniósł łącznie kwotę

10.418,10 zł. Po przekazaniu przez powoda powyższej faktury pozwanemu, dokonał on wypłaty kwoty 9.071,25 zł. Pozwany dokonał rozliczenia przedmiotowej szkody w ww. samochodzie osobowym, jako szkody całkowitej.

W związku z odmową pozwanego zapłaty należności za wynajem pojazdu zastępczego, jego podstawienia, odbioru i holowania, powód pismami z dnia

14 czerwca 2024 r. i z dnia 11 lipca 2024 r. wezwał (...) S.A. z siedzibą w S. do zapłaty ww. kwot.

W odpowiedzi, pozwany (...) S.A. z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Argumentując stanowisko w sprawie pozwany zakwestionował zasadność refundacji kosztów pojazdu zastępczego za okres 24 dni za stawkę 369,00 zł brutto za dobę. Wyjaśnił, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego zweryfikował zasadność okresu najmu pojazdu zastępczego i uznał, iż uzasadnionym okresem najmu było 19 dni (od dnia 01 czerwca do dnia informacji o szkodzie całkowitej, tj. do dnia 12 czerwca 2024 r. oraz 7 kolejnych dni na zagospodarowanie pozostałości pojazdu) przy stawce 153,00 zł brutto, co składało się na łączną kwotę odszkodowania w wysokości 2.907,00 zł brutto. Nadto, pozwany uznał koszty holowania przyjmując stawkę 6,15 zł brutto za km oraz ilość 1.445 km. Pozwany uznał przy tym koszty załadunku i rozładunku w łącznej wysokości

184,50 zł brutto. Łącznie z tytułu holowania i kosztów załadunku i rozładunku pozwany natomiast przyznał odszkodowanie w wysokości 9.071,25 zł brutto. Pozwany podkreślił jednocześnie, iż przekazał poszkodowanemu propozycję najmu pojazdu zastępczego i pokrycia przez niego kosztów najmu pojazdu zstępczego na czas niezbędny do zorganizowania nowego pojazdu oraz przedstawił ofertę cenową. Pozwany poinformował również poszkodowanego, iż w wypadku nieskorzystania z propozycji ubezpieczyciela i samodzielnego wynajęcia pojazdu zastępczego, nieuzasadnione koszty najmu np. stawki wyższe od przedstawionych w ofercie, mogą nie zostać uznane przez ubezpieczyciela, a tym samym poszkodowany będzie musiał pokryć te koszty z własnych środków.

Wyrokiem z dnia 01 kwietnia 2025 r., sygn. akt: I C 239/24 upr., Sąd Rejonowy w Olecku I Wydział Cywilny zasądził od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda P. N. kwotę 14.959,98 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.346,85 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 14 lipca 2024 r. do dnia zapłaty (pkt. 1) oraz zasądził od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda P. N. kwotę 4.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

(pkt. 2).

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Rejonowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

W dniu 01 czerwca 2024 r. doszło do zdarzenia drogowego – kolizji, w skutek której uszkodzeniu uległ pojazd marki V. o nr rej. (...), należący do poszkodowanego H. D. (1). Sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Poszkodowany zgłosił szkodę stronie pozwanej. Na skutek zgłoszenia szkody pozwany prowadził postępowanie likwidacyjne pod numerem (...). Szkoda została zakwalifikowana jako całkowita. W dniu 01 czerwca 2024 r. H. D. (1) zawarł z powodem umowę najmu samochodu marki D. (...) o nr rej. (...) za cenę 300,00 zł netto za dzień. Przekazanie pojazdu nastąpiło w miejscowości R. (autostrada (...)). Poszkodowany korzystał z najmowanego samochodu przez okres 24 dni. W dniu 24 czerwca 2024 r. poszkodowany zwrócił pojazd będący przedmiotem umowy najmu powodowi. Zwrotu pojazdu dokonano w miejscowości S. (Niemcy). Poszkodowany skorzystał z oferty podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego oraz holowania/parkowania/przewozu pojazdu uszkodzonego.

Dnia 14 czerwca 2024 r. powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 10.418,10 zł brutto za dojazd do klienta, załadunek uszkodzonego pojazdu, holowanie uszkodzonego pojazdu, rozładunek uszkodzonego pojazdu oraz powrót do bazy. W dniu 11 lipca 2024 r. powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 8.856,00 zł brutto za

24 dni najmu pojazdu marki D. (...) o nr rej. (...). Dnia 11 lipca 2024 r. powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę

9.010,98 zł brutto za podstawienie auta zastępczego do klienta (odstęp kilometrowy 722 km) i odbiór auta zastępczego od klienta (odstęp kilometrowy 1720 km).

Jednocześnie w dniu zawarcia umowy najmu – 01 czerwca 2024 r. – poszkodowany zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności – prawa do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego, kosztów podstawienia i odbioru pojazdu oraz kosztów holowania/parkowania/przewozu przysługującego poszkodowanemu w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 01 czerwca 2024 r. W dniu 14 czerwca 2024 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 10.418,10 zł brutto. W dniu 11 lipca 2024 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty

8.856,00 zł brutto. W dniu 11 lipca 2024 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 9.010,98 zł brutto. Decyzją z dnia 14 czerwca 2024 r. pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 5.610,00 zł brutto w zakresie – szkoda całkowita. Kolejno decyzją z dnia 28 czerwca 2024 r. uwzględnił koszt holowania pojazdu uszkodzonego oraz załadunek i rozładunek w kwocie 9.071,25 zł (stawka za kilometr 6,15 zł brutto). Decyzją z dnia 11 lipca 2024 r. przyznał za wynajem pojazdu zastępczego kwotę 2.907,00 zł, uwzględniając 19 dni wynajmu po stawce dobowej 153,00 zł brutto. Poszkodowany został poinformowany o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w dniu 06 czerwca 2024 r. Jak wynika z zeznań poszkodowanego H. D. (1) w dniu 01 czerwca 2024 r. podróżował z Niemiec do O., wracając z pracy. W ciężarówce jadącej przed nim wybuchła opona i uderzyła w trzy samochody. Szkoda w jego pojeździe została zakwalifikowana jako całkowita. Powstała około 700 km od miejsca jego zamieszkania. Kontaktował się z ubezpieczycielem E. Hestia, kilkukrotnie odmówiono mu auta zastępczego. Później nie kontaktował się z ubezpieczycielem. Nie wnosił o pojazd zastępczy, ponieważ odmówili mu pomocy. Zawarł umowę cesji z firmą (...). Potrzebował pojazdu zastępczego, znalazł firmę na własną rękę w Internecie, ta sama firma holowała samochód uszkodzony i podstawiła mu samochód zastępczy. Samochodem zastępczym był pojazd osobowy D. (...). Samochód zastępczy był dostarczony na terenie Polski, a został odebrany z miejscowości S., przedmieścia H..

Powód świadczył usługę wynajmu pojazdu zastępczego, odbioru pojazdu z terenu Niemiec i usługę holowania z miejsca zdarzenia do miejsca zamieszkania pojazdu należącego do poszkodowanego H. D. (1). Wypadek miał miejsce w Polsce podczas powrotu poszkodowanego z pracy do miejsca zamieszkania. Pojazd był odholowany do miejsca zamieszkania poszkodowanego, w Polsce. Poszkodowany w miejscu zdarzenia nie mógł znaleźć usługi holowania z ofertą bezgotówkowej płatności. Powód zgodził się na wykonanie tej usługi. Powód załączył cenniki wypożyczalni pojazdów zastępczych.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy przyjął, iż powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Przytaczając treść art. 822 k.c. oraz art. 34 ust. 1 i art. 36 ustawy z dnia

22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz.U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.- dalej u.u.o.), jak też wskazując na regulację

art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 436 § 1 k.c. i art. 415 k.c. oraz art. 361 k.c. i art. 363 k.c., a także orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd I instancji przyjął, iż powód wykazał załączonymi do pozwu dokumentami zarówno stawkę za najem pojazdu ustaloną z poszkodowanym jak i okres najmu pozostający w relacji z zakresem uszkodzeń pojazdu jak i sposobem oraz szybkością przeprowadzenia przez pozwanego postępowania likwidacyjnego. W ocenie Sądu Rejonowego, poszkodowany skorzystał z najkorzystniejszej i najodpowiedniejszej w tym czasie dla niego oferty przedstawionej przez usługodawcę, zapewniającego również podstawienie i odbiór pojazdu oraz usługę holowania z miejsca zdarzenia. Obowiązek minimalizowania skutków szkody nie jest bowiem, zdaniem Sądu I instancji, jednoznaczny z obowiązkiem poszukiwania najtańszej oferty najmu z pominięciem aktualnych uwarunkowań, potrzeb i wygody poszkodowanego. Nie znalazł się on bowiem w tej sytuacji z własnej winy. Poszkodowany znalazł ofertę odpowiadającą mu najbardziej, gdyż pojazd zastępczy dostarczył mu przedsiębiorca, świadczący również usługi w zakresie naprawy pojazdów, zlecając również wygodną dla poszkodowanego usługę podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego w miejscu wskazanym przez klienta.

Nadto, jak wynika z samej treści umowy najmu wypożyczenie samochodu nie wiązało się z żadnymi opłatami dodatkowymi. Uwzględniając również realia lokalnego rynku w tym zakresie, w przekonaniu Sądu Rejonowego, nie dziwi wybór powoda, który skorzystał z kompleksowej usługi świadczonej przez powoda. Nadto, Sąd I instancji podkreślił, że przedmiotowa szkoda miała miejsce w Polsce podczas powrotu poszkodowanego z pracy w Niemczech do miejsca zamieszkania. Poszkodowany nie mógł znaleźć usługi holowania pojazdu uszkodzonego z ofertą bezgotówkowej płatności. Powód zgodził się na wykonanie tej usługi. Pojazd był odholowany do miejsca zamieszkania poszkodowanego, w Polsce. Samochód zastępczy był dostarczony na terenie Polski, a został odebrany z miejscowości S., przedmieścia H., gdzie pracował poszkodowany. Nie ma więc, w ocenie Sądu Rejonowego, podstaw do przyjmowania aby poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody (art. 362 k.c.). Zdaniem Sądu I instancji, brak jednocześnie podstaw do przyjmowania, aby poszkodowany związany był w zakresie wyboru oferty najmu stawkami obowiązującymi u ubezpieczyciela. Nie zawierał również z pozwanym żadnej umowy, z której by wynikała konieczność akceptacji narzuconych mu warunków i stawek ustalonych z resztą przez pozwanego arbitralnie a jednocześnie skierowanych do osób nie mających żadnego wpływu na takie uregulowania. Jednocześnie stawka za dzień najmu nie odbiegała, w przekonaniu Sądu Rejonowego, od innych ofert w kraju i okolicy, w której działalność prowadził wynajmujący. Sąd I instancji podniósł przy tym, iż nie można wymagać od poszkodowanego przeglądania ofert z obszaru całego kraju i poszukiwania tych tańszych od przedsiębiorców prowadzących działalność w miejscu oddalonym o kilkaset kilometrów od miejsca, gdzie poszkodowany na skutek wypadku został pozbawiony środka komunikacji. Jednocześnie usługa związana z odbiorem i odstawieniem pojazdu zastępczego została zlecona i jak wynika z relacji świadka wykonana.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1-3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia

22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pozwany, zaskarżając je w części, tj. w pkt 1. co do kwoty 14.959,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty oraz w pkt 2. w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i zaniechanie jego wszechstronnego rozważenia w szczególności: informacji o kosztach naprawy z 07 czerwca 2024 r., pisma z informacją o wymaganych dokumentach wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, notatki policyjnej nr L. (...), raportu szkody z 07 czerwca 2024 r., podpisanego przez H. D. (2) wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, wiadomości e-mail z 07 czerwca 2024 r. w przedmiocie zakwalifikowania szkody jako całkowitej, wiadomości e-mail z 14 czerwca 2024 r. o rezygnacji przez poszkodowanego z najmu pojazdu za pośrednictwem EIS, notatki urzędowej o wypadku - kolizji drogowej z 01 czerwca 2024 r., informacji i przyznaniu odszkodowania za koszty holowania pojazdu oraz jego załadunku i rozładunku, informacji o przyznaniu odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego w kwocie 2.907,00 zł, wiadomości e-mail z

12 czerwca 2024 r. o szkodzie całkowitej przesłanej na adres e-mail poszkodowanego wskazany przy zgłoszeniu szkody, oświadczenia (...) sp. z o. o. z/s w K. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenia (...) sp. z o. o. z/s w K. z 11 czerwca 2024 r., oświadczenia (...) S.A. z/s w L. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenia (...) sp. z o.o. z/s w W. z 18 czerwca 2024 r., dwóch zanonimizowanych FV potwierdzających najem PZ za stawkę 153,00 zł brutto, zeznań świadka H. D. (1) (protokół rozprawy z

17 grudnia 2024 r.) polegającą na:

- błędnym przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie należało uznać najem pojazdu zastępczego według stawki zastosowanej przez powoda,

tj. 369,00 zł brutto/doba, podczas gdy w dokumentach przesłanych na etapie likwidacji szkody (pismo z informacją o wymaganych dokumentach wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, raport szkody z 07 czerwca 2024 r. podpisany przez H. D. (2) wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego) zawarte są informacje o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za pośrednictwem firm współpracujących z ubezpieczycielem po stawce znacznie niższej — 153,00 zł brutto/doba;

- błędnym przyjęciu, że pozwany nie udowodnił, by przedstawił poszkodowanemu realną propozycję najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem i na jego koszt po deklarowanej stawce, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie należało uznać najem pojazdu zastępczego według stawki zastosowanej przez powoda,

tj. 369,00 brutto/doba, podczas gdy ubezpieczyciel przesłał na adres pełnomocnika poszkodowanego (powoda) propozycję zorganizowania i pokrycia przez niego kosztów pojazdu zastępczego (pisma z informacją o wymaganych dokumentach wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, raportu szkody z 07 czerwca 2024 r. podpisanego przez H. D. (1) wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, zeznań świadka H. D. (1) (protokół rozprawy z 17 grudnia 2024 r.);

- błędnym przyjęciu, że pozwany nie udowodnił, by przedstawił poszkodowanemu realną propozycję najmu pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem i na jej koszt po deklarowanej stawce, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie należało uznać najem pojazdu zastępczego według stawki zastosowanej przez powoda,

tj. 369,00 netto/doba, podczas gdy ubezpieczyciel przedłożył oświadczenia firm współpracujących z nim i zanonimizowane faktury z innych szkód, które potwierdzają możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem na wskazanych w ofercie warunkach (oświadczenie (...) sp. z o. o. z/s w K. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenie (...) sp. z o. o. z/s w K. z 11 czerwca 2024 r.,. oświadczenie (...) S.A. z/s w L. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenie (...) sp. z o. o. z/s w W. z 18 czerwca 2024 r., dwie zanonimizowane FV potwierdzające najem PZ za stawkę 153,00 zł brutto);

- błędnym przyjęciu, że poszkodowany nie naruszył ciążącego na nim obowiązku minimalizacji szkody, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie należało uznać najem pojazdu zastępczego według stawki zastosowanej przez powoda, tj. 369,00 zł netto/doba, podczas gdy poszkodowany, z jednej strony zeznał, iż weryfikował stawki za najem pojazdu zastępczego na lokalnym rynku, a z drugiej strony wskazał, że nie zna stawki za którą najął pojazd od powoda, tym samym zeznań poszkodowanego nie można uznać za wiarygodne, a wewnętrznie sprzeczne, kiedy z dokumentów przedłożonych przez pozwanego bezpośrednio wynika, że wypożyczalnie współpracujące z ubezpieczycielem świadczą usługi całodobowo na terenie całej Polski i mają możliwość ustalenia z klientem korzystniejszych warunków, a szkoda miała miejsce na terenie Polski (notatka urzędowa o wypadku - kolizji drogowej z 01 czerwca 2024 r., oświadczenie (...) sp. z o.o. z/s w K. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenie (...) sp. z o.o. z/s w K. z 11 czerwca 2024 r., oświadczenie (...) S.A. z/s w L. z 11 grudnia 2023 r., oświadczenie (...) sp. z o.o. z/s w W. z 18 czerwca 2024 r.);

- błędnym przyjęciu, że poszkodowany nie naruszył ciążącego na nim obowiązku minimalizacji szkody, a w konsekwencji błędnym założeniu, że w przedmiotowej sprawie należało uznać najem pojazdu zastępczego według stawki zastosowanej przez powoda, tj. 369,00 zł brutto/doba, podczas gdy ubezpieczyciel przedstawił propozycję zorganizowania pojazdu zastępczego, którą wysłał do powoda pismem z 06 czerwca

2024 r., kolejno ubezpieczyciel poinformował ponownie poszkodowanego o możliwości najmu przy raporcie szkody z 07 czerwca 2024 r. (podpisany przez poszkodowanego), podczas gdy poszkodowany zawarł umowę najmu z powodem już 01 czerwca 2025 r., a powodem rezygnacji z propozycji pozwanego było działanie pełnomocnika poszkodowanego, czyli strony powodowej (pismo z informacją o wymaganych dokumentach wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, raport szkody z

07 czerwca 2024 r. podpisany przez H. D. (2) wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, wiadomości e-mail z 07 czerwca 2024 r. w przedmiocie zakwalifikowania szkody jako całkowitej, wiadomości e-mail z 14 czerwca 2024 r. o rezygnacji przez poszkodowanego z najmu pojazdu za pośrednictwem EIS);

- błędnym przyjęciu, że pracownik powodowej spółki rzeczywiście był zainteresowany wynajęciem pojazdu zastępczego dla poszkodowanej za pośrednictwem firm współpracujących z ubezpieczycielem, a nadto błędnym przyjęciu, że pozwana zignorowała prośbę pracownika powodowej spółki w zakresie organizacji pojazdu zastępczego, podczas gdy działania podjęte przez pracownika powodowej spółki były pozorne i stworzone wyłącznie na potrzeby ewentualnego postępowania sądowego, a nadto pomiędzy czynnościami podjętymi przez stronę powodową oraz wykonywanymi na rzecz poszkodowanego istniał konflikt interesów, co potwierdza m.in. wiadomość z platformy EIS z 14 czerwca 2024 r. o rezygnacji z wynajmu pojazdu zastępczego;

- błędnym przyjęciu, że należało przyjąć stawkę zastosowaną przez powoda, tj. 369,00 zł brutto/doba, bowiem była ona stawką rynkową, podczas gdy istotą postępowania nie było ustalenie wysokości stawek występujących na rynku, a brak istnienia adekwatnego związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy roszczeniem powodowej spółki a zaistniałą szkodą, a nadto niewywiązanie się przez poszkodowanego z ciążącego na nim obowiązku minimalizacji szkody (pismo z informacją o wymaganych dokumentach wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, raport szkody z 07 czerwca 2024 r. podpisany przez H. D. (2) wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, wiadomości e-mail z 07 czerwca 2024 r. w przedmiocie zakwalifikowania szkody jako całkowitej, wiadomości e-mail z 14 czerwca 2024 r. o rezygnacji przez poszkodowanego z najmu pojazdu za pośrednictwem EIS, zeznania świadka H. D. (1) (protokół rozprawy z 17 grudnia 2024 r.);

- błędnym przyjęciu, że z tytułu najmu pojazdu zastępczego pozwany winien zapłacić powodowi dodatkowo kwotę 5.949,00 zł przy przyjęciu

24 dni , jako uzasadnionego okresu najmu i stawki 369,00 zł brutto zastosowanej przez powoda, podczas gdy za uzasadnioną stawkę należało przyjąć 153,00 zł brutto proponowaną przez pozwanego oraz okres najmu obejmujący 19 dni, co przedkładało się na kwotę 2.907,00 zł brutto, która została wypłacona przez pozwanego w całości;

- błędnym przyjęciu, że zwrot kosztów z tytułu odbioru i podstawienia pojazdu znajdował się w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą a koszt ten należało uznać za zasadny, podczas gdy pozwany oferował poszkodowanemu skorzystanie z propozycji najmu za pośrednictwem (...) z podstawieniem i odbiorem pojazdu bezkosztowo, tym samym działanie poszkodowanego zmierzało jedynie do powiększenia rozmiaru szkody;

b)  art. 98 k.p.c., poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, pomimo braku zasadności żądań powoda w całości;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych w powyższym zakresie, a przyjętych za podstawę wyroku;

3.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

a)  art. 354 § 2 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że nieskorzystanie przez poszkodowanego z oferty pozwanej nie może być odbierane jako zwiększenie zakresu doznanej szkody, a w konsekwencji uznanie, że poszkodowany, a kolejno powód nie zaniechali obowiązków minimalizacji szkody poprzez nieskorzystanie z oferty najmu pojazdu zastępczego u pozwanego, podczas gdy pozwany oferował organizację pojazdu zastępczego przy stawce 153,00 zł brutto/doba, a zatem poszkodowany miał możliwość skorzystania z oferty firm współpracujących z pozwanym po znacznie niższej stawce, czego nie uczynił;

b)  art. 361 § 1 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że w niniejszym przypadku zachodził adekwatny związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy szkodą, a poniesieniem przez poszkodowanego wydatku za najem pojazdu zastępczego przez 24 dni przy stawce 369,00 zł brutto/doba, podczas gdy pozwany oferował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego za pośrednictwem firm współpracujących z pozwaną przy stawce 153,00 zł brutto/doba, przy uzasadnionym okresie najmu 19 dni, a zatem adekwatny związek przyczynowo - skutkowy zaistniał pomiędzy szkodą a najmem pojazdu zastępczego przez 19 dni przy stawce 153,00 zł brutto, co daje łącznie kwotę 2.907,00 zł brutto, która została wypłacona przez pozwanego w całości;

c)  art. 361 § 1 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że w niniejszym przypadku zachodził adekwatny związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy szkodą, a poniesieniem przez poszkodowanego wydatku za koszt odbioru i podstawienia pojazdu, podczas gdy pozwany oferował poszkodowanemu skorzystanie z propozycji najmu za pośrednictwem (...) z podstawieniem i odbiorem pojazdu bezkosztowo, tym samym działanie poszkodowanego wobec nieskorzystania z propozycji pozwanego zmierzało jedynie do powiększenia rozmiaru szkody.

Mając na uwadze powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1., poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 14.959,98 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia

11 sierpnia 2024 r. do dnia zapłaty;

2.  zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2., poprzez rozdzielenie kosztów procesu odpowiednio do stopnia wygrania sprawy przez każdą ze stron, biorąc pod uwagę ostateczne rozstrzygnięcie;

3.  zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu za instancję odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację, powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Z regulacji tej wynika, że postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy. Oznacza to z kolei, że wyrok sądu drugiej instancji musi opierać się na jego własnych ustaleniach faktycznych i prawnych poprzedzonych ponowną oceną materiału procesowego. Przyjęte jest przy tym, że Sąd drugiej instancji może przyjąć ustalenia za własne lub zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku Sądu pierwszej instancji nawet bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania.

Wykonując ten obowiązek Sąd Okręgowy dokonał własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy i w jej wyniku stwierdził, że Sąd I instancji trafnie ocenił żądanie pozwu wywiedzionego przez P. N. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w P. oraz odnoszące się do niego stanowisko prezentowane przez pozwanego pod kątem merytorycznym, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 § 1 k.p.c., czyniąc prawidłowe i znajdujące należyte odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym ustalenia, które Sąd Okręgowy w pełni aprobuje i przyjmuje za własne (art. 382 k.p.c.). Powyższe zbędnym czyniło powielanie tychże ustaleń i uprawniało Sąd II instancji do ograniczenia pisemnych motywów wyłącznie do oceny poszczególnych zarzutów apelacyjnych (art. 387 § 2 ¹ k.p.c.).

Ocenę zarzutów apelacyjnych rozpocząć należało zaś od tych, które tyczyły się poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych. Tylko w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym sprawy dokonywać można bowiem oceny właściwego zastosowania przepisów prawa materialnego. Zarzuty te oceniać należało przy tym łącznie z zarzutami tyczącymi się wadliwej oceny materiału dowodowego.

Ewentualne błędy w ocenie materiału dowodowego znajdować musiały bowiem przełożenie na ustalenia w zakresie stanu faktycznego.

Wskazać w tym miejscu należy, że ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd

art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania, jakie konkretnie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając ich brak wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im taką moc przydając, tj. czy i w jakim zakresie analiza ta jest niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzą lub doświadczeniem życiowym, względnie, czy jest ona niepełna. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena sądu.

Nadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

W świetle powyższego, Sąd Okręgowy ocenił jako całkowicie nieuzasadniony podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia przez Sąd I instancji

art. 233 § 1 k.p.c..

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I Instancji przeprowadził skrupulatną analizę każdego z przedłożonych dowodów. Niekorzystna dla skarżącego ocena dowodów i powzięcie przez Sąd Rejonowy odmiennych ocen niż te, które obejmowało stanowisko (...) S.A. z siedzibą w S. zaś nie mogło w tej sytuacji uzasadniać sformułowania zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, kwestionując ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, pozwany wadliwie przyjął, iż w realiach niniejszej sprawy poszkodowany po wystąpieniu kolizji drogowej z dnia 01 czerwca 2024 r. swym postępowaniem naruszył ciążący na nim obowiązek minimalizacji szkody, poprzez zawarcie z powodem umowy najmu samochodu zastępczego w postaci samochodu osobowego marki D. (...), nr rej. (...) i przyjmując jako uzasadnioną stawkę dobową najmu w wysokości 369,00 zł brutto, już w dniu wystąpienia po jego stronie szkody w wyniku powyższego zdarzenia i korzystając z niego przez okres kolejnych 24 dni, a tym samy odrzucając propozycję pozwanego wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem od firm współpracujących z ubezpieczycielem po stawce w wysokości 153,00 zł brutto za dobę.

W tym zakresie Sąd Okręgowy nie zgadza się z twierdzeniem apelującego, iż Sąd Rejonowy dokonał nieprawidłowej oceny dowodów w postaci pisma skierowanego przez pozwanego do poszkodowanego zawierającego informację o wymaganych w toku postępowania likwidacyjnego dokumentach oraz warunkach najmu pojazdu zastępczego, raportu szkody z dnia 07 czerwca 2024 r. wraz z informacją o warunkach najmu pojazdu zastępczego, czy też wiadomości e-mail z dnia 07 czerwca 2024 r. w przedmiocie zakwalifikowania szkody jako całkowitej.

Treść wymienionych wyżej dokumentów w żadnym wypadku nie stoi w sprzeczności z prawidłowymi, w ocenie Sądu Okręgowego, ustaleniami Sądu Rejonowego, iż H. D. (1), jako poszkodowany w zdarzeniu komunikacyjnym z dnia 01 czerwca 2024 r., w tym też dniu kilkukrotnie kontaktował się z pozwanym w celu zgłoszenia zaistnienia szkody i uzyskania samochodu zastępczego jednakże bezskutecznie, gdyż (...) S.A. z siedzibą w S. odmawiało poszkodowanemu pośredniczenia w najmie pojazdu zastępczego od firm współpracujących z ubezpieczycielem z uwagi na przerwę administracyjną w pracy jego systemów trwającą od dnia 01 czerwca 2024 r. od godz. 00:00 do dnia 03 czerwca 2024 r. do godz. 06:00.

Natomiast samochód osobowy poszkodowanego, którym poruszał się on w dniu 01 czerwca 2024 r. na trasie z Niemiec do miejsca swego zamieszkania, tj. (...), został uszkodzony w przedmiotowym zdarzeniu szkodowym na tyle silnie, iż nie mógł być w dalszym czasie eksploatowany. H. D. (1) zaś, by dojechać do swego miejsca zamieszkania musiał wówczas pokonać odległość wynoszącą

ok. 700 km.

Powyższe okoliczności przedmiotowej sprawy znajdowały potwierdzenie w zeznaniach poszkodowanego H. D. (1), ale również w dowodach zaproponowanych przez każdą ze stron niniejszego postępowania, a mianowicie w wydruku ze strony internetowej (...) S.A. z siedzibą w S. przedłożony do akt sprawy przez powoda (k. 37) oraz w przedłożonej przez pozwanego informacji o szkodzie całkowitej i wymaganych dokumentach z dnia 12 czerwca 2024 r., zgodnie z którą naprawa samochodu osobowego H. D. (1) była ekonomicznie nieuzasadniona, gdyż jej koszt przekraczał 100% wartości pojazdu.

Mając na uwadze powyższe, nie sposób przyjąć, iż poszkodowany nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku współdziałania z ubezpieczycielem, jak również by naruszył ciążący na nim obowiązek minimalizacji szkody, poprzez wynajęcie pojazdu zastępczego w firmie samodzielnie wybranej, niewspółpracującej z pozwanym. Będąc bowiem pozbawionym środku transportu w miejscu oddalonym od jego miejsca zamieszkania o kilkaset klientów w wyniku zdarzenia szkodowego z dnia

01 czerwca 2024 r., niewątpliwie potrzebował on jeszcze tego samego dnia wynająć pojazd zastępczy celem kontynuowania swojej podróży. Natomiast w oparciu o informacje otrzymane od pozwanego ubezpieczyciela mógł przewidywać, iż za pośrednictwem (...) S.A. z siedzibą w S. realną możliwość wynajęcia zastępczego samochodu uzyska znacznie później, gdyż najwcześniej w dniu 03 czerwca 2024 r. po godz. 06:00. Takie przypuszczenia poszkodowanego ostatecznie okazały się prawidłowe, gdyż jak wynika z dokumentacji zgormadzonej w aktach niniejszej sprawy, pozwany zaproponował H. D. (1) pośrednictwo w wynajmie pojazdu zastępczego dopiero w piśmie z dnia 06 czerwca 2024 r., nadanym w Polskiej Placówce Pocztowej w dniu 07 czerwca 2024 r.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, słuszna jest zatem konstatacja Sądu

I instancji, iż czas korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego (24 dni kalendarzowe) był uzasadniony z uwagi na przedłużające się rozpoczęcie prowadzenia przez pozwanego postępowania likwidacyjnego i tym samym pozwany był zobligowany do zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego za cały ten okres. W konsekwencji, Sąd II instancji przychyla się do stanowiska Sądu Rejonowego, iż zasadnym był najem pojazdu mechanicznego przez powoda w okresie od 01 czerwca 2024 r. do 24 czerwca 2024 r..

Odnosząc się natomiast do kwestii uzasadnionej wysokości stawki najmu pojazdu zastępczego, Sąd Okręgowy wskazuje, iż oczywiście poszkodowany ma obowiązek współpracy z ubezpieczycielem i minimalizacji szkody, współpraca ta nie może jednak sprowadzać się do obowiązku nałożonego na poszkodowanego poszukiwania pojazdu zastępczego jedynie w firmach współpracujących z pozwanym. Poszkodowany decyzję o wynajmie podejmuje autonomicznie, a jego szkoda powstaje dopiero wtedy gdy powstaje zobowiązanie z tego tytułu. Przy czym żądanie poszkodowanego jest ograniczone do celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków z tego tytułu.

Natomiast w realiach niniejszej sprawy, Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu

I instancji, iż stawka najmu pojazdu zastępczego przyjęta przez poszkodowanego nie była zawyżona w sposób rażący, była na poziomie stawek rynkowych, szczególnie iż wybrana przez H. D. (1) firma dodatkowo, w przeciwieństwie do pozwanego, zapewniała usługi w zakresie podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego również poza granicami kraju oraz holowania z miejsca zdarzenia uszkodzonego samochodu i jego naprawy. Tym samym, na gruncie przedmiotowej sprawy stawkę dobową najmu na poziomie kwoty 369,00 zł brutto należało traktować jako wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Reasumują, w ocenie Sądu Okręgowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy uznać za nietrafny, stanowiący jedynie gołosłowną polemikę ze słusznymi i w pełni przekonującymi argumentami Sądu Rejonowego przedstawionymi w uzasadnieniu wydanego przez tenże Sąd orzeczenia. Przepis ten byłby naruszony, gdyby ocena materiału dowodowego kolidowała z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego wnioskowania. Tak rozumianego zarzutu sprzeczności ustaleń Sądu z treścią materiału dowodowego Sądowi I instancji w niniejszej sprawie skutecznie zarzucić nie można.

Zdaniem Sądu II instancji nie można również zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, iż doszło do naruszenia regulacji art. 361 § 1 k.c., a w konsekwencji uznania, że w adekwatnym związku przyczynowym z przedmiotowym zdarzeniem i uszkodzeniem pojazdu należącego do H. D. (1) pozostają koszty najmu pojazdu zastępczego przez okres 24 dni przy stawce 369,00 zł brutto/doba.

W myśl przytoczonej regulacji, obowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W granicach wskazanego unormowania naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Oznacza to, że po pierwsze – należy wykazać istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem osoby, które spowodowało uszczerbek w majątku poszkodowanego, a spowodowaną szkodą.

Badanie istnienia adekwatnego związku przyczynowego ma charakter dwustopniowy. Pierwszym krokiem jest ocena, czy pomiędzy badanymi zdarzeniami istnieje związek przyczynowy (test conditio sine qua non). Drugim – badanie, czy jest to związek o charakterze adekwatnym ("normalny" związek przyczynowy) ( komentarz do art. 361 k.c. red. serii Osajda/ red. tomu Borysiak2024, wyd. 33/ Przemysław Sobolewski, Legalis).

Za normalne przyczyny powstania szkody uznaje się te przyczyny, które każdorazowo zwiększają możliwość (prawdopodobieństwo) wystąpienia badanego skutku. W orzecznictwie następstwo uznawane jest za „normalne”, jeśli „w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest zwykłym następstwem” tego zdarzenia ( komentarz do art. 361 k.c. red. serii Osajda/ red. tomu Borysiak2024, wyd. 33/ Przemysław Sobolewski, Legalis). Normalności nie należy utożsamiać z ich typowością. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż nietypowość czy sporadyczność następstw nie przekreśla adekwatności związku przyczynowego, normalność następstw nie jest bowiem pochodną ich typowości, lecz raczej kwestią zdatności przyczyny do wywołania określonego rodzaju skutków, który to pogląd Sąd odwoławczy podziela ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 roku, II CSK 364/12, publ. Legalis nr 661549).

Podmiot zobowiązany do naprawienia szkody, obarczony jest realizacją zasady pełnej kompensacji. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Dla ustalenia istnienia szkody i jej wysokości trzeba porównać rzeczywisty stan majątku poszkodowanego po zdarzeniu sprawczym ze stanem hipotetycznym, tj. takim jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie sprawcze. Z metody dyferencyjnej wynika konieczność uwzględnienia tzw. compensatio lucri cum damno, czyli zaliczenia uzyskanych korzyści na poczet szkody. Podstawową przesłanką stosowania kompensacji jest tożsamość zdarzenia, którego następstwem jest szkoda, jak i odniesiona korzyść ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2021 r., V CSKP 86/21, Legalis nr 2600714). Zgodnie z zasadą pełnej kompensaty szkody

(art. 361 § 2 k.c.) zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do spełnienia świadczenia odszkodowawczego obejmującego nie tylko koszty naprawy samochodu (a w przypadku szkody całkowitej - różnicę pomiędzy wartością samochodu sprzed i po wypadku), ale i koszty niezbędne do wyrównania wszelkich innych szkód, które powstały w wyniku zdarzenia ubezpieczeniowego, w tym wydatków, które poszkodowany poniósł w wyniku nastąpienia tego zdarzenia i których nie musiałby ponieść, gdyby zdarzenie to nie wystąpiło. Chodzi również o wydatki służące ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu, np. utraty możliwości korzystania z niego. Charakter taki mają m.in. wydatki związane z wynajmem pojazdu zastępczego (czy też wynikłe z przechowania uszkodzonego pojazdu), o ile najem ten pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Postulat pełnego odszkodowania przemawia zatem za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez pozwanego tzw. wydatków koniecznych potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w zawiązku z niemożnością korzystania z niego wskutek zniszczenia. Termin wydatków koniecznych oznacza przy tym wydatek niezbędny dla korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia

08 września 2004 r., IV CK 672/03, Legalis nr 277761).

Przekładając powyższe na grunt analizowanego stanu faktycznego uznać trzeba, że Sąd Rejonowy zasadnie zasądził od pozwanego na rzecz powoda równowartość wydatków powstałych w związku z wynajęciem przez poszkodowanego pojazdu zastępczego na łączny okres 24 dni. Wskutek przedmiotowego zdarzenia z dnia 01 czerwca 2024 r. H. D. (1) nie mógł korzystać z własnego samochodu, zatem zaistniała konieczność wypożyczenia samochodu zastępczego, a w konsekwencji poniesienia kosztu związanego z jego wypożyczeniem. Koszt ten pozostaje niewątpliwie w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodowym z dnia 01 czerwca 2024 r. W sytuacji bowiem, gdyby do przedmiotowego zdarzenia nie doszło, H. D. (1) nie byłby zmuszony do najmu pojazdu, a w konsekwencji nie doszłoby do uszczuplenia jego majątku o tenże koszt. Wydatek poniesiony na ten cel uznać należy za celowy i uzasadniony, wobec czego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż koszt ten powinien zostać zwrócony powodowi przez pozwanego w pełnej kwocie.

Na aprobatę Sądu Okręgowego nie zasługiwał również zarzut naruszenia

art. 354 § 2 k.c..

Zgodnie z art. 354 k.c., którego obrazę zarzucono w apelacji, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom

(§ 1); w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego osoby zobowiązanej do naprawienia szkody ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, Legalis nr 161055, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2002 r., V CKN 745/00, Legalis nr 53726).

W ocenie Sądu Okręgowego, obowiązek współdziałania poszkodowanego nie może jednak oznaczać ograniczenia jego uprawnień, jak również być poczytywany za równoznaczny z obligacją do poszukiwania najtańszej oferty najmu samochodu zastępczego. Przypisanie poszkodowanemu naruszenia obowiązku współpracy z ubezpieczycielem jest bowiem możliwe jedynie wtedy, gdy świadomie lub przez niedbalstwo skorzystał on z usług droższych, np. w sytuacji, kiedy zostanie wykazane, że poszkodowany, znając podmiot wynajmujący pojazdy po cenach niższych, wynajął pojazd zastępczy tam, gdzie wynajmowano je drożej. Zatem zarzut uchybienia obowiązkowi z art. 354 § 2 k.c. mógłby wchodzić w grę tylko w razie wykazania świadomości i niedbalstwa poszkodowanego przy skorzystaniu z podmiotu stosującego stawki wygórowane (i to rażąco). W niniejszej sprawie do sytuacji takiej nie doszło. Zasadą jest, iż to na pozwanym ubezpieczycielu spoczywa ciężar udowodnienia, że poniesiony przez poszkodowanego wydatek rażąco przewyższa ceny rynkowe (oferowane na rynku lokalnym), skoro z tego faktu wywodzi on korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Inaczej należałoby oceniać zachowanie się poszkodowanego w sytuacji, gdyby pozwany zakład ubezpieczeń zaoferował mu, w ramach likwidacji szkody, najem samochodu we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów. To bowiem właśnie w odpowiedzi na przyjmowaną w orzecznictwie dowolność wyboru oferty od firm wynajmujących samochody, zakłady ubezpieczeń wprowadziły do swej oferty możliwość zorganizowania wynajęcia pojazdów zastępczych. Gdyby więc ubezpieczyciel zaproponował poszkodowanemu – co w sprawie niniejszej miało miejsce, jednak nie doszło do skutku – skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia i następnie odebrania, a mimo to poszkodowany zdecydował się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – podlegałyby refundacji tylko wtedy, gdy to poszkodowany wykazał, stosownie do art. 6 k.c., szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za ,,celowe i ekonomicznie uzasadnione” ( vide: uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, Legalis nr 1651540).

W niniejszej sprawie powyższa reguła nie mogła mieć jednak zastosowania. Nie zostało bowiem wykazane przez pozwanego (art. 6 k.c.), aby poszkodowany wynajął pojazd zastępczy znacznie drożej w porównaniu do oferty przedstawionej mu przez pozwanego, nota bene po ponad 6 dniach od wystąpienia zdarzenia szkodowego, w wypożyczalni niewspółpracującej z ubezpieczycielem, a okoliczność ta pozostawała sporna pomiędzy stronami.

Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego, należy zaznaczyć, że art. 354 § 2 k.c. powinien być stosowany w rozsądnych granicach, tak aby nie ograniczać poszkodowanego w realizacji przysługujących mu praw podmiotowych. W stanie faktycznym ustalonym w sprawie niniejszej poszkodowany wskutek zdarzenia komunikacyjnego z dnia 01 czerwca 2024 r., w związku z tym zdarzeniem nagle i niespodziewanie utracił możliwość korzystania z samochodu, który był mu niezbędny wówczas do powrotu do miejsca zamieszkania, a następnie do codziennego życia. W tej sytuacji niezwłoczne wynajęcie pojazdu zastępczego przez H. D. (1) od powoda, z uwagi na brak pozytywnej odpowiedzi ze strony ubezpieczyciela na zgłoszenie zaistnienia szkody oraz fakt, iż ubezpieczyciel nie podstawił w dniu szkody pojazdu zastępczego, nie może być ocenione jako działanie powodujące zwiększenie rozmiaru szkody.

W związku z powyżej zaprezentowanym stanowiskiem, w ocenie Sądu Odwoławczego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie sposób było również przypisać poszkodowanemu naruszenia ustawowego obowiązku minimalizacji szkody, skoro wynajęty pojazd był tożsamej klasy co pojazd uszkodzony, zaś stawka czynszu nie odbiegała od stawek obowiązujących na rynku lokalnym. Poszkodowany wynajmując pojazd zastępczy porównywał oferty poszczególnych firm świadczących usługi w tym zakresie i decydując się na firmę powoda nie wybierał oferty wyraźnie droższej od innych, a zapewniającą mu dodatkowe usługi, niezbędne w sytuacji w jakiej się znalazł po wystąpieniu przedmiotowego zdarzenia szkodowego (pozbawiony środka transportu w miejscu oddalonym od jego miejsca zamieszkania o ok. 700 km). Wobec tego poszkodowany nie naruszył obowiązku minimalizacji szkody.

Odmowa lub redukcja świadczenia odszkodowawczego – także z tytułu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego – nie może być oparta wyłącznie na subiektywnym przekonaniu dłużnika (ubezpieczyciela) o niecelowości i nieekonomiczności tych wydatków. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 355 § 1 k.c. na poszkodowanym spoczywa obowiązek dochowania w powyższym zakresie należytej staranności, co oznacza, że nie może nająć pojazdu zastępczego za czynsz istotnie przekraczający stawki rynkowe. Tymczasem w niniejszej sprawie poszkodowany wynajął pojazd zastępczy za dobową stawkę 369,00 zł brutto mieszczącą się w stawkach rynkowych, o czym była już mowa, w związku z czym Sąd Okręgowy nie będzie ponownie się do tego odnosił.

Słuszne jest zatem stanowisko Sądu Rejonowego, że strona pozwana skutecznie nie wykazała, aby poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody przez brak współdziałania z ubezpieczycielem w zakresie minimalizacji zaistniałej szkody.

Mając na uwadze wszystko powyższe, na mocy art. 385 k.p.c., apelację pozwanego oddalono, o czym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego (pkt 2. wyroku) orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 5 zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1935) – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania.

sędzia Cezary Olszewski